Uniwersytet w Białymstoku - kolejne wyróżnienie. Profesor Andrzej Maziewski został nagrodzony przez Komitet Fizyki PAN

Jak informuje PAN, prof. Andrzej Maziewski otrzymał nagrodę „za stworzenie na Uniwersytecie w Białymstoku silnego, rozpoznawalnego w skali światowej ośrodka naukowego zajmującego się zaawansowanymi badaniami nanostruktur z materiałów magnetycznych dla zastosowań w nowoczesnej spintronice”. Uroczystość wręczenia nagrody odbyła się pod koniec maja w Sali Senatu Politechniki Warszawskiej.

Prof. dr hab. Andrzej Maziewski jest kierownikiem i założycielem zespołu zajmującego się badaniami materiałów magnetycznych. W 1976 roku utworzył Pracownię Fizyki Magnetyków, która rozwinęła się w Zakład, a następnie w Katedrę na Wydziale Fizyki UwB. Jego zainteresowania naukowe skupiają się wokół badania statycznych i dynamicznych właściwości magnetycznych cienkich warstw oraz nanostruktur, modelowania tych właściwości, wpływu światła na uporządkowanie magnetyczne jonów, a także na rozwoju magnetooptycznej magnetometrii.

Profesor Andrzej Maziewski rozpoczął swoje badania magnetyków w Instytucie Fizyki PAN, w zespole prof. Rity Szymczak. Dotyczyły one magnetycznych struktur domenowych w ortoferrytach (o grubości kilkudziesięciu mikrometrów). W Białymstoku podjął badania cienkich warstw granatów (o grubości kilku mikrometrów) z wykorzystaniem układów pomiarowych własnej konstrukcji, w tym oryginalnych technik magnetooptycznych. Promotorem jego rozprawy doktorskiej był prof. Henryk Szymczak. Prof. Maziewski po habilitacji (poświęconej właściwościom warstw granatów YIG:Co z silnym opóźnieniem magnetycznym), poszukując nowej tematyki badawczej, zainteresował się ultracienkimi warstwami magnetycznymi o grubości pojedynczych warstw atomowych. Badania te podjął 30 lat temu, we współpracy z prof. Jacquesem Ferré z Université Paris-Sud (Orsay).

Dodatkowo profesor był też współzałożycielem krajowej sieci naukowej zajmującej się badaniami magnetycznych nanostruktur. Od roku 2013 funkcjonuje ona jako Krajowe Centrum Nanofizyki i Spintroniki – SPINLAB. W skład sieci wchodzą: Instytut Fizyki PAN (Warszawa), Akademia Górniczo-Hutnicza (Kraków), Instytut Fizyki Molekularnej PAN (Poznań), Uniwersytet Adama Mickiewicza (Poznań), Uniwersytet w Białymstoku oraz Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN (Kraków).

Zespół prof. Andrzeja Maziewskiego zrealizował, począwszy od końca lat siedemdziesiątych, kilkadziesiąt polskich i międzynarodowych projektów badawczych i aparaturowych (m.in. ze środków NCN, NCBiR, FNP, programu Unii Europejskiej Horizon 2020).

Obecnie Katedra Fizyki Magnetyków posiada unikatowe w skali europejskiej, uzupełniające się laboratoria, z nowoczesnym wyposażeniem o wartości ok. 10 milionów euro. Znajdują się tu laboratoria magnetooptycznej mikroskopii i magnetometrii, układy pomiarowe wykorzystujące femtosekundowe lasery, spektrometry nieelastycznego rozpraszania światła, mikroskopy skaningowe sił atomowych i magnetycznych.

Pracownicy KFM, w czasie wielomiesięcznych zagranicznych staży naukowych, poznali nowoczesne metody pomiarowe, które są rozwijane w Białymstoku pod kątem ich własnych potrzeb badawczych. Do pracy w nowoczesnych laboratoriach Katedry przyjeżdżają naukowcy z różnych krajowych i zagranicznych ośrodków (również w ramach własnych projektów realizowanych w Białymstoku). Pracownicy KFM korzystają z bazy technologicznej w IF PAN i IFM PAN rozbudowanej w ramach SPINLAB oraz z dużych urządzeń badawczych typu synchrotrony we Francji, Niemczech i w Japonii, a ostatnio rozpoczęli również badania na synchrotronie SOLARIS w Krakowie.

Zespół profesora Andrzeja Maziewskiego cechuje systematyczny, intensywny rozwój naukowy, czego dowodem są 3 tytuły profesorskie, 5 habilitacji członków zespołu oraz kilkanaście doktoratów przygotowanych w Białymstoku. Pracownicy Katedry Fizyki Magnetyków UwB w sumie mają w dorobku ok. 400 publikacji, z których blisko połowa dotyczy nanomagnetyzmu.

Nagroda Komitetu Fizyki Polskiej Akademii Nauk została ustanowiona w 2018 roku. Jest przyznawana za działalność naukową i organizacyjną osobom zasłużonym dla upowszechniania wyników badań naukowych i mającymi szczególne osiągnięcia dla rozwoju nauk fizycznych. Nagrody dotychczas otrzymali prof. Ryszard Horodecki z Gdańska za wybitny wkład do teorii informatyki kwantowej i rozwoju tej dziedziny oraz prof. Jan Misiewicz za stworzenie we Wrocławiu ośrodka optycznej spektroskopii nanostruktur i za wkład w rozwój fizyki półprzewodników.