Uważaj na outsourcing pracowniczy. Nieuczciwy może doprowadzić do bankructwa

Cały proceder polega na tym, że firmy tym zajmujące się proponują innym funkcjonującym na runku podmiotom zawarcie umowy o świadczenie usług w ramach umowy outsourcingowej. Umowa określa jakie zadania przejmie do realizacji danego podmiotu, najczęściej sprowadza się do przejęcia pracowników.

Umowa outsourcingowa a przejmowanie pracowników

W ramach outsourcingu zawierana jest umowa – porozumienie na podstawie art. 23 prim kodeksu pracy, zgodnie z którą dotychczasowy pracodawca przekazuje, a nowy pracodawca (firma oferująca outsourcing) przyjmuje wszystkich przekazanych pracowników. Aby doszło do faktycznego przejęcia pracowników w trybie art. 23 prim kodeksu pracy, muszą być spełnione wszystkie warunki określone w tym przepisie, czyli:

• musi nastąpić zmiana pracodawcy i wejście nabywcy w rolę nowego pracodawcy,
• płatnikiem składek oraz wynagrodzenia dla pracowników musi zostać podmiot, który przejął pracowników,
• podmiot, który przejął pracowników, musi wstąpić w prawa i obowiązki podmiotu przekazującego, będącego do tej pory stroną w stosunkach pracy z pracownikiem.

W konsekwencji dla pracowników oznacza to zmianę pracodawcy, od momentu przejęcia zakładu pracy pracodawcą jest firma outsourcingową.

Na czym polega pozorność zawieranych umów?

Działalność niektórych firm oferujących outsourcing nie mieści się jednak w opisanych powyżej ramach. Często ich rola sprowadza się jedynie do wypłacania pracownikom wynagrodzenia. Dotychczasowy pracodawca od takiej firmy otrzymuje faktury dokonując zapłaty przekazuje środki na wypłatę wynagrodzeń i w sumie jest tak, że wynagrodzenie pochodzi od dotychczasowego pracodawcy a nie od podmiotu, który przejął zakład pracy.
Miejsce wykonywania pracy i zakresy obowiązków pracowników pozostają bez zmian, a dotychczasowy pracodawca nadal sprawuje nadzór na nimi, udziela urlopów, decyduje o zwolnieniu i dalszym zatrudnieniu. W takiej sytuacji trudno uznać, że doszło do przejęcia zakładu pracy.
Taka praktyka nie spełnia kryteriów do zastosowania art. 23 prim kodeksu pracy, co potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z 13 kwietnia 2010 r. (I PK 210/09), w którym stwierdzono: „Outsourcing nie może stanowić przejścia części zakładu pracy na innego pracodawcę, jeżeli nie przemawia za tym kompleksowa ocena takich okoliczności, jak rodzaj zakładów, przejęcie składników majątkowych i niematerialnych, przejęcie większości pracowników, przejęcie klientów, a zwłaszcza stopień podobieństwa działalności prowadzonej przed i po przejęciu zadań”.

Jak wygląda nieuczciwa oferta outsourcingowa?

Nieuczciwe firmy outsourcingowe najczęściej oferują swoje usługi za pośrednictwem stron internetowych, na których przedstawiają niezwykle korzystne skutki przekazania pracowników. Deklarują m.in. zaoszczędzenie nawet do 40% kosztów zatrudnienia, bez ponoszenia przy tym żadnego ryzyka. Zapewniają także, że po przejęciu pracowników pełnić będą wszystkie obowiązki dotychczasowego pracodawcy. Proponują również dodatkowe obniżenie kosztów zatrudnienia dzięki specjalnym upustom, przyznanym w ramach indywidualnych negocjacji z klientami. Tak przedstawiona oferta trafia do firm szukających oszczędności.

Konsekwencje dla pracodawcy

W praktyce takie nieuczciwe firmy przejmują jedynie obsługę dokumentacji pracowniczej i płacowej na zasadach właściwych dla biur rachunkowych. Dla przejmowanych pracowników nic się nie zmienia w zakresie dotychczas świadczonej pracy: to samo miejsce pracy, zakład pracy, osoby sprawujące nadzór, warunki zatrudnienia. Firmy outsourcingowe nie przejmują jednocześnie składników majątkowych oraz osobowych poprzedniego przedsiębiorstwa i świadczą jedynie usługi dotyczące obsługi pracowników jako firma zewnętrzna – nie stają się pracodawcami. Oznacza to, że płatnikiem składek nadal pozostaje poprzedni pracodawca.

Nieuczciwe firmy oferujące usługi outsourcingowe, które otrzymywały środki na pensje dla pracowników oraz środki za świadczoną usługę od swoich kontrahentów, nie odprowadzają składek na ubezpieczenia społeczne, choć powinny. W takich sytuacjach to dotychczasowy pracodawca jest odpowiedzialny za nieodprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne. Skoro bowiem firmy przejmujące nie są pracodawcami, nie są także płatnikami składek w stosunku do przejętych pracowników. 

W konsekwencji faktyczny pracodawca, który zawarł umowę z nieuczciwą firmą oferującą takie usługi, jest zagrożony powstaniem zadłużenia z tytułu składek, którego będzie dochodził ZUS wraz z odsetkami za zwłokę. Dodatkowy problem mają ubezpieczeni, za których nie są opłacane na bieżąco należne składki. Ubezpieczeni będący członkami otwartego fundusze emerytalnego nie mają przekazywanych składek, które mają pracować na przyszłą emeryturę.

Przedsiębiorcom pod rozwagę

ZUS przestrzegamy przed zawarciem takiej pozornie outsourcingowej umowy. Każdy przedsiębiorca zainteresowany outsourcingiem powinien upewnić się, czy oferta współpracy wskazuje na zamiar faktycznego przejęcia pracowników w rozumieniu art. 23 prim kodeksu pracy, czy też została tak skonstruowana, że może to w przyszłości prowadzić do nadużyć, szczególnie w kontekście opłacania składek za pracowników. W przeciwnym razie może się okazać, że umowa, która miała przynieść firmie realne oszczędności, przyczyni się do powstania poważnych problemów finansowych wynikających z zadłużenia.