Serce Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku ma na imię Klemens

Uroczystego aktu nadania imienia „Klemens” 20 listopada dokonał Janusz Ostapiuk  – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska, w obecności Krystiana Szczepańskiego – Zastępcy Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie oraz  przedstawicieli inwestora i wykonawcy.

Sam moment podniesienia i montaż walczaka na szczycie konstrukcji drugiego i trzeciego ciągu spalania miał miejsce w ostatnich dniach września b.r. Jego montaż na wysokości 37 metrów był zwieńczeniem procesu instalowania 500-tonowego kotła do termicznego przekształcania odpadów komunalnych, wyprodukowanego przez firmę SEFAKO S.A.

Urządzenie ma długość prawie 10 m i wagę 20 ton. Zakończony został również montaż turbiny parowej z przekładnią o łącznym ciężarze 118 ton. Wraz z turbiną zainstalowano generator o mocy 9  MW (o wadze 50 ton), który zamieni pracę wykonywaną przez turbinę na prąd.

Walczak jest jednym z najważniejszych elementów kotła, ponieważ w nim następuje separacja pary od  cząstek wody. Można go porównać do serca elektrociepłowni, gdyż stanowi istotny element instalacji produkcji pary, która po przejściu przez kolejne wymienniki ciepła posłuży do zasilania  turbiny napędzającej generator produkujący energię elektryczną. Natomiast ciepło z pary będzie wykorzystywane do zasilania miejskiej sieci ciepłowniczej.

W ceremonii wzięło udział wielu znamienitych gości, wśród nich m.in. przedstawiciele Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, administracji rządowej i samorządowej, władz miasta, organów ochrony środowiska, instytucji zaangażowanych we wdrażanie projektów unijnych, środowiska naukowego oraz beneficjentów projektów „spalarniowych”, a także tych jednostek, które planują w swoich regionach podobne  instalacje. Spotkanie stanowiło platformę wymiany wiedzy i dotychczasowych doświadczeń o realizowanych projektach oraz zamierzeniach inwestycyjnych w nowej perspektywie finansowej. Ponadto, stanowiło wypełnienie obowiązków informacyjnych o unijnym źródle wsparcia.

Jedna z największych inwestycji w województwie podlaskim, której koszt wyniesie prawie 333,0 mln zł netto, jest elementem projektu pn. „Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej”.

Budowa zakładu rozpoczęła się w grudniu ubiegłego roku, niezwłocznie po uzyskaniu, przez pozwolenie na budowę, statusu ostateczności. Wykonano makroniwelację terenu, fundamenty oraz konstrukcje żelbetowe najważniejszych obiektów. Ukończono montaż konstrukcji stalowych wsporczych kotła, instalacji oczyszczania spalin oraz stabilizacji popiołów. Trwają również prace związane z wykonywaniem konstrukcji stalowej hali waloryzacji żużla, roboty związane z pokryciem dachowym budynku administracyjno – socjalnego oraz budową podziemnych instalacji sanitarnych. Zakończone zostały prace związane z tzw. „ciężkim montażem kotła”, zamontowano odżużlacz, ruszt, podajnik paliwa, wentylatory powietrza pierwotnego, wtórnego i recyrkulacji, odgazowywacz oraz komin. Trwają prace montażowe kondensatora powietrznego oraz instalacji waloryzacji żużla.

W skład zaprojektowanej instalacji wchodzi jedna kompletna linia termicznego przekształcania odpadów komunalnych o planowanej wydajności 15,5 Mg/h (120 000 Mg/rok) przy nominalnej wartości opałowej odpadów komunalnych 7 500 kJ/kg, składająca się z segmentów:
-     przyjęcia i magazynowania dostarczonych odpadów komunalnych
-     termicznego przekształcania odpadów poprzez spalanie i odzysk energii ze spalanych odpadów,
-     przetworzenia odzyskanej energii i wyprowadzenia do sieci w postaci energii elektrycznej i ciepła,
-     oczyszczania spalin,
-     przetwarzania żużli wraz z odzyskiem metali żelaznych i nieżelaznych oraz
-     stabilizowania i zestalania popiołów i stałych pozostałości z oczyszczania spalin.

Odpady komunalne będą dostarczane do zakładu przez samochody ciężarowe, które z punktu ważenia oraz kontroli, zostaną skierowane przez plac manewrowy do hali wyładunku. W sumie zakład będzie posiadał cztery stanowiska wyładowcze. Całą halę i instalację zaprojektowano w taki sposób, aby uniemożliwić rozprzestrzenianie się na zewnątrz odorów ze zgromadzonych odpadów. Do linii spalania odpady będą podawane za pomocą jednej z dwóch suwnic, a proces spalania odbywać się będzie na specjalnym ruszcie schodkowym. Jedną z najważniejszych funkcji realizowanych przez ZUOK w Białymstoku będzie wykorzystanie energii z termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Spalarnia będzie mogła wyprodukować ok. 360 tys. GJ energii cieplnej w sezonie grzewczym oraz 38 tys. MWh energii elektrycznej w ciągu roku; jest to równoważna ilość energii pozwalająca na zasilenie energią eklektyczną ok. 16 tys. gospodarstw domowych i ogrzanie zimą około 875 domów jednorodzinnych w Białymstoku.

W białostockiej spalarni zastosowana zostanie metoda oczyszczania spalin w oparciu o system NID, tj. półsucha technologia łącząca kilka funkcji w jednym urządzeniu: absorpcję gazową chlorowodoru, fluorowodoru i dwutlenku siarki, usuwanie metali ciężkich, dioksyn, furanów i cząstek stałych z wykorzystaniem węgla aktywnego i wapna oraz odpylanie spalin z wykorzystaniem filtra workowego. Zastosowanie takiego rozwiązania przyniesie korzyści dla mieszkańców i środowiska. Pozwoli bowiem na ograniczenie emisji szkodliwych substancji poniżej wartości określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 kwietnia 2011 roku w sprawie standardów emisyjnych z instalacji. Pozostałości z procesu spalania odpadów, czyli żużel oraz pozostałości po procesie oczyszczania spalin zostaną w odpowiedni, skuteczny i bezpieczny sposób zagospodarowane.

Termin zakończenia budowy jest planowany na koniec 2015 r., a uruchomienie instalacji ma nastąpić w 2016 r. Będzie to jedna z najnowocześniejszych instalacji, spełniająca wymagania BAT, czyli najlepszych dostępnych technik. Z kompleksowego systemu gospodarki odpadami, w skład którego wchodzi także Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach, będzie mogło skorzystać blisko 390 tys. mieszkańców Białegostoku oraz pobliskich gmin: Czarnej Białostockiej, Choroszczy, Dobrzyniewa Dużego, Gródka, Juchnowca Kościelnego, Michałowa, Supraśla, Wasilkowa oraz Zabłudowa.

Podsumowanie

Montaż walczaka kotła jest „kamieniem milowym” kończącym bardzo trudny, wymagający technicznie  i ważny etap budowy instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych.
Białostocka inwestycja jest kolejną w Polsce budową spalarni odpadów komunalnych współfinansowana ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Docelowo, poza białostocką spalarnią w kraju w najbliższych latach powstanie jeszcze 5 takich obiektów, tj. w Bydgoszczy, Koninie, Krakowie, Poznaniu i Szczecinie.
W wyniku procesu termicznego unieszkodliwiania odpadów powstanie pozbawiony niebezpiecznych substancji żużel. Objętość pozostałości po procesie termicznego przekształcenia będzie ok. 15 – krotnie mniejsza niż objętość odpadów poddanych termicznemu przekształceniu.

Ze śmieci wytwarzana będzie również energia elektryczna w ilości ok. 38 tys. MWh rocznie oraz cieplna do 360 tys. GJ w sezonie grzewczym.

Projekt przyczyni się do ograniczenia negatywnych skutków składowania i zagospodarowania odpadów dla środowiska oraz zdrowia ludzi. Realizacja przedsięwzięcia wpłynie także na osiągnięcie standardów obowiązujących w krajach członkowskich UE, w szczególności dotyczących osiągnięcia poziomów odzysku, ograniczenia składowania odpadów oraz wykorzystania odpadów jako źródła „zielonej” energii.

Podstawowe dane o projekcie i instalacji:
W zakres rzeczowy projektu pn. „Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej” wchodzi:
a)     rozbudowa składowiska odpadów w ZUOK w Hryniewiczach - połączenie istniejących pól składowych nr 1 i 3 (tzw. „wąwóz”) oraz zagospodarowanie powierzchni pomiędzy polami składowymi nr 1 i 2 (tzw. „trójkąt”) - wykonane,
b)     rozbudowa ZUOK w Hryniewiczach, w tym:
-     budowa nowej kwatery składowania odpadów przeznaczona do składowania odpadów poprocesowych wraz z niezbędną infrastrukturą pomocniczą,
-     zamknięcie i rekultywacja istniejących pól składowych 1 i 2 oraz dodatkowej powierzchni przy kwaterach nr 1 i 2 (tzw. „trójkąt”),
-     rekultywacja istniejącego pola składowego nr 3 oraz „wąwozu”,
-     modernizację kompostowni odpadów ulegających biodegradacji (zmniejszenie wydajności do 4 000 Mg/rok),
-     budowę węzła demontażu odpadów wielkogabarytowych o wydajności 2 500 Mg/rok,
-     budowę magazynu małych ilości odpadów niebezpiecznych o wydajności 2 000 Mg/rok,
-     budowę magazynu czasowego gromadzenia odpadów poakcyjnych.
c)     budowa ZUOK w Białymstoku - budowa instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych (120 000 Mg/rok przy wartości opałowej odpadów 7,5 MJ/kg).

Podstawowe dane techniczne ZUOK w Białymstoku:
-     Nominalna wydajność linii termicznego przekształcania odpadów – 15,5 Mg/h (ok. 120 000 Mg/rok)
-     Średnia wartość opałowa zmieszanych odpadów – 7 500 kJ/kg
-     Moc elektryczna w trybie pełnej kondensacji – 8,68 MWe
-     Moc elektryczna w trybie kogeneracji (przy mocy cieplnej 17,5 MWt oddawanej do m.s.c) – 6,08 MWe
-     Moc elektryczna na potrzeby własne – 1,047 MWe
-     Dyspozycyjność instalacji – min. 8050 h rocznie
-     Instalacja oczyszczania spalin:
o     redukcja kwaśnych zanieczyszczeń – metoda pół-sucha
o     usuwanie tlenków azotu NOx – metoda SNCR
o     redukcji metali ciężkich, dioksyn i furanów – metoda strumieniowo-pyłowa
o     odpylanie spalin – workowe filtry tkaninowe
-     Wydajność instalacji waloryzacji żużla – ok. 36 500 Mg/rok
-     Wydajność instalacji stabilizacji i zestalania popiołów – 8 600 Mg/rok.

Źródło: PUHP Lech