Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Wychowanie dzieci: Obce dzieci wychowuje się trudniej niż swoje

Martyna Tochwin
Wojciech Obiała
Wojciech Obiała
Z Wojciechem Obiałą, dyrektorem Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Sokółce, o rodzinach zastępczych rozmawia Martyna Tochwin.

Kurier Sokólski: Czy w naszym powiecie mamy rodziny zastępcze?

Wojciech Obiała, dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Sokółce: Według danych z końca lipca 2011 roku, w powiecie sokólskim funkcjonują 54 rodziny zastępcze. Prawie wszystkie są spokrewnione, czyli są tam dziadkowie dzieci, starsze rodzeństwo lub rodzeństwo rodziców, czyli ciotki i wujkowie. Niespokrewnione rodziny zastępcze są tylko trzy i na razie nie planują przyjęcia więcej dzieci. Nie mamy natomiast zawodowych rodzin niespokrewnionych, bo brak zainteresowanych. W ciągu minionych 10 lat tylko mniej niż pięć rodzin zapytało nas, jakie warunki należy spełnić, by zostać rodziną zastępczą. Niestety, żadna z nich nie odpowiadała kryteriom.

Z czego może wynikać zbyt mała liczba rodzin zastępczych?

- Jest to ogromna odpowiedzialność. Trudniej sprawować opiekę nad obcymi dziećmi, pod kontrolą licznych instytucji (sądu rodzinnego, PCPR, szkoły itp.) niż nad własnymi. Dodatkowy wymóg to praca z rodziną naturalną dziecka (w tym kontakty z rodzicami), by stworzyć warunki jego powrotu do rodziny. Gdy jedno z rodziców jest alkoholikiem, kontakt ten jest szczególnie trudny. Poza tym, w przypadku rodzin zastępczych niespokrewnionych, pobyt dziecka ma charakter czasowy, bowiem powinno ono wrócić do rodziny lub zostać skierowane do adopcji. Dla wielu ludzi oddanie dziecka, z którym mieszkali przez kilka lat pod jednym dachem, jest bolesnym przeżyciem. Niestety, brak dostatecznej liczby rodzin zastępczych ma dalsze konsekwencje po osiągnięciu pełnoletności przez dzieci. Wychowankowie domów dziecka trafiają do tych samych patologicznych środowisk społecznych i muszą radzić sobie bez wsparcia rodziny, a to niezmiernie trudne.

W jakich przypadkach ludzie decydują się na rodzicielstwo zastępcze?

- Przewagę stanowią rodziny zastępcze opiekujące się własnymi wnukami z powodu alkoholizmu rodziców. Czasem bywa, że matka, która zawarła inny związek, zostawia dziecko u rodziców, a inne powody to wyjazd w nieznanym kierunku, wyjazd za granicę lub poważna choroba rodziców dziecka. W razie śmierci rodziców lub w przypadku ich zaawansowanego alkoholizmu często opieki podejmuje się starsze rodzeństwo dziecka. Kilka razy sąd ustanowił rodziną zastępczą osoby formalnie niespokrewnione, które z dzieckiem lub jego rodziną miały wcześniej kontakt i istniała między nimi więź społeczna.

Rodzina zastępcza jest bez wątpienia lepszym rozwiązaniem dla dziecka niż placówki opiekuńcze. Dlaczego?

- Na podstawie analizy biografii osób opuszczających rodziny zastępcze i placówki opiekuńczo-wychowawcze wiemy, że rodzina zastępcza lepiej przygotowuje do samodzielnego życia. Przekazuje prawidłowe wzorce funkcjonowania społecznego. Ponadto więź powstała podczas pobytu dziecka w rodzinie, nie ustaje wraz z uzyskaniem pełnoletności. Rodzina nadal wspiera wychowanka do osiągnięcia pełnej samodzielności ekonomicznej. To jest niemożliwe w przypadku osób opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze, nie wspominając już o młodzieżowych ośrodkach wychowawczych czy zakładach poprawczych.

Osoby, które mają choć namiastkę normalnego życia rodzinnego, są znacznie mniej zagrożone wykluczeniem społecznym niż ci, których wychowaniem zajmowały się tylko instytucje.

Jeżeli ktoś zdecyduje się na rodzicielstwo zastępcze, gdzie powinien skierować swoje pierwsze kroki?

- Należy zgłosić się do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Tu można uzyskać informacje o wymaganiach stawianych kandydatom, o prawach i obowiązkach rodzin zastępczych. Potencjalni rodzice dowiadują się także, jak w praktyce będzie wyglądać ich współpraca z naszą instytucją. Omawianych jest także szereg innych kwestii.

Kto może zatem zostać rodzicem zastępczym?

- Kandydaci na rodziców muszą przede wszystkim spełniać wymogi określone przepisami ustawy o pomocy społecznej. Mogą to być zarówno małżeństwa, jak i osoby samotne, które: mają stałe miejsce zamieszkania w Polsce, korzystają w pełni z praw cywilnych i obywatelskich, nie są lub nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, nie są w tej władzy ograniczone ani zawieszone, wywiązują się z obowiązku łożenia na utrzymanie osoby, gdy ciąży na nich taki obowiązek z mocy prawa, nie są chore na żadną chorobę, uniemożliwiającą opieką nad dzieckiem, mają odpowiednie warunki mieszkaniowe i stały dochód, uzyskały pozytywną opinię ośrodka pomocy społecznej. Kandydaci na rodziców zastępczych są wstępnie kwalifikowani na podstawie dokumentów potwierdzających zdolność do pełnienia tej funkcji. Ostateczną decyzję podejmuje jednak sąd. W przypadku niespokrewnionych i zawodowych rodzin zastępczych niezbędne jest też szkolenie i pozytywna opinia psychologa. Rodziny zastępcze spokrewnione mogą zostać przeszkolone indywidualnie, stosownie do ich sytuacji.

Rodziny zastępcze mogą liczyć na pomoc finansową. Jakiego rzędu są to pieniądze?

- Od 2006 roku podstawą ustalania wysokości świadczenia jest 1647 zł. Comiesięczna pomoc dla rodzin zastępczych na jedno dziecko wynosi odpowiednio: 40 proc. - 658,80 zł (stawka podstawowa), 60 proc. - 988,20 zł (dzieci do lat 7 lub z zasiłkiem pielęgnacyjnym), 80 proc. - 1317,60 zł (dzieci do lat 7 i z zasiłkiem pielęgnacyjnym), 10 proc. - 164,70 zł (dodatek z tytułu braku pokrewieństwa rodziny zastępczej z dzieckiem). Przy ustalaniu wysokości świadczenia dla konkretnej rodziny, kwoty te są odpowiednio zmniejszane o połowę dochodu dziecka. Jeśli dziecko nie ma dochodu, pozostają w tej samej wysokości. Maksymalna wysokość jednorazowego świadczenia, przy przyjęciu dziecka do rodziny zastępczej, wynosi 150 proc. podstawy, czyli 2470,50 zł.

Na jaką jeszcze pomoc mogą liczyć rodziny zastępcze?

- Poza pomocą finansową, rodziny zastępcze otrzymują pomoc socjalną. Pracownicy socjalni poszukują dodatkowego wsparcia dla swoich podopiecznych w organizacjach charytatywnych, stowarzyszeniach, instytucjach publicznych i niepublicznych. Ponadto pomoc socjalna obejmuje pomoc w pisaniu podań, pozwów o alimenty, pozwów w sprawach rodzinnych i opiekuńczych, wniosków w sprawach świadczeń z ubezpieczenia społecznego, współpracę z pedagogami szkolnymi, pozyskiwanie wsparcia w naturze, współpracę z policją i kuratorami sądowymi.

Czytaj e-wydanie »

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na poranny.pl Kurier Poranny