Świadek Historii 2019. Krzyże Wolności i Solidarności. Nagroda Honorowa IPN Białystok

Janka Werpachowska w czasach PRL związana była z opozycją demokratyczną, po ogłoszeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku była internowana. Kolportowała wydawnictwa podziemne, które przywoziła z Warszawy. 2 lipca 1983 roku została aresztowana. Kilka tygodni później zwolniono ją na mocy amnestii. Po zmianach ustrojowych w 1989 roku zaczęła pracować w podlaskich mediach. Od 2005 roku była dziennikarką "Kuriera Porannego". Zmarła po ciężkiej chorobie w styczniu 2016 roku.

Nasza koleżanka redakcyjna znalazła się wśród działaczy opozycji antykomunistycznej, którzy we wtorek otrzymali Krzyże Wolności i Solidarności. Janka została odznaczona pośmiertnie.

- Nareszcie - wzdycha Mieczysław Szewko, mąż Janki. - Czuję się fatalnie, bo Janka mogłaby dostać Krzyż za życia, ale tak się nie stało ze względu na jakieś sprawy administracyjne. Bo papiery były złożone w 2015 roku. Mogłaby dostać odznaczenie wcześniej, jak jeszcze chorowała. A minęły cztery lata. Owszem, jest satysfakcja, ale nie taka, gdyby żona żyła - przyznał Mieczysław Szewko.

Krzyżami Wolności i Solidarności działaczy opozycji antykomunistycznej z terenu Warmii i Mazur odznaczył dr Jarosław Szarek, prezes Instytutu Pamięci Narodowej. Wśród odznaczonych jest również Krystyna Strubel, która od jesieni 1980 r. była przewodniczącą NSZZ „Solidarność” w Przedsiębiorstwie Robót Inżynieryjnych Budownictwa Przemysłowego w Białymstoku. Została internowana 16 grudnia 1984 r. i umieszczona w Ośrodku Odosobnienia w Białymstoku.

- Nie walczyliśmy dla odznaczeń, ale muszę przyznać, że czekałam na to. Uważam, że jestem jedną z ostatnich z białostockich działaczy, którzy byli w zarządzie regionu "Solidarności" i dostali Krzyż - mówiła Krystyna Strubel.

Przekonuje, że wówczas warto było walczyć z systemem komunistyczny.

- Uważam, że trzeba uczyć naszą młodzież historii, żeby poznała prawdę, a szczególnie jak było po wojnie. Bo jeśli ktoś mówi, że w PRL- u tak było dobrze, to dlaczego ludzie siedzieli w więzieniach i walczyli o zmianę? - nie kryła oburzenia działaczka Solidarności.

Nagrodę z rąk dr Jarosława Szarka, prezes IPN odebrał Stanisław Żochowski, ps. "Fala". Od 1946 roku był kurierem/łącznikiem w oddziale mjr. Kazimierza Kamieńskiego ,,Huzara”. Do 1956 roku był więziony.

- Miałem 16 lat jak wstąpiłem do oddziału "Huzara". To była taka satysfakcja, bo w dawnych czasach ludzie wierzyli w żołnierzy podziemia, bo oni byli opiekunami, kiedy komuna nas dręczyła - opowiadał Stanisław Żochowski. - Cieszę się bardzo, że doczekałem tych lat, kiedy nasza działalność została doceniona. Bo nazywano nas bandytami.

Obecnie bierze udział w lokalnych uroczystościach patriotycznych związanych m.in. z obchodami Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych czy upamiętniającymi ,,Huzara”.

Już po raz jedenasty w białostockim oddziale IPN przyznano Nagrody „Świadek Historii”. Spośród 18 kandydatów wyróżniono sześć osób.

- Honorujemy Krzyżami Wolności i Solidarności i Świadkiem Historii osoby, które działały na rzecz naszej pamięci i niepodległości. Ta uroczystość łączy różne pokolenia. Są działacze Armii Krajowej, podziemia antykomunistycznego. I ci najmłodsi, sprzed blisko 40 lat. To pokolenie Solidarności. Widać ten łańcuch pokoleń połączonych w zmaganiach o wolną i niepodległą Polskę, którą mamy dzisiaj. I to jest podziękowanie dla tych osób - mówił dziennikarzom dr Jarosław Szarek, prezes Instytutu Pamięci Narodowej.