Rozmawiali o Orli - w Orli

- rozmawiali historycy na konferencji poświęconej pięćsetleciu Orli.

Konferencję poprowadził prof. Antoni Mironowicz z Uniwersytetu w Białymstoku. Wzięli w niej udział naukowcy z Bielska Podlaskiego Brańska, Ryboł i Torunia. Referat poświęcony pierwszym założycielom Orli dotyczył postaci Bogusza Bohowitynowicza, bojara ruskiego, który po Jaśku Iwanowiczu, pierwszym właścicielu Orli przyczynił się do jej rozwoju.

Orlą władał dyplomata

- Wiadomo jest, że założycielem dóbr orlańskich był Jaśko Iwanowicz - mówi prof. Mironowicz. - Jednak rozwój osady, a potem miasta nastąpił wtedy, gdy trafiła ona do Bogusza Bohowitynowicza. Kim on był? Był synem bojara wołyńskiego, też Bogusza Bohowitynowicza. Król Zygmunt Stary darował w 1506 roku na Wołyniu nowe majątki, po czym za panowania tegoż Zygmunta Starego, Bogusz Bohowitynowicz stał się jednym z bardziej wpływowych możnowładców w państwie. Bohowitynowicz odegrał też znaczną rolę w polityce wewnętrznej państwa i w rokowaniach dyplomatycznych. Prowadził wszelkie negocjacje Wielkiego Księstwa Litewskiego z sąsiadami.

Dzięki wpływom i zaangażowaniu w życie polityczne i gospodarcze kraju, za swoje zasługi był wynagradzany kolejnymi nadaniami ziemskimi na Wołyniu, Podlasiu i w województwie brzeskim. Jako znawca spraw moskiewskich w 1511 roku wielokrotnie uczestniczył w misjach dyplomatycznych do Moskwy.

Grodzisko w Paszkowszczyźnie

Nie tylko dzięki dokumentom i przekazom historycznym możemy poznać historię Orli. Na terenie gminy był prowadzony szereg badań wykopaliskowych. Na terenie gminy znajdują się stanowiska archeologiczne z okresu wpływów rzymskich. Szczególnym badaniom poddano grodzisko w pobliskiej Paszkowszczyźnie.

- Grodzisko to badał Józef Jaroszewicz, pierwszy archeolog na Podlasiu - mówi dr Joanna Wawrzeniuk z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. - Rozkopał je w 1835 roku i w latach późniejszych. W 1997 roku badania naukowe na grodzisku prowadził Dariusz Krasnodębski z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Założenie obronne grodziska widoczne jest w postaci dwóch linii wałów widocznych na powierzchni ziemi oraz dwóch fos. Wysokość wałów dochodziła do dwóch metrów. Pochodzenie grodziska datuje się na początek XII wieku, a jego funkcjonowanie wiąże się z rozwojem nowej sieci grodów na Podlasiu nawiązujących do grodów w Bielsku, Bobrówce, Brańsku, Zbuczu, w Zajączkach. Grody te powstały jako wyraz wzrostu potęgi politycznej i militarnej księstwa kijowskiego.