Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Tykocin dobrze gra w filmach

Julita Januszkiewicz
Po targowisku jak przed wojną przechadzali się Żydzi
Po targowisku jak przed wojną przechadzali się Żydzi Wojciech Wojtkielewicz
Przez dwa dni Tykocin zamienił się w Wielopole Skrzyńskie, rodzinną miejscowość Tadeusza Kantora. W miasteczku kręcono film o wybitnym reżyserze, malarzu i grafiku. Wzięli w nim udział także mieszkańcy.

Na placu za synagogą jest gwarno. Starsza kobieta w chustce sprzedaje bochny chleba, ktoś inny kapustę. Słychać głośne beczenie kóz i ryczenie krów. Między kramami przechadzają się Żydzi oraz kobiety w długich ciemnych sukniach. Gdy weszłam na plac, zastanawiałam się, gdzie jestem. Miałam wrażenie, że cofnęłam się w czasie. Tymczasem tuż przed tykocińską synagogą była kręcona jedna ze scen filmu o Tadeuszu Kantorze, legendarnym reżyserze, wybitnym artyście, twórcy polskiego teatru.
Podlaskie miasteczko na dwa dni zamieniło się w Wielopole Skrzyńskie, rodzinną miejscowość Tadeusza Kantora.

- Tykocin został wybrany do filmu ze względu na swoją specyfikę żydowskiego starego miasteczka - mówiła Agnieszka Mrowińska, rzeczniczka prasowa filmu.

- To piękne miasto. Pamiętam je jeszcze z plenerów malarskich - zachwalał Jan Hryniak, reżyser i współautor scenariusza. Był m.in. twórcą popularnego serialu telewizyjnego "Czas honoru. Powstanie".

W Tykocinie kręcono sceny z dwóch okresów życia artysty. To 1921 rok, kiedy sześcioletni Kantor z matką opuszcza Wielopole Skrzyńskie, a następnie, gdy w 1943 roku przyjeżdża do Wielopola i widzi zgliszcza miasta, zrujnowanego przez wojnę.

Film nosi tytuł roboczy "Kantor. Nigdy już tu nie powrócę". W głównej roli występuje Borys Szyc. Widzowie pamiętają go chociażby z "Wojny polsko-ruskiej", czy też "Bitwy warszawskiej". Sam reżyser w rozmowie z Porannym przyznał, że rozważał różne kandydatury, ale według niego obsadzenie Borysa Szyca w głównej roli to był najlepszy wybór.

- Szyc chował się w kulcie Kantora. Natomiast mama aktora była studentką artysty w krakowskiej Akademii, zatem rolę tę przyjął z wielką radością - powiedział Jan Hryniak.

Reżyser uważa, że Borys Szyc świetnie oddaje charakter Kantora, jego temperament, wewnętrzne rozedrganie. Jednak dodać warto, że ta rola wymagała od aktora poświęcenia. Na jej potrzeby schudł kilkanaście kilogramów.

W filmie zagrają także Jan Frycz, Małgorzata Hajewska-Krzysztofik i Wiktor Zborowski, który wcielił się w postać księdza. I przez dwa dni, można śmiało powiedzieć, aktor rządził na plebani. W tym czasie gospodarz tykocińskiej parafii - ksiądz Jarosław Stefaniak był na rekolekcjach w Łomży. Nie przeszkadzał więc "nowemu" proboszczowi w pracy. Chociaż, jak przyznał, bardzo żałuje, że nie mógł zobaczyć, jak radzi sobie Wiktor Zborowski w roli kapłana. No cóż, służba nie drużba. Proboszcz Stefaniak będzie mógł za to zobaczyć kościół w filmie.

- Ekipa już od soboty rozlokowała się u nas na podwórku. A jakie było przy tym zamieszanie, wszędzie było pełno ludzi, różnych dekoracji - opowiadał ks. Stefaniak.

Sceny kręcono też w kościele. Na potrzeby filmu zmieniono nieco wystrój wnętrza, by nawiązywało ono do przedwojennych czasów.

- W filmie będzie to zaledwie kilkuminutowe ujęcie, a przygotowania trwały aż kilka dni - zauważył uśmiechając się ksiądz Jarosław. Akcja rozgrywa się w 1943 roku, więc trzeba było usunąć ołtarz posoborowy, bo teraz ksiądz w czasie mszy jest zwrócony twarzą do wiernych.

Proboszcz Stefaniak chętnie też doradzał. Na przykład pokazywał jak prawidłowo nałożyć biret (nakrycie głowy kapłana).

- Filmowcy dopytywali, czy mamy dawne ornaty i stroje liturgiczne. A tego mamy pod dostatkiem. W szafie wiszą nawet szaty ufundowane przez Branickiego - zapewniał proboszcz.

Na potrzeby filmu użyczył też budynków gospodarczych parafii. Przez kilka dni trzymano tutaj konie oraz krowy.
W produkcji o Kantorze nie zabraknie również Podlasian. W scenach kręconych w Tykocinie wzięło udział aż 200 statystów. Ale chętnych do zagrania było znacznie więcej. Ludzie tłumnie przyszli na casting.

Swoich sił w aktorstwie próbował nawet Albańczyk Aleks Mosheqaj, mieszkający w Białymstoku.

- Namówiła mnie dziewczyna. Ale i sam chciałem zobaczyć, jak wygląda powstawanie filmu od kuchni - opowiadał Aleks. Spodobało mu się to, że na planie dba się o każdy szczegół.

Mirosław Słowikowski spod Tykocina nawet dostał rolę sprzedawcy. Cieszył się z tego bardzo.

- Mam satysfakcję, że gram w takim filmie. Trema? Nie ma mowy - podkreślał z dumą. O Tadeuszu Kantorze, przyznał szczerze, niewiele słyszał. - Ale teraz sobie doczytam - zapewnia.

O tym, ile dostaną za statystowanie nikt nie pytał.

- Może parę złotych za to granie sypną - mówił Piotr Malinowski - Ale liczy się to, że będziemy na ekranie. Fajnie jest później zobaczyć siebie.

- Jestem bardzo zadowolony, że Tykocin stał się planem filmowym. To dla nas niezwykła akcja promocyjna - przekonywał ks. Jarosław Stefaniak.

Tykocin jest lubiany przez artystów. Agnieszka Osiecka, poetka i pisarka, która tutaj bywała, mawiała o nim "Miasteczko - bajeczka". Tu m.in. kręcono "Białą sukienkę" Michała Kwiecińskiego i "U Pana Boga w ogródku" Jacka Bromskiego.

- Tykocin cieszy się opinią miasteczka zatrzymanego w czasie. Ze względu na architekturę panuje tu jeszcze taki przedwojenny klimat - mówi Maria Markiewicz z Centrum Badań nad Historią i Kulturą Małych Miast w Tykocinie. Film będzie można obejrzeć w kinach jesienią 2016 roku.


Jan Hryniak, reżyser filmu o Tykocinie

Tykocin znam z plenerów malarskich. Pierwsza myśl była taka, by zobaczyć co się tu zmieniło. Plac, kostka brukowa, kościół, synagoga. Tykocin jest idealny do pokazania czasów dzieciństwa Tadeusz Kantora

Borys Szyc jako Kantor
Wybierając odtwórcę głównej roli reżyser chciał znaleźć kogoś, kto ma taki sam jak Tadeusz Kantor temperament, jego nerwowość i ruchliwość. Borys Szyc świetnie wypadł już na zdjęciach próbnych do filmu.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na poranny.pl Kurier Poranny