Ryszard Ćwirlej – Tylko umarli wiedzą

Ryszard Ćwirlej tworzy sprawne czytadło, które z pewnością ucieszy wielbicieli gatunku. Wszystko zaczyna się od brutalnego zamordowania pilskiego komunisty, rzecz jasna Niemca, bowiem w roku 1932 dzisiejsza Piła leży na terenie III Rzeszy. Adolf Hitler jeszcze nie został kanclerzem, ale lada dzień ma przyjechać do tego miasta na parteitag. W tym czasie policjanci muszą znaleźć sprawców akceptowalnego przez większość mordu, by stworzyć pozory ładu i porządku. Przy okazji wyjdą na jaw brutalne zbrodnie czasów niemieckiej rewolucji, ale wszystko przebija wspomnienie sławnego ataku gazowego podczas i wojny światowej, w którym Adolf Hitler czasowo utracił wzrok.

Ta informacja okaże się z wielu powodów później jedną z kluczowych, ale cicho, sza! Ważne, że Ryszard Ćwirlej wcielając się w postaci niemieckich mieszkańców Piły ze swadą rozprawia się z ideologią nazistowską, umie przedstawić wątpliwości zwykłych Niemców, pokazać fanatyzm innych. W kilku zdaniach sprawnie analizuje „Mein Kampf” wkładając w usta jednej z postaci rolę, jaką więzienne dzieło Hitlera odegra w kształtowaniu świadomości Niemców za czasów jego dyktatury. Autor pamięta, że na tych terenach mieszkali dyskryminowani Polacy, katolicy i protestanci, naziści i porządni ludzie. Różnicuje ich upodobania, język, zagląda w zakazane zaułki, podróżuje parowozem, jest też wątek polskiego oficera wywiadu z niezwykle delikatną misją.

Książkę „Tylko umarli wiedzą” czyta się jednym tchem. To znakomita kontynuacja serii przypadków Antoniego Fischera, która bez wątpienia doczeka się równie udanej, perfekcyjnie skonstruowanej kontynuacji.