"Węglowa - miejsce z duszą" online. Recenzja

Publikacja podzielona jest na kilka części. W najważniejszej ukazano dzieje Węglowej na tle historycznych wydarzeń dwóch stuleci. A nie byłoby jej, gdyby nie rozwój Kolei Poleskiej oraz przemysłu włókienniczego pod koniec lat 80. XIX wieku. Już wtedy na terenie Węglowej funkcjonowała fabryka tekstylna, a z czasem powstał skład węgla, który służył okolicznym mieszkańcom i fabrykantom. Po raz pierwszy Węglowa pojawiła się w wykazie ulic na planie miasta z 1887 roku. Ale dopiero 10 maja 1919 roku teren między dawną wsią Białostoczek a późniejszą Brazylką został włączony - w ramach koncepcji tworzenia wielkiego Białegostoku - do miasta.

Lata międzywojenne w dziejach Węglowej nierozerwalnie związane są z jej militaryzacją. Wybudowano wówczas bocznicę kolejowa, pięć magazynów wojskowych, obiekty administracji. W ten sposób powstał kompleks intendencyjny jako zaplecze 18. Dywizji Piechoty, której sztab stacjonował w Łomży. Okres ten, zakończony wymarszem żołnierzy na pozycje bojowe w sierpniu 1939 roku, jest chyba najpełniej opisany w publikacji.
O ile działania wojenne nie oszczędziły centrum Białegostoku, o tyle były łaskawe dla terenów przy Węglowej. Prawdopodobnie od sierpnia 1944 r. nadal były zapleczem zaopatrzeniowym dla jednostek frontowych, tym razem już jednak Armii Czerwonej. Po zakończeniu wojny można uznać je za białą plamę na mapie miasta. Z wydzielonymi funkcjami kwatermistrzowskimi na rzecz wojska był w zasadzie niedostępne dla większości białostoczan.

Dopiero przejęcie terenu od wojska w 2005 roku rozpoczęło proces adaptacji terenu do tkanki miejskiej. Od razy też stało się nie lada wyzwaniem dla władz Białegostoku. Autorzy broszury opisują dylematy związane z wizją Węglowej jako wyspy kulturalnej, ale też enklawy dla biznesu. Klamrą spinającą ostatnie dziesięciolecie jest Społeczna Koncepcja Węglowej, która stała się inspiracją projektu zgłoszonego do budżetu obywatelskiego 2014 roku. Uporządkowanie, rekonstrukcja ogrodzenia, budowa terenów sportowo-rekreacyjnych mają być pierwszym etapem infrastrukturalnej rewitalizacji terenu, który dzięki społecznej aktywności białostoczan w ostatniej dekadzie stał się miejsce z duszą.

Bez wątpienia atutem publikacji są nie tylko fotokopie archiwalnych dokumentów czy wizualizacje proponowanych zmian, ale wspomnienia zarówno żołnierzy, jak też białostoczan, którzy pamiętają ten obiekt z czasów, gdyby był on zamknięty. Autorzy publikacji liczą na kolejne, nie ukrywają też, że dalszych badań wymaga pierwsza połowa lat 40. ubiegłego wieku. Być może w kolejnej odsłonie publikacji znajdzie się więcej miejsce na wspomnienie od największej katastrofie w dziejach miasta, do której doszło tuż obok - 9 marca 1989 r.

Zaplanuj wolny czas - koncerty, kluby, kino, wystawy, sport