Spacer po Ostrowie Tumskim zapamiętacie na długo. To niewielki obszar, a na każdy rogu znajdziecie interesujący zabytek z ciekawą historią. Atrakcji dla miłośników architektury, sztuki, ale także miejskiego zwiedzania nie brakuje.
Ostrów Tumski - lokalizacja
Spis treści
- Ostrów Tumski - kiedyś wyspa i państwo kościelne
- Ostrów Tumski - najwspanialsze atrakcje i zabytki
- Kościoły Ostrowa Tumskiego
- Izba pamięci ks. Zienkiewicza - co to takiego?
- Spacer po Ostrowie Tumskim - inne atrakcje
- Pomniki, które warto zobaczyć
- Latanie i latarnik - to dopiero klimat!
- Ostrów Tumski - jak dojechać? Parkingi
Ostrów Tumski - kiedyś wyspa i państwo kościelne
Ostrów Tumski to najstarsza, zabytkowa część Wrocławia. Pierwsze zabudowania zostały wzniesione w tym miejscu w XI wieku. Były to kościół św. Marcina i piastowski gród. Znajdowały się wówczas na wyspie, która powstała w miejscu, gdzie Odra rozgałęziała się na wiele odnóg.
Od momentu powołania biskupstwa wrocławskiego w 1000 roku Ostrów Tumski stał się ośrodkiem kościelnej władzy. Co ciekawe, w 1315 roku cały ten teren został sprzedany władzom kościelnym. Przez pewien czas nie obowiązywała tu jurysdykcja świecka, a wyspa była czymś w rodzaju państwa kościelnego. Ostrów przestał być wyspą po 1824 roku, kiedy podczas wyburzania fortyfikacji Wrocławia zasypano również odnogę Odry dzielącą Ostrów od Szczytnik i Ołbina.
Ostrów Tumski - najwspanialsze atrakcje i zabytki
Archikatedra pw. św. Jana Chrzciciela
Perełką Ostrowa Tumskiego można nazwać gotycką archikatedrę pw. Św. Jana Chrzciciela z XII-XIV wieku. Najcenniejszym skarbem katedry jest niedawno zrekonstruowany XVI-wieczny manierystyczny ołtarz bp. Andreasa Jerina. Ołtarz zbudowano w formie pentaptyku. W drewnianej szafie ołtarzowej obitej czerwonym suknem umieszczono srebrne figury składające się na scenę ukrzyżowania. W katedrze zobaczymy także barokowe stalle, zabytkowe kaplice oraz organy (swojego czasu największe na świecie). Kaplice barokowe obecnie nie są dostępne do zwiedzania.
- GODZINY OTWARCIA - katedra jest otwarta dla zwiedzających od poniedziałku do soboty w godzinach 10:00 - 17:30, a w niedziele i święta w godzinach 14:00 - 17:30. W czasie nabożeństw nie można zwiedzać świątyni. Dotyczy to także Mszy świętych odprawianych poza stałymi godzinami (uroczystości diecezjalne, śluby, pogrzeby).
- TARAS WIDOKOWY NA WIEŻY - jest dostępny dla turystów. Częściowo wchodzi się na niego po schodach, a część wysokości pokonuje się windą. Bilet normalny na wieżę kosztuje 10 zł, a ulgowy 8 zł. Taras otwarty jest od poniedziałku do soboty w godzinach 10-17, a w niedziele w godzinach 14-16. Zwiedzanie niemożliwe jest przy niekorzystnej pogodzie oraz podczas nabożeństw. Dzieci do lat 6 wejdą na wieżę gratis. Bilet rodzinny (2 osoby + dziecko) kosztuje 24 zł i 7 zł za każde następne dziecko.
Ogrody - piękno roślin w centrum wielkiego miasta
Ostrów Tumski słynie jako miejsce romantycznych spacerów. Do oglądania zachęca nie tylko zabytkowa zabudowa, ale także wyjątkowo piękne i zadbane ogrody. Za gmachem Papieskiego Wydziału Teologicznego znajduje się piękny ogród dostępny dla turystów. Można z niego podziwiać widok na Odrę, Muzeum Narodowe i bulwar Dunikowskiego oraz obserwować przepływające statki. Ogród zamykany jest o godz. 20. Dostępna jest w nim kawiarnia.
Inny duży ogród znajduje się za pałacem biskupim, ale nie jest on dostępny dla zwiedzających. Przy odrobinie szczęścia możemy trafić za to na otwartą bramę do ogrodów w przejściu, w którym znajduje się restauracja Lwia Brama. Ostatni ogród został zagospodarowany przez restaurację Rajskie Ogrody. Możemy tutaj usiąść w pięknej scenerii z widokiem na rzekę, a w sezonie zjemy też ciasto czy lody. Częściowo na terenie Ostrowa Tumskiego znajduje się także Ogród Botaniczny.
Muzeum archidiecezjalne - mumia i pierwsze zdanie po polsku
Muzeum Archidiecezjalne we Wrocławiu posiada bogate zbiory zabytków romańskich i gotyckich, z których duża część pochodzi jeszcze z czasów piastowskich. Sporą ich część stanowią także zabytki sztuki sakralnej pochodzące z regionu.Łącznie znajduje się tu 5 tys. eksponatów i kilka tysięcy starodruków. Wśród zbiorów wyróżniają się:
- "Madonna pod jodłami" Lucasa Cranacha Starszego,
- oryginał wpisanej na listę dziedzictwa UNESCO Księgi Henrykowskiej, w której można przeczytać pierwsze zdanie napisane po polsku,
- mumia z IV w. p.n.e.
Kościoły Ostrowa Tumskiego
Wrocławscy przewodnicy oprowadzający turystów po Ostrowie Tumskim mają swoją ulubioną zagadkę. Zwiedzający muszą odpowiedzieć, ile kościołów znajduje się na byłej wyspie? Są oni zaskoczeni, że jest ich tutaj tak dużo. Oprócz katedry, którą wyróżnia wielkość i położenie w centrum są także:
- Kolegiata Świętego Krzyża - budowla jest dwukondygnacyjna i tak naprawdę są tutaj dwa kościoły. Górny kościół pod wezwaniem św. Krzyża, dolny kościół pod wezwaniem św. Bartłomieja. W górnym kościele oglądać można piękny późnogotycki ołtarz "Zaśnięcia Panny Marii". Kościół regularnie staje się miejscem koncertów w ramach Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans.
- Kościół pw. św. Idziego - jest to późnoromański budynek z XIII wieku. Najstarszy w pełni zachowany budynek Wrocławia, a także najstarszy czynny do dziś kościół w mieście. Do jego wnętrza prowadzi romański portal z dwiema parami kolumienek. W środku zobaczymy charakterystyczną dla kościołów jednofilarowych kolumnę w centrum. Kościół łączy się z budynkiem muzeum tzw. Bramą Kluskową.
- Kościół pw. św. Marcina - niewiele młodszy od kościoła pw. św. Idziego. Ten malutki budynek został wybudowany pod koniec XIII w. Obecnie stanowi on jedyną ocalałą budowlę należącą do dawnego zamku piastowskiego we Wrocławiu. Gród na Ostrowie Tumskim powstał w X wieku, a w XII wieku powstał murowany zamek, który rozciągał się po obu stronach obecnej ul. Św. Marcina. Jego pozostałości zostały udostępnione do zwiedzania. Turyści mogą je zobaczyć podążając ścieżką turystyczną Szlak Piastów Śląskich znajdującą się w podziemiach Domu Sióstr Notre Dame przy ul. św. Marcina 12.
- Kościół pw. św. Piotra i Pawła - ostatni kościół odnajdziemy kierując się ulicą Katedralną do Mostu Tumskiego. Możemy tam zauważyć gotycką bryłę, która powstała na początku XV wieku, była wielokrotnie niszczona i przebudowywana, ale po ostatnich częściowych zniszczeniach wojennych została odbudowana i przywrócono je gotycki charakter.
Izba pamięci ks. Zienkiewicza - co to takiego?
"Pod czwórką", czyli przy ul. Katedralnej 4 znajduje się Centrum Duszpasterskie Archidiecezji Wrocławskiej. Jest tam, między innymi, dostępna do zwiedzania izba pamięci poświęcona postaci legendarnego wrocławskiego duszpasterza, ks. Aleksandra Zienkiewicza popularnie nazywanego "Wujkiem". W jednej z części pomieszczenia odtworzono pokój umeblowany odrestaurowanymi meblami oraz zachowanymi elementami wystroju, takimi jak krucyfiks, klęcznik, obrazy ścienne, szafy, biurko. Druga część izby została wyposażona w gabloty, w których udostępniono zachowane po legendarnej postaci pamiątki: dokumenty, zapiski, fotografie, szaty. Izbę zwiedzać można w poniedziałek, środę i piątek w godzinach 12-16.
Spacer po Ostrowie Tumskim - inne atrakcje
Co jeszcze znajduje się na "wrocławskim Watykanie"? Jeśli zaczniemy zwiedzanie od strony ul. Wyszyńskiego i wejdziemy na plac Katedralny, zobaczymy dwa duże budynki przy zielonym skwerze. Po prawej spory XVI-wieczny gmach z czerwonej cegły, w którym mieści się Metropolitalne Wyższe Seminarium Duchowne we Wrocławiu. Naprzeciwko niego stoi nowoczesna bryła -hotel The Bridge.
Seminarium - lokalizacja
Mijając katedrę z prawej strony, będziemy widzieli najpierw budynek Muzeum Archidiecezjalnego połączony z kościołem św. Idziego tzw. Bramą Kluskową. O bramie krąży legenda:
To historia chłopa z okolicznej wsi, który nad wszystko kochał kuchnię swojej żony. Kiedy kobieta umarła, nie mógł się pogodzić z utratą małżonki i jej wspaniałych potraw. Na szczęście małżonka zlitowała się i we śnie obiecała chłopu, że codziennie będzie mu dostarczać miskę jego ulubionych klusek pod warunkiem, że zawsze na dnie naczynia zostawi jedną kluskę. Po obudzeniu mężczyzna rzeczywiście zobaczył ciepłe danie obok łóżka, ale nie mógł się powstrzymać przed zjedzeniem ostatniej kluski. Ta zaczęła przed nim uciekać i wskoczyła na bramę, gdzie skamieniała i można ją oglądać do dziś.
Kolejny budynek w rzędzie to plebania Duszpasterstwa Parafii Katedralnej, skręcając za nim w prawo i w ul. św. Idziego, dojdziemy do Hotelu im. Jana Pawła II. Obchodząc natomiast katedrę do końca, staniemy pod jej głównym portalem. Wówczas możemy się przejść najbardziej reprezentacyjną uliczką Ostrowa Tumskiego. Kiedy ją przejdziemy i odwrócimy się, ukaże nam się taki widok:
Na Ostrowie Tumski znajduje się również Papieski Wydział Teologiczny - katolicka uczelnia. Przy niej InfoCentrum, czyli biuro informacji turystycznej, następnie na tej samej flance: Kuria Wrocławska, brama do pałacu biskupiego, restauracja, siedziba Caritas Archidiecezji Wrocławskiej.
W ciągu budynków do drugiej stronie (na lewo, patrząc na katedrę) to: Wrocławska Księgarnia Archidiecezjalna, Dom Księży Emerytów oraz kawiarnia. Za placem z pomnikiem św. Jana Nepomucena, obok kościoła pw. św. Piotra i św. Pawła mieści się Centrum Duszpasterskie Archidiecezji Wrocławskiej.
Most Tumski zamykający od tej strony byłą wyspę kilka lat temu przeszedł gruntowny remont. Zmienił on w tym czasie diametralnie swój wygląd. Z mostu zdjęte zostały kłódki, które tradycyjnie pozostawiali tam zakochani, a których ciężar przekroczył 5 ton. Obecnie zakazane jest wieszanie kłódek.
Pomniki, które warto zobaczyć
- Spacerując uliczkami tej pięknej okolicy, natkniemy się na trzy pomniki. Tuż przed archikatedrą, na wysokim postumencie, stoi figura Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej z Dzieciątkiem. Jest to najstarszy zachowany we Wrocławiu pomnik, postawiony został w tym miejscu w 1694 roku.
- Ciekawym obiektem jest również duży granitowy pomnik papieża Jana XXIII, wykonany według projektu Ludwiki Nitschowej. To jedyny w Polsce i jeden z kilku na świecie pomnik tej postaci.
- Duża figura stoi również na placu przed kościołem św. Krzyża. To barokowy pomnik św. Jana Nepomucena pochodzący z XVIII w. Rzeźba autorstwa Jana Jerzego Urbańskiego jest największym pomnikiem tego świętego na świecie.
- Figura z brązu stojąca na wyjątkowo wysokim filarze z granitu na skwerze naprzeciwko seminarium to Kolumna Chrystusa Króla Wszechświata. Upamiętnia ona 1000-lecie powstania biskupstwa we Wrocławiu.
- W ogrodzie przy kościele św. Piotra i św. Pawła stoi jeszcze jedna zabytkowa figura. Kto pokusi się o zboczenie z głównej trasy zobaczy tam posąg św. Piotra przeniesiony w to miejsce z kościoła pw. Najświętszej Maryi Panny na Piasku.
Latanie i latarnik - to dopiero klimat!
Pierwsza latarnia gazowa na ulicach Wrocławia rozbłysła w maju 1847 roku dzięki uruchomieniu pierwszej miejskiej gazowni. Oświetlały one deptak spacerowy wzdłuż fosy miejskiej. W kilka miesięcy doprowadzono do oświetlenia okolice Dworca Głównego i ulice obecnie Piłsudskiego i Świdnicką. W pół roku w mieście powstało kilkaset latarni, a w grudniu 1944 znajdowało się ich w mieście dziewięć tysięcy. Kres epoce gazowych latarni położyło oblężenie.
Po wojnie lampy zaczęły być sukcesywnie wymieniane. Niewiele brakowało, a zniknęły by wszystkie. Władze miasta postanowiły jednak zachować tradycję oświetlania zabytkowych ulic lampami gazowymi.
Przy ulicach Ostrowa Tumskiego pozostały 103 latarnie, które każdego wieczoru zapala malownicza postać jednego z ostatnich w Polsce latarników. Zajmuje mu to około dziewięćdziesięciu minut. Jego praca uzależniona jest od pory wschodu i zachodu słońca. Najwcześniej, bo ok. 16.15 zapalane są latarnie w grudniu, a najpóźniej, bo ok. 20.45 pod koniec czerwca.
Spotkanie z latarnikiem to wyjątkowa atrakcja wrocławska. Latarnik nosi czarny cylinder w stylu kominiarskim, czarną dwuczęściową pelerynę z lamówkami w kolorach wrocławskiej flagi oraz idealnie lśniące czarne skórzane buty. Można go spotkać na uliczkach Ostrowa około 30 minut przed zachodem słońca.
Ostrów Tumski - jak dojechać? Parkingi
- Na zwiedzanie Ostrowa Tumskiego najlepiej wybrać się komunikacją miejską. Najbliższe przystanki z trzech stron to pl. Bema, Ogród Botaniczny i Katedra.
- Kierowcy samochodów osobowych muszą natomiast pamiętać, że parkowanie na terenie Ostrowa Tumskiego jest dozwolone tylko w wyznaczonych miejscach. Zakaz ten jest surowo egzekwowany przez służby porządkowe.
- Przejazd przez Ostrów Tumski jest zabroniony. Najbliższy parking znajduje się natomiast niedaleko. Autokary parkują przy ul. Świętokrzyskiej i św. Marcina, natomiast samochody osobowe można zostawić na parkingu płatnym przy ul. Mieszka I lub płatnych miejscach postojowych przy ul. Św. Marcina, ul. Hlonda, placu Katedralnym od strony ul. Wyszyńskiego i ul. Św. Józefa.
- CENY PARKINGU MIEJSKIEGO (OBSZAR B)
Płatne parkowanie obowiązuje 7 dni w tygodniu od godz. 9.00 do 20.00. 5,00 zł za pierwszą godzinę postoju; 5,20 zł za drugą godzinę postoju; 5,50 zł za trzecią godzinę postoju; 5,00 zł za czwartą i każdą kolejną godzinę postoju.
Tanie linie trują! Ryanair i Wizz Air na czele
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?