Twoje dziecko korzysta ze smartfona lub tabletu? Czas przed ekranem może pogarszać jego koncentrację, pamięć i wpływać na zachowanie

Naukowcy z Uniwersytetu Illinois w Urbanie i Champaign (USA) chcieli sprawdzić, jak zalecenia Amerykańskiej Akademii Pediatrii (American Academy of Pediatrics) w zakresie diety i aktywności fizycznej wpływają na funkcje wykonawcze u dzieci w wieku 2 lat. Zalecenia te są zgodne z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego. Funkcje wykonawcze odpowiadają za regulację zachowań, które ułatwiają osiągnięcie zamierzonego celu. Należą do nich:

• zapamiętywanie,
• planowanie,
• skupianie uwagi,
• przełączania się między zadaniami,
• regulowania własnych myśli i zachowań.

– Funkcje wykonawcze leżą u podstaw twojej zdolności do angażowania się w zachowania ukierunkowane na cel. Obejmują one zdolności, takie jak kontrola hamująca, która pozwala regulować swoje myśli, emocje i zachowanie; pamięć robocza, dzięki której jesteś w stanie utrzymać informacje w umyśle wystarczająco długo, aby wykonać zadanie; oraz elastyczność poznawcza, z jaką przełączasz swoją uwagę między zadaniami – powiedział profesor kinezjologii i zdrowia społecznego Naiman Khan z University of Illinois Urbana-Champaign, który prowadził badanie z doktorantką Arden McMath oraz profesor nauk o żywności i żywieniu człowieka Sharon Donovan.

Według wytycznych Amerykańskiej Akademii Pediatrii dzieci powinny:

• spędzać mniej niż 60 minut dziennie przed ekranem (TV, smartfon, tablet),
• angażować się w codzienną aktywność fizyczną,
• spożywać pięć lub więcej porcji owoców i warzyw,
• zmniejszyć do minimum spożycie produktów i napojów słodzonych cukrem.

Wcześniejsze badanie dotyczące tych samych aspektów obejmowało dzieci w wieku szkolnym i dorastające. Tym razem naukowcy chcieli sprawdzić, jak zalecenia dotyczące diety, aktywności fizycznej i ilości czasu spędzanego przed ekranem wpływają na zdolności wykonawcze u dzieci w wieku 24 miesięcy.

– Skupiliśmy się na wcześniejszym okresie rozwoju dziecka, aby zobaczyć, czy i jak wcześnie zaczynają się te relacje – powiedziała McMath.

W badaniu opublikowanym w czasopiśmie The Journal of Pediatrics wzięło udział 356 rodzin z małymi dziećmi. Dzieci były badane pod kątem kształtowania się nawyków, w tym również żywieniowych od urodzenia do 5 lat. W tym czasie rodzice wypełniali ankiety, w których byli pytani m.in. o codzienne nawyki dziecka, w tym ile czasu spędza przed ekranem, jakie formy aktywności fizycznej podejmuje, czy spożywa każdego dnia co najmniej pięć porcji owoców i warzyw oraz czy powstrzymuje się od picia słodzonych napojów.

Zobacz również: Zasada 9-5-2-1-0 ochroni przed otyłością dzieci i całą rodzinę. Na czym polega? Zmień wasze nawyki i wypróbuj proste sposoby na zdrowie

Druga ankieta dotyczyła odpowiedzi na pytania na temat funkcji wykonawczych dziecka. W tych pytaniach poproszono rodziców o ocenę zdolności dziecka do planowania i organizowania myśli, regulowania emocji i swoich reakcji na nie, hamowania impulsów, zapamiętywania informacji i przenoszenia uwagi między zadaniami.

Czytaj też: Twoje dziecko ogląda bajki o superbohaterach? Może mieć problemy z zachowaniem i nauką w wieku nastoletnim. Uważaj na brutalne treści w TV

– Odkryliśmy, że małe dzieci, które spędzają mniej niż 60 minut dziennie przed ekranem, mają znacznie większą zdolność do aktywnego kontrolowania własnego poznania niż te, które spędzają więcej czasu wpatrując się w telefony, tablety, telewizory i komputery. Miały one większą kontrolę nad emocjami i zachowaniem, lepszą pamięć roboczą i ogólną funkcję wykonawczą – powiedziała McMath.

Badanie ujawniło również, że dwuletnie dzieci, które były aktywne fizycznie przez co najmniej 60 minut dziennie, radziły sobie znacznie lepiej w testach pamięci roboczej niż te, które tego nie robiły.

W badaniu nie znaleziono natomiast związku między wagą dwuletnich dzieci a funkcjami wykonawczymi, jednak były one widoczne w badaniu przeprowadzonym na starszych dzieciach. Autorzy badania sugerują, że rozwijanie nieprawidłowych nawyków dotyczących diety, aktywności fizycznej i czasu przed ekranem u małych dzieci wpływa nie tylko na zaburzenia funkcji wykonawczych, ale również na widoczną u starszych dzieci nadmierną masę ciała.

Zobacz także: Zabraniasz dziecku korzystać ze smartfona lub tabletu? Nastolatki odłączone od internetu mają niższą samoocenę i gorsze relacje ze znajomymi

– Wpływ codziennych nawyków na zdolności poznawcze ujawnia się już we wczesnym dzieciństwie, szczególnie jeśli chodzi o zachowania związane z aktywnością fizyczną i siedzącym trybem życia – powiedział Khan.