Rząd poluzuje prawo budowlane. Będzie mniej formalności, ale czy to dobrze?

Jak informuje portal Prawo.pl, rząd szykuje poluzowanie prawa budowlanego, co ma ułatwić inwestorom życie. Na razie podano niewiele konkretów. Wiadomo już jednak, że planowane są następujące zmiany:

• wydłuży się lista przedsięwzięć, w przypadku których nie trzeba uzyskiwać pozwolenia na budowę,
• przybędzie przedsięwzięć, przy których starosta nie może zgłosić sprzeciwu wobec budowy,
• zwiększy się odpowiedzialność architektów za to, czy stworzone przez nich projekty są zgodne z prawem.

Jak wyjaśnia Ministerstwo Rozwoju i Technologii, dziś w przypadku problemów z projektem architekci często zrzucają odpowiedzialność na urzędników, którzy „przybili pieczątkę”. Teraz ma się to zmienić, ponieważ urzędnik nie ma obowiązku być specjalistą od budownictwa – prawo powinno jasno wskazywać, że pełna odpowiedzialność spoczywa na architekcie.

Eksperci cytowani przez Prawo.pl zwracają uwagę, że choć samo poluzowanie przepisów może być dobrym pomysłem, wszystko zależy od tego, czy nowe prawo będzie dopracowane. Przypominają, że poprzednia próba uproszczenia formalności – umożliwienie budowy domu bez pozwolenia do 70 m kw. – spowodowała wiele kłopotów.

Praktyka pokazuje bowiem, że:

• inwestorzy zgłaszający budowę domu do 70 m kw. najczęściej składają w urzędzie dokumentację niekompletną lub w ogóle niezgodną z przepisami,
• jednocześnie urzędnicy mają związane ręce, bo po nowelizacji przepisów nie mogą już zablokować takiej budowy,
• gdy urzędnicy próbują wyjaśniać inwestorom problemy z dokumentami, w odpowiedzi często słyszą obelgi lub oskarżenia o utrudnianie budowy.

Tymczasem budowa domu na podstawie dokumentacji niezgodnej z przepisami to samowola budowlana. Jeśli w przyszłości wykryje to kontrola nadzoru budowlanego, urzędnicy mogą nakazać inwestorowi rozbiórkę budynku. Co więcej, budynek niezgodny z przepisami może niekiedy stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia mieszkańców.

Przepisy dotyczące domów bez pozwolenia na budowę są też na tyle skomplikowane, że jak na razie zainteresowanie domami do 70 m kw. jest niewielkie. Jak podaje Piotr Uściński, Sekretarz Stanu w MriT, między 3 stycznia a 30 kwietnia 2022 r. Polacy dokonali tylko 219 zgłoszeń budowy domu bez pozwolenia. Nie wiadomo, ile z tych projektów faktycznie ruszyło – a warto pamiętać, że mogły być z tym problemy w związku z szybko rosnącymi kosztami budowy.

– Z uwagi na niedawny termin wejścia w życie rozwiązań prawnych dotyczących budowy domu do 70 m kw., w opinii Ministerstwa jest zbyt wcześnie, aby stwierdzić wpływ obecnej sytuacji na zainteresowanie takimi inwestycjami – podsumowuje Uściński w odpowiedzi na interpelację poselską.