Wójt Białowieży: Nie możemy dać się oszukać

Kurier Poranny: Był Pan w Sejmie na wspólnym posiedzeniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w sprawie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody. Jakie są Pana wrażenia z tego spotkania?

Albert Litwinowicz, wójt gminy Białowieża: Myślę, że warto było tam pojechać z wielu powodów. Po pierwsze, wiele lokalnych samorządów zaczęło wreszcie, co jest niezwykle istotne, wspólnie działać w obronie praw lokalnych społeczności. Gdy działamy wspólnie, politycy zaczynają choć trochę interesować się naszymi problemami. Kolejnym ważnym powodem jest fakt, że do tej pory nie mogliśmy przedstawić szerszej opinii publicznej naszych argumentów, a dzięki transmisjom z sali sejmowej sporo ludzi mogło się o nich dowiedzieć.

W środowiskach popierających zmiany w tej ustawie pojawiają się twierdzenia, że dotychczasowe regulacje prawne zapewniają samorządom zbyt mocną pozycję. Po zmianach samorządy będą mogły przecież również wyrazić swoje zdanie i brać udział w negocjacjach. Co Pan o tym sądzi?

- Przecież celem tej ustawy jest właśnie odebranie prawa głosu lokalnym społecznościom. W przypadku jej uchwalenia, nikt nie będzie nas poważnie traktował. Pod rządami obecnej ustawy, gdy mamy tak "mocną" pozycję, zostaliśmy oszukani w roku 1996. Wtedy to samorządy wyraziły zgodę na powiększenie Białowieskiego Parku Narodowego. Gdy zmiana granic BPN stała się już faktem, strona rządowa wycofała się ze swoich obietnic.

Rozumiem, że można by nas nie pytać o zgodę na powiększanie parku w przypadku braku negatywnych skutków finansowych, społecznych, cywilizacyjnych lub gdyby z takiej ustawy wynikały obligatoryjne rekompensaty dla lokalnych społeczności za poniesione straty. Ale negatywne skutki są. W obecnym systemie prawnym to wyłącznie te społeczności poniosą koszty powiększenia parku.

Innym argumentem często powtarzanym przez organizacje ekologiczne jest twierdzenie, że poszerzenie Białowieskiego Parku Narodowego przyczyni się do zwiększenia ruchu turystycznego, co z kolei spowoduje wzrost dochodów gminy. Czy może się Pan zgodzić z taką argumentacją?
- Absolutnie nie mogę się z tym zgodzić. Jest to argument wybitnie życzeniowy, nie poparty jakimikolwiek danymi i obliczeniami. My mamy zupełnie inne doświadczenia w tym zakresie. Za przykład niech posłuży fakt, kiedy po poprzednim powiększeniu zakazano spływów kajakowych po Narewce. Oczywiście nikt nie kwestionuję faktu, że istnienie BPN jest niewątpliwą atrakcją turystyczną, jednak jego kolejne powiększenie nie ma żadnego związku ze zwiększeniem liczby turystów, a dochody gminy spadną. To można po prostu policzyć. Wystarczy zajrzeć do ustawy o podatku leśnym.
A poza tym my nie chcemy tu miliona turystów rocznie. Przecież zadeptana wtedy zostanie puszcza i Białowieża straci to, co ma najcenniejsze. Ewentualne zwiększenie liczby turystów musi być bardzo rozważnie i uważnie monitorowane i reglamentowane.
Czy widzi Pan jeszcze możliwość jakiegokolwiek kompromisu, zarówno w sprawie zmian w ustawie o ochronie przyrody, jak i w rozmowach dotyczących poszerzenia Białowieskiego Parku Narodowego?
- Osobiście uważam, że takie zmiany w ustawie o ochronie przyrody nie powinny być uchwalone. W międzyczasie, w Polsce zmienił nam się ustrój i jeżeli obywatelom odbiera się jakieś prawa, to obowiązkiem praworządnego państwa jest im za to przyznać godziwą rekompensatę. Z kolei na temat ewentualnego powiększenia BPN rozmawiać można i trzeba. Należy tylko poważnie traktować potrzeby lokalnych społeczności, a kompromis jak najbardziej może być osiągnięty.