Szymborska w języku esperanto

Kurier Poranny: Książnica Podlaska i Białostockie Towarzystwo Esperantystów wydały tomik wierszy Wisławy Szymborskiej w języku esperanto. Jak udało się zdobyć prawa autorskie do tych wierszy?

Elżbieta Karczewska, prezes Białostockiego Towarzystwa Esperantystów: Takiej zgody udzieliła nam Fundacja Wisławy Szymborskiej. Dzięki życzliwemu podejściu do tematu esperanta, otrzymaliśmy autorskie prawa majątkowe i pozwolenie na wydanie tomu „Mi inventas la mondon” (Obmyślam świat).

Które wiersze trafiły do tej publikacji?

Mój ulubiony to „Kot w pustym mieszkaniu”. Można powiedzieć, że to wiersz wiodący, bo do niego nawiązuje okładka. Wybraliśmy 190 wierszy z całej jej twórczości. Nieuczciwym byłoby wybrać tylko jakiś okres jej twórczości. W tej książce znalazł się cały przegląd jej literackiej kariery. To książka ważna nie tylko dla esperantystów.

Poezja to specyficzna dziedzina. Tłumaczenie jej nie jest proste. W języku esperanto również?

Dosłowne tłumaczenie poezji jest niemożliwe. Na Facebooku pod informacją, że taki tomik został wydany nasz tłumacz Istvan Ertl - Węgier, który pracuje dla Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu dyskutuje z tymi, którzy komentują jakość tłumaczenia. Niektórzy użytkownicy mają swoje propozycje. Nad tą publikacją pracowało wiele ciekawych osób. Wyboru wierszy dokonał prof. Wojciech Ligęza, który jest specjalistą od twórczości Szymborskiej. Napisał także przedmowę. Natomiast prof. Walter Żelazny, socjolog z Uniwersytetu w Białymstoku i esperantysta przetłumaczył mowę Wisławy Szymborskiej, którą wygłosiła odbierając Nagrodę Nobla. Projekt okładki stworzyła nasza młoda koleżanka z Klubu Esperanto Marta Wierzbowska.

Esperantyści długo czekali na taką publikację?

Po raz pierwszy wiersze Wisławy Szymborskiej na esperanto zostały przetłumaczone w 1970 roku. Bywały też kolejne przekłady. Natomiast kiedy dostała literackiego Nobla, wokół tego tematu panował wielki entuzjazm, uznaliśmy, że warto coś z tym zrobić. Język, którym się posługiwała, jest trudny do tłumaczenia. Mniej więcej cztery lata trwało zbieranie po całym świecie wierszy już przetłumaczonych na różne języki i porównywanie ich tłumaczeń. Potem przez około dwa lata nasz dzielny korektor Istvan Ertl kupił książki Szymborskiej we wszystkich znanych mu językach i porównywał czy nie ma polonizmów (zapożyczeń z języka polskiego przez inne kultury językowe - przyp. red.) czy tłumaczeń nietrafnych. W końcu się nam udało. Zebraliśmy pieniądze i wydaliśmy książkę. Bardzo się z niej cieszymy.

Została też zauważona przez Światowy Związek Esperantystów.

Jest taka seria najbardziej wartościowych książek w języku esperanto, nazywa się „Wschód-Zachód”, „Oriento- Oksidento”. Nasza publikacja dostała nr 50. To znaczy, że znalazła się w bardzo prestiżowym zestawieniu. Cieszy to tym bardziej, że książek wydaje się wiele.

Gdzie można znaleźć tę książkę?

Można ją wypożyczyć w bibliotece Esperanto Libraro, albo kupić w recepcji w Centrum im. Ludwika Zamenhofa.

W najbliższy weekend książka będzie też miała swoja prezentację.

W sobotę zaprezentuje ją pani Lidia Ligęza - żona prof. Wojciecha Ligęzy - która przetłumaczyła kilka wierszy. To jedno z wydarzeń tegorocznych Białostockich Dni Zamenhofa, które organizujemy przy okazji rocznicy urodzin twórcy języka esperanto. To impreza otwarta dla wszystkich. Rozpoczyna się w piątek o godz. 17 w I LO przy ul. Brukowej. Będzie literacko, muzycznie i filmowo.

Dokładny program imprezy znajduje się w serwisie StrefaImprez.pl