Ul. Warszawska 18. Kosińscy i Białokozowie mieli tu dom

Przed 1825 r. stała się ona własnością Wilhelma i Elżbiety Bierfrendtów, którzy jednocześnie w 1816 r. wydzierżawili od białostockiej parafii katolickiej dużą posesję przy ówczesnej ul. Wasilkowskiej (dziś ul. Sienkiewicza na odcinku od ul. Jurowieckiej do ul. Ogrodowej). Na obu działkach Wilhelm zbudował murowane domy - w domu przy ul. Wasilkowskiej mieszkał z rodziną, zaś ten przy ul. Warszawskiej 18 wydzierżawiał. W 1835 r. jedyna córka Wilhelma i Elżbiety, Amalia, żona Teodora Jemielitego, odkupiła od matki i braci majątek przy ul. Wasilkowskiej. W rękach Elżbiety Bierfrendt pozostała nieruchomość przy ul. Warszawskiej 18, w której mieszkała jeszcze w latach 50. XIX. Po jej śmierci także i ten dom stał się własnością Amalii Jemielity.

Chociaż w poprzednich częściach sporo pisałem o Bierfrendach muszę jeszcze raz do nich powrócić, gdyż w międzyczasie - przede wszystkim dzięki uprzejmości Sławomira Presnarowicza - uzyskałem nowe informacji na ich temat. Wywodzili się z Wilna, gdzie Wilhelm, z wyznania ewangelik, ożenił się około 1807 r. z Elżbietą Tyszner. Tam też na świat przyszli Wilhelm (1807) i August (data nieznana) oraz córka Amalia, natomiast po przeprowadzce do Białegostoku przed 1816 r. urodzili się Ludwik (1816) i Adolf (1818). Trzeba odnotować, że Wilhelm Bierfrend był z zawodu murarzem, czyli poszukiwanym i bardzo dobrze opłacanym rzemieślnikiem. Może też własnymi rękoma zbudował zachowany do dziś dom przy ul. Warszawskiej 18? Wszyscy synowie Wilhelma Bierfrendta ukończyli białostockie gimnazjum i kontynuowali naukę w rodzinnym Wilnie: Adolf, August i Ludwik uzyskali wykształcenie lekarskie w Akademii Medyczno-Chirurgicznej, natomiast Wilhelm został nauczycielem w wileńskim gimnazjum, a później w tamtejszym Instytucie Szlacheckim.

W Wilnie w 1835 r. Wilhelm junior ożenił się z Wernerą Nowicką, z którą miał trójkę dzieci: Juliusza (Juliana), Edwarda i Kazimierę. Z nich zarówno Edward, jak i Juliusz także uczyli się w Białymstoku. Juliusz studiował następnie medycynę na Uniwersytecie Moskiewskim, po czym praktykował w swoim gabinecie w Wilnie. Brał udział w powstaniu styczniowym, za co został zesłany do guberni tobolskiej.

Powróćmy do głównego wątku. Teodor Jemielity z pierwszego małżeństwa miał dwójkę dzieci: Julię Klarę (ur. 1822) i Piotra (ur. 1824). Z nich Julia Klara została kolejnym właścicielem domu przy ul. Warszawskiej 18 i majątku przy ul. Wasilkowskiej (Sienkiewicza) wraz z dzierżawioną w tym miejscu ziemią. W 1855 r. wyszła za Macieja Kosińskiego herbu Rawicz, pełniącego w latach 1886-1896 funkcję członka Zarządu Miejskiego. Z małżeństwa Macieja i Julii Klary Kosińskich na świat przyszło czworo dzieci: Konstancja, Antoni, Julian i Kazimiera.

Rodzina Kosińskich mieszkała w domu przy ul. Wasilkowskiej, natomiast dom przy Warszawskiej 18 wciąż oddawała w dzierżawę. Brakuje jednak źródeł historycznych, z których moglibyśmy poznać nazwiska mieszkańców domu w 2 poł. XIX w.

Natomiast w domu przy ul. Wasilkowskiej oprócz właścicieli najprawdopodobniej mieszkał także Adolf Białokoz. Był on synem Stefana i Konstancji z Gutowskich Białokozów herbu Białogłowski, urodzonym w 1824 r. w majątku Kwatery niedaleko Brzostowicy Wielkiej. Uczył się w gimnazjum w Świsłoczy. W ostatnich latach szóstej dekady XIX w. pracował w Białymstoku jako nauczyciel muzyki, zaś w czasie powstania styczniowego został naczelnikiem miasta. Aresztowano go w nocy z 23 na 24 czerwca 1863 r. i dwukrotnie skazano, najpierw do Wierchoturnia w guberni permskiej, a później do guberni tobolskiej. Adolf ożenił się w 1852 r. z Albertyną Antyporowicz, z którą miał trójkę dzieci: Henryka (ur. 1855), Stefana (ur. 1859) i Jadwigę (ur. 1862). Jak wspomniałem, przed wybuchem powstania najpewniej mieszkał z rodziną w domu Kosińskich przy ul. Wasilkowskiej, czego potwierdzeniem może być wzmianka w pamiętniku Adolfa, o tym, że w czasie trwającego powstania ulokował swą żonę z dziećmi na poddaszu u Kosińskich.

Po aresztowaniu i zesłaniu Adolfa, jego żona z małymi dziećmi pozostała w Białymstoku i przypuszczalnie przez kolejne lata mieszkała u Kosińskich. Rezultatem wieloletnich bliskich kontaktów między rodzinami Kosińskich i Białokozów było spowinowacenie obu rodów. W dniu 12 czerwca 1883 r. Henryk, najstarszy syn Adolfa i Albertyny Białokozów, wówczas już sztabskapitan korpusu kartograficznego, ożenił się z Konstancją, najstarszą córką Macieja i Julii Kosińskich. W ten sposób na trwałe połączyły się losy obu rodzin. Nowożeńcy zamieszkali w nowym domu, który stanął na rogu skrzyżowania ulic Mikołajewskiej (dawniej Wasilkowskiej, obecnie Sienkiewicza) i Policyjnej (dziś Ogrodowej). To stojący do niedawna przy ul. Sienkiewicza 55 murowany dom, który rozebrano w październiku 2015 r.

W rękach Macieja i Julii Kosińskich pozostał stary dom przy ul. Mikołajewskiej, w którym nadal mieszkali, oraz dom przy ul. Aleksandrowskiej (czyli przy ul. Warszawskiej 18). Wiadomo jednak, że interesujący nas budynek wciąż był oddawany w dzierżawę, np. w 1897 r. mieszkał tu prywatny pełnomocnik I. Friedberg, zaś w 1913 r. Iwan Łaźko-Łaszczuk pracujący w pobliskim kantorze pocztowo-telegraficznym.