Spis treści
- Komu zagraża rak piersi?
- Samobadanie piersi – kiedy i gdzie wykonywać?
- Jak badać pierś? Instrukcja krok po kroku
- Jakie ruchy wykonywać przy samobadaniu piersi?
- Guzki, zgrubienia w piersiach, zmiany kształtu – na co zwrócić uwagę?
- Mammografia czy USG − jakie badanie dla kogo?
- Czy biustonosz wpływa na zdrowie piersi?
Komu zagraża rak piersi?
Zachorowania na raka piersi stanowią aż 22,5 proc. wszystkich przypadków nowotworów złośliwych, jakie są wykrywane u kobiet w Polsce. Prawdopodobieństwo zachorowania na raka piersi wynosi około 10 procent – oznacza to, że zachoruje 1 na 10 kobiet. Jest ono większe u pań obciążonych genetycznie ryzykiem powstania takiego nowotworu. U nich zmiany mogą też rozwinąć się wcześniej.
Chronić się i wcześnie badać powinny zwłaszcza kobiety, które miały w swojej rodzinie kogoś chorego na raka piersi, jajnika, prostaty lub trzustki, szczególnie jeśli chorobę zdiagnozowano przez 50. rokiem życia.
Uszkodzenia genów powodujących raka piersi mogą występować również u mężczyzn. Niektóre z ich mutacji zwiększają zarówno ryzyko rozwoju raka prostaty, jak i męskiego raka piersi nawet do 10 procent, podczas gdy w populacji ogólnej wynosi ono zaledwie 1 procent. Zmiany te można wykryć w badaniach genetycznych, których wykonanie jest zalecane u takich osób w ramach profilaktyki.
Na świecie diagnoza o raku piersi pada na świecie co 2 minuty. Co 6 minut odchodzi ktoś z powodu choroby. Jakie są powody tej epidemii? W przeszłości głównym czynnikiem zachorowania był wiek, lecz dziś nowotwory piersi dotyczą coraz młodszych kobiet.
Rozwojowi raka piersi sprzyja głównie konsumpcja alkoholu, wysokotłuszczowa dieta, nadwaga, niehigieniczny tryb życia, a zwłaszcza zarywanie nocy i praca zmianowa, a także chemiczne zanieczyszczenia o działaniu hormonopodobnym.
Oprócz zdrowego stylu życia i naturalnej diety (oraz dobrego stanika) równie ważne są profilaktyczne badania, bo zwiększone ryzyko zachorowania na raka piersi dotyczy jedną na szesnaście, a nawet na dziewięć kobiet. To nie tylko coroczna diagnostyka u lekarza, ale przede wszystkim comiesięczne samobadanie, które zajmuje 5 minut i szybko wchodzi w nawyk.
Samobadanie piersi – kiedy i gdzie wykonywać?
Samobadanie piersi najlepiej wykonywać raz w miesiącu, zawsze w tym samym dniu od rozpoczęcia miesiączki. Najlepszy moment przypada między 6. a 9. dniem cyklu.
Badanie najlepiej rozpocząć od oględzin piersi przed lustrem. Następnie należy kontynuować je pod prysznicem, gdzie namydlenie skóry ułatwia wyczucie ewentualnych zmian w piersiach. Można je zastąpić badaniem w pozycji leżącej, choć najlepiej przeprowadzić wszystkie trzy etapy kontroli. Zajmą najwyżej 5 minut, a mogą uratować ci życie!
Jak badać pierś? Instrukcja krok po kroku
Poniżej przedstawiamy instrukcję wykonania pełnego samobadania. Piersi badaj osobno, poświęcając każdej z nich należytą uwagę.
- Stań przed lustrem, unieś obie ręce do góry i sprawdź, czy nie widzisz zmian w kształcie piersi i kolorze skóry. Zaobserwuj, czy skóra na piersiach się nie marszczy, a brodawki nie są wciągnięte.
- Oprzyj ręce na biodrach i powtórz wszystkie obserwacje.
- Ściśnij kolejno brodawki i przyjrzyj się, czy nie wycieka z nich wydzielina.
- Stań pod prysznicem i namydl prawą dłoń. Lewą połóż z tyłu głowy, a prawą na lewej piersi. Następnie badaj pierś ruchami kolistymi, a najlepiej również promienistymi oraz w górę i w dół (dokładny opis tych metod znajdziesz poniżej). W poszukiwaniu guzków i zgrubień staraj się nie omijać żadnego miejsca.
- Prawą dłonią zbadaj również okolice lewej pachy, by sprawdzić, czy węzły chłonne nie są powiększone.
- Powtórz czynności lewą dłonią, by zbadać prawą pierś i pachę.
- Po kąpieli połóż się płasko, bez poduszki. Zwiń ręcznik w rulon i wsuń go pod lewy bark, a lewą dłoń włóż pod głowę. Zbadaj lewą pierś za pomocą trzech środkowych palców prawej dłoni, wykonując te same ruchy, co pod prysznicem. Sprawdź też okolice lewej pachy.
- Zmień ręce i w ten sam sposób zbadaj prawą pierś i pachę.
Sprawdź także:
Jakie ruchy wykonywać przy samobadaniu piersi?
Im więcej rodzajów ruchów uwzględnisz przy każdym badaniu, tym bardziej będzie ono dokładne.
- Ruchy koliste – naciskając trzema środkowymi palcami zataczaj wokół piersi koncentryczne, coraz drobniejsze spiralne kręgi zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara, zaczynając od obojczyka i kierując się do brodawki.
- Ruchy promieniste − podziel w wyobraźni swoją pierś tak jak tarczę zegara i zataczaj niewielkie koła trzema środkowymi palcami, przesuwając je w kierunku od brodawki do obwodu piersi kolejno w stronę godziny dwunastej, a następnie pierwszej, drugiej itd. W ten sposób zbadaj całą pierś.
- Ruchy w górę i w dół − podziel w wyobraźni swoją pierś na pionowe paski i badaj je trzema środkowymi palcami, przesuwając je na przemian w górę i w dół i zataczając jednocześnie małe koła.
Guzki, zgrubienia w piersiach, zmiany kształtu – na co zwrócić uwagę?
Regularne samobadanie piersi pozwala szybko dostrzec ewentualne zmiany, które zachodzą w ich obrębie. Mając w pamięci ich wygląd i strukturę będziesz mogła zauważyć wszelkie odstępstwa od normy, a dzięki temu w odpowiednim czasie wykonać badanie lekarskie, by zweryfikować swoje obserwacje.
Podczas samobadania zwróć uwagę na następujące sygnały ostrzegawcze:
- zmiana kształtu lub wielkości jednej z piersi,
- powiększony węzeł chłonny,
- zaczerwienienie, zmiana koloru lub grubości skóry na jednej z piersi,
- zmiana struktury jednej z piersi, a zwłaszcza zmarszczenia, dołki i zaciągnięcia skóry,
- zmiana w położeniu lub kształcie brodawki sutkowej,
- zmiana w wyglądzie brodawki, np. zaczerwienienie, łuszczenie się naskórka, owrzodzenie, świąd, pieczenie, strupki, wciągnięcie sutka,
- wyciek wydzieliny lub krwi z sutka,
- ból w piersi lub pod pachą,
- obecność w piersi guzka lub zgrubienia,
- bardziej widoczne żyły na piersi,
- obrzęk ramienia.
Przeczytaj także:
Mammografia czy USG − jakie badanie dla kogo?
Jeśli znalazłaś w piersiach jakiekolwiek zmiany – albo gdy przypada czas na lekarskie badanie kontrolne – wykonaj USG piersi albo mammografię. Jak podaje portal onkologia.org.pl, szybkie wychwycenie groźnych zmian może dawać pacjentkom ponad 90% szans przeżycia kolejnych 5 lat po diagnozie.
Badanie ultrasonograficzne to nieinwazyjne badanie z wykorzystaniem ultradźwięków, które pozwala wykryć guzki o wielkości ok. 3-5 mm. Jest ono przydatne zwłaszcza w przypadku piersi o gęstej strukturze i budowie gruczołowo-włóknistej, i zalecane kobietom w wieku 20-30 lat co dwa lata, a później – co roku. Tak jak samobadanie piersi, również USG powinno być wykonywane na początku cyklu, najlepiej między 7. a 10. jego dniem.
Mammografia to prześwietlenie piersi za pomocą promieni rentgenowskich, które pozwala na znalezienie nieprawidłowości, zanim będzie je można wyczuć lub zobaczyć. Badanie to zaleca się kobietom w wieku 50-69 lat co 2 lata i najlepiej do 10. dnia cyklu. W Europie wykonywanie go przez młodsze osoby uznano za nieuzasadnione w związku z gęstą budową piersi i rzadszym występowaniem raka, zwłaszcza ża promienie RTG są szkodliwe, a sama mammografia bywa dość bolesna.
Dowiedz się więcej na temat:
Czy biustonosz wpływa na zdrowie piersi?
Nawet 80 proc. Polek nosi biustonosz w złym rozmiarze – to dane firmy Panache, organizatora akcji charytatywnej „Dotykam=Wygrywam”, która promuje samobadanie piersi i noszenie odpowiednio dobranej bielizny. Tymczasem nieodpowiedni stanik nie tylko sprzyja wadom postawy i może powodować bóle głowy czy pleców, bo również zagraża zdrowiu piersi.
Jak dowiedziono na łamach pisma „Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention”, przyczyną problemów nie są fiszbiny umieszczone w miseczkach. Jak wykazali naukowcy brazylijscy, istnieje związek między wielogodzinnym noszeniem zbyt ciasnych biustonoszy i ponad dwukrotnie większą częstotliwością rozwoju raka piersi.
Ponieważ rozmiar piersi zmienia się z wiekiem, pod wpływem zmian wagi i innych czynników, warto sprawdzać dopasowanie bielizny nawet co 3-6 miesięcy. W wyborze właściwego rozmiaru pomoże w tym przeszkolona brafitterka, która rozstrzygnie też odwieczny dylemat odnośnie wielkości miseczki. To dlatego, że nie jest ona stała, tylko zmienia się wraz z obwodem stanika.
Szczególną uwagę na dobre dopasowanie należy zwrócić w czasie oczekiwania na dziecko i karmienia piersią. Niedopuszczalne jest noszenie zbyt ciasnej bielizny sprzed ciąży, która może być przyczyną powstawania zastoju pokarmu i stanów zapalnych. Z kolei za małe miseczki mogą nasilać powstawanie rozstępów.
Dobre dopasowanie biustonosza i podtrzymanie piersi jest też niezbędne podczas uprawiania sportu. Pomoże zapobiegać bólom i działaniu siły grawitacji, która sprawia, że z czasem zaczynają opadać, ponieważ prowadzi do osłabienia i rozciągania struktury podtrzymujących je więzadeł i powięzi. Najlepiej sprawdzi się stanik o profilowanych, odpowiednio ukształtowanych miseczkach, które trzymają piersi we właściwym miejscu, oraz szerokich i miękko podszytych ramiączkach, skrzyżowanych na plecach.
Zmiany w prawie o sprzedaży alkoholu
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?