Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Śladami Powstania '44. Zdobycie PAST-y. Największy sukces powstańców

Piotr Wróblewski
Piotr Wróblewski
źródło: MPW / Joachim Joachimczyk „Joachim”
Zdobycie PAST-y, czyli niemieckiego centrum łączności, było jednym z największych sukcesów powstańców. Wysoki gmach, zbudowany jeszcze w czasach carskich, był wypełniony najnowszym sprzętem - zakupionym jeszcze przez władze RP. Poza tym był to również strategiczny punkt obserwacyjny. Powstańcy szturmowali PAST-ę, podpalili budynek, a zarazem pilnowali, by sprzęt nie został zniszczony.

Powstańcy zaatakowali gmach PAST-y 20 sierpnia 1944 roku (około 2 w nocy). Już wcześniej przymierzali się do rozpoczęcia ataku, jednak operacja ta była niezwykle skomplikowana ze względu na spore siły niemieckie skoncentrowane w budynku.

PAST-a to budynek Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej. Powstał w latach 1907-10, ale przed wybuchem wojny zaopatrzono go w nowoczesny sprzęt telekomunikacyjny. Niemcy z PAST-y komunikowali się z Berlinem, a także frontem wschodnim. Był to także punkt obserwacyjny. W razie zagrożenia naziści flagami mogli poprosić o wsparcie oddziałów stacjonujących w pobliskim Ogrodzie Saskim.

Zobacz też:

Decyzja o rozpoczęciu ataku na PAST-ę została wydana przez dowódcę batalionu „Kiliński” rot. Henryka Roycewicza-Leliwę, dowódcę kompanii „Koszta”, saperów AK okręgu warszawskiego oraz kobiece patrole minerskie dr Zofii Franio.

Armia Krajowa obserwowała budynek od 1943 roku. Dowództwo podjęło decyzję, że budynek trzeba podpalić, by – mówiąc kolokwialnie „wykurzyć Niemców” - a następnie zgasić nim spłonie drogocenny sprzęt. Zdecydowano się także na ustawienie zapory od strony Ogrodu Saskiego.

- Należało przede wszystkim unieszkodliwić gniazda broni maszynowej w bunkrach. Znajdowały się one przed gmachem PAST-y, dwa bunkry. Następnie wedrzeć się do środka poprzez wybicie ścian bocznych – tłumaczy dr Szymon Niedziela z Muzeum Powstania Warszawskiego. - Stworzono mieszaninę oleju napędowego i benzyny. Mniejszą motopompą tłoczono benzynę. Natomiast duża motopompa była niezbędna do tłoczenia wody, żeby od razu gasić – dodaje.

Po południu udało się zdobyć gmach. Na szczycie zawisła biało-czerwona flaga. Do niewoli wzięto aż 115 Niemców, którzy bronili PAST-y. Cała akcja to bez wątpienia jeden z największych sukcesów Powstania Warszawskiego.

Śladami Powstania '44. Zdobycie PAST-y. Największy sukces powstańców

Śladami Powstania '44

Powstanie Warszawskie wybuchło 1 sierpnia 1944 roku. Była to największa akcja Armii Krajowej. Wzięło w niej udział 50 tysięcy żołnierzy. Walczyli, by - według planu AK - odbić stolicę z rąk nazistów przed najazdem sowietów. Niestety, powstanie zakończyło się niepowodzeniem. Żołnierze przez 63 dni dzielnie stawiali opór okupantowi. Skapitulowali 2 października. Niemcy - w odwecie za zryw niepodległościowy - wymordowali dziesiątki tysięcy cywilów, mieszkańców Warszawy. Rozpoczęli też niszczenie miasta. Wysadzono m.in. Muranów, Zamek Królewski i Pałac Saski. Dziś powstanie to symbol, który jest rozpoznawalny nie tylko w Warszawie, ale także w całej Polsce, a nawet za jej granicami.

Zobacz też:

Śladami Powstania '44, to cykl siedmiu filmów wideo, który dziennikarze warszawa.naszemiasto.pl przygotowują razem z ekspertami z Muzeum Powstania Warszawskiego. Zajmujemy się miejscami, które stały się symbolami niepodległościowego zrywu - jak np. Prudential, przed którym oddano jedne z pierwszych strzałów, jeszcze przed Godziną "W". Przypominamy także nieco zapomniany miejsca starć - jak stadion Polonii - z tragiczną historią w tle. Pierwszy film publikujemy 1 sierpnia. Kolejne będziemy dodawać w następne dni, równo o godzinie 17.

Partnerem merytorycznym projektu jest Muzeum Powstania Warszawskiego.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Śladami Powstania '44. Zdobycie PAST-y. Największy sukces powstańców - Portal i.pl

Wróć na poranny.pl Kurier Poranny