Siłą Solidarności była niezłomność jej ludzi

Ksiądz Jerzy Popiełuszko

To postać, której nikomu w Polsce przedstawiać nie trzeba - my możemy jednak ciągle z dumą przypominać, że ta wspaniała osobowość dojrzewałau nas - na Podlasiu. Ksiądz Jerzy Popiełuszko urodził się bowiem w 1947 r. w malutkiej wsi Okopy leżącej pod Suchowolą. Stąd trafił po święceniach kapłańskich do parafii w Ząbkach pod Warszawą, a potem do samej stolicy. W stanie wojennym w mieszkaniu księdza Jerzego spotykali się działacze, którzy uniknęli aresztowań i dalej prowadzili podziemną działalność. Pierwszą mszę Św. za Ojczyznę odprawił w styczniu 1982 r. w kościele św. Stanisława Kostki. Na jego kazania przychodziły setki osób z całej Polski. Właśnie dzięki tym mszom stał się kapelanem podziemnej "Solidarności". W październiku 1984 został zamordowany przez Służby Bezpieczeństwa. 6 czerwca 2010r. ogłoszony został błogosławionym Kościoła katolickiego.

Ksiądz Stanisław Suchowolec

Urodził się w 1958 r. w Białymstoku. Po przyjęciu święceń kapłańskich, został wikariuszem w Suchowoli. Przy tej okazji poznał ks. Jerzego Popiełuszkę, który stał się wzorem dla młodego kapłana. Umówili się nawet na wspólną Mszę za Ojczyznę w Suchowoli, ale niestety ta msza 11 listopada 1984 r. odbyła się już po śmierci ks. Jerzego. Udział w niej wzięły tłumy parafian z Białegostoku i całej Polski. Ksiądz Suchowolec swoją działalnością zwrócił na siebie uwagę. SB. Pod naciskiem służb został przeniesiony na białostockie Dojlidy. Jego kościół stał się celem pielgrzymek z całej Polski. Ksiądz został kapelanem podziemnej "Solidarności" w Białymstoku i Konfederacji Polski Niepodległej. Dostawał coraz więcej pogróżek. Zmarł nagle w styczniu 1989 r. - gospodyni znalazła jego zwłoki. Prokuratura białostocka stwierdziła, że to z powodu zaczadzenia. Wątek polityczny odrzucono.

Krzysztof Zgierski, nauczyciel

Od 1980 roku był nauczycielem w podstawówce w Złotoryi. Zaangażowany w działalność NSZZ "Solidarność" chciał założyć koło tej organizacji przy Zespole Szkół Gminnych w Choroszczy. Przyjechał w tym celu do Białegostoku i zaginął w drodze powrotnej do domu. Międzyzakładowy Komitet Założycielski NSZZ "Solidarność" w Białymstoku zwrócił się do prokuratora o przejęcie śledztwa od milicji wyjaśniał, że czyni to z uwagi na kolejny przypadek niepokojącego zachowania się organów MO w sprawach, gdzie poszkodowani byli działacze Związku. Informacja ta trafiła do m.in. do wiadomości Prokuratora Generalnego w Warszawie, KKP w Gdańsku, Prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz wszystkich MKZ w kraju. Sprawa jednak nie została wyjaśniona. Ponownie sprawę podjęła Prokuratura Wojewódzka w Białymstoku w 1990 roku. I kolejny raz ją umorzono.

Kalendarium podlaskiej Solidarności

13-14 I 1990 r. Odbyła się I tura II Walnego Zjazdu Delegatów Regionu Białystok NSZZ "Solidarność". Wzięło w nim udział 235 delegatów. Szeregi "Solidarności" zasiliło około 25 tys. członków. II WZD ustalił liczbę członków Zarządu na 35 osób (jedno miejsce w Zarządzie przypadało na tysiąc członków). W połowie lutego 1990 r. na kolejnym posiedzeniu ukonstytuował się wybrany na II Walnym Zjeździe Delegatów Zarząd Regionu Białystok NSZZ "Solidarność" z przewodniczącym Stanisławem Marczukiem na czele.

27 V 1990 r. Odbyły się wybory do samorządu terytorialnego w Polsce. W Białymstoku do urn wyborczych poszło 40,54% osób (w Polsce 42%). Tak skromna frekwencja wynikała przede wszystkim z rozczarowania społeczeństwa otaczającą rzeczywistości, głównie ciężkimi warunkami transformacji - inflacją, upadającymi zakładami pracy i brakiem zatrudnienia. Ludzie odwracali się od polityki. Kampania samorządowa była uboga. Kandydaci swoją promocję opierali na skromnych plakatach, często odbijanych na ksero, na których obok wizerunku umieszczano program wyborczy. Głównym zwycięzcą w Białymstoku okazał się Obywatelski Komitet Wyborczy "Solidarność", który zdobył 42 z 50 mandatów (62,6% głosów i 84% mandatów). Porażkę wyborczą poniosła Konfederacja Polski Niepodległej, oraz Polska Partia Socjalistyczna - Rewolucja Demokratyczna, które nie wprowadziły do Rady Miejskiej żadnego kandydata.

4 X 1993 r. Nadzwyczajny WZD, Zarząd Regionu powołał Regionalną Komisję Wyborczą, w skład której weszli Henryk Łupiński, Zbigniew Brożek, Leon Kozłowski, Stanisław Wiśniewski, Danuta Dakowicz. W związku z odwołaniem przez Walny Zjazd Delegatów Zarządu Regionu Białystok NSZZ "Solidarność" przewodniczącego Wojciecha Łowca, Zarząd Regionu Białystok NSZZ "Solidarność" powierzył wykonywanie obowiązków przewodniczącego Józefowi Mozolewskiemu.

19 VI 1994 r. W Białymstoku odbyły się wybory samorządowe. Wygrał je Komitet Wyborczy "Jedność", w skład którego wchodziła białostocka "Solidarność". Uzyskał on 26 mandatów w pięćdziesięcioosobowej Radzie Miejskiej i przejął władzę w mieście. W kilka dni później Rada Miasta wybrała nowego prezydenta Białegostoku. Został nim Andrzej Piotr Lussa, lekarz medycyny, radny "Jedności". Był znanym działaczem "Solidarności", członkiem jej władz regionalnych.

5 VI 1995 r. W Białymstoku gościł prezydent RP Lech Wałęsa. Spotkał się z pracownikami białostockich "Fast". Wzywał pracowników do wzięcia na siebie współodpowiedzialności za zakład pracy oraz wywierania nacisku na lokalnych parlamentarzystów w każdej lokalnej sprawie. Na spotkaniu z przedstawicielami Zarządu Regionu NSZZ "Solidarność" Przewodniczący Józef Mozolewski skrytykował Lecha Wałęsę za nierozliczenie ludzi z poprzedniego układu politycznego oraz za stwierdzenie, iż należy schować na jakiś czas znaczki i sztandary "Solidarności". Wałęsa zastrzegł, iż jego przyjazd do Białegostoku nie jest elementem kampanii wyborczej, a jeździ po kraju, aby rozmawiać z ludźmi o sprawach najistotniejszych dla Polski.

8 VI 1996 r. Z inicjatywy NSZZ "Solidarność" powstała Akcja Wyborcza "Solidarność". AWS tworzyły prawicowe partie, związki zawodowe, stowarzyszenia i organizacje pozarządowe, wywodzące się z ruchu solidarnościowego. Listę wyborczą AWS w Białymstoku otwierał Józef Mozolewsk i- przewodniczący Zarządu Regionu Białystok NSZZ "Solidarność" oraz przewodniczący Rady Regionalnej i Zespołu Koordynacyjnego białostockiego AWS. Regionalna Rada AWS w Białymstoku zatwierdziła 14 kandydatów ubiegających się o miejsca w przyszłym parlamencie.

5 IX 1996 r. W Białymstoku odbyła się uroczystość odsłonięcia pomnika "Solidarności" autorstwa Jerzego Grygorczuka, który stanął przed kościołem św. Kazimierza na białostockim os. Dziesięciny. Na uroczystości przemawiali Lech Wałęsa, Marian Krzaklewski i Józef Mozolewski. Pomnik został wzniesiony zgodnie z pierwotnym projektem (trzy krzyże wileńskie, bryłę kamienną w kształcie serca, która symbolizuje Polskę, opasuje gruby łańcuch z napisem: "Solidarność"). Honorowym gościem był ksiądz biskup Leszek Sławoj Głódź.