Rowerzysta - najlepszy w puszczy turysta

Jak uwzględniać wartości przyrodnicze i kulturowe w planowaniu przebiegu tras rowerowych? Jak rozwijać turystykę rowerową w regionie Puszczy Białowieskiej, aby stworzona koncepcja szlaków rowerów była spójna, wychodziła naprzeciw potrzebom turystów i nie szkodziła przyrodzie?

Na te i inne pytanie spróbowali odpowiedzieć uczestnicy seminarium w Siemianówce, którego głównym organizatorem był WWF - Światowy Fundusz na rzecz Przyrody.

WWF od początku promuje turystykę rowerową, jako najlepszą formę turystyki w regionie Puszczy Białowieskiej. Dwudniowe spotkanie w Siemianówce było zwieńczeniem projektu "Puszcza dla rowerów", od pięciu lat realizowanego przez WWF.

Jak zaludnić szlaki rowerowe

Zwiedzanie powinno się odbywać takimi środkami lokomocji, które nie szkodzą przyrodzie, a też pomagają ludziom, bo utrzymują lepszą kondycję. Rowerem można zwiedzać nie tylko puszczę, ale także tereny przyległe, bardzo ciekawe pod względem kulturowym i krajobrazowym.

- W powiecie hajnowskim mamy blisko 300 km szlaków rowerowych - mówi Stefan Jakimiuk, kierownik projektu WWF Polska “Białowieski Park Narodowy". - Będą powstawać następne, jednak nie chodzi tylko o mnożenie liczby szlaków, ale o spójność całej koncepcji. A więc by równocześnie była prowadzona działalność, która sprzyja rozwojowi turystyki - promocja, organizacja, usługi, serwis związany z turystyką. Jeśli tego nie będzie, same szlaki nie wystarczą, aby turysta przyjechał na dłużej. Rzecz w tym, żeby cały czas działać w kierunku przyciągnięcia tutaj i zatrzymania ludzi.

Turysta się zatrzyma, to i da zarobić

Wymiana spostrzeżeń podczas spotkania potwierdziła, że Hajnówka nadal jest tylko bramą przejazdową, otwartym szlabanem do puszczy. Tym bardziej inne puszczańskie gminy. Nie ma tam ludzi aktywnych, którzy stworzyliby pewne ośrodki kultury. Nie może się to opierać tylko na jednej osobie, jaką zwykle jest kierownik gminnego ośrodka kultury, który ma wszystko na głowie. W ten sposób nie da się zrobić np. dużej, atrakcyjnej imprezy, która przyciągnęłaby turystów. Trzeba też pamiętać, że aktywność wiąże się z pewnym przedziałem wieku. Trudno kogoś po sześćdziesiątce namawiać na dłuższe wycieczki rowerowe.

- Najlepiej, gdyby ludzie nie wyjeżdżali z regionu Puszczy, bo jest to - pod względem wieku mieszkańców - najstarszy region w Polsce, z najszybszym tempem wyludniania. Dlatego brakuje ludzi aktywnych - tłumaczy Jakimiuk. - Wbrew pozorom, najsłabiej jest w Hajnówce.

Taka opinia przewijała się przez cały dzień obrad. Co rusz ktoś narzekał na Hajnówkę. Jedyne większe miasto w rejonie nie spełnia funkcji centrum. Jest miejscem do przejechania. Hajnówka powinna być zainteresowana turystami, którzy chcą zostać na dłużej, bo dopiero wtedy zaczyna się zarabiać, kiedy turysta ma potrzebę wydawania więcej pieniędzy. Trzeba zadbać, żeby turyści przyjeżdzali tu na dłużej niż tylko przejazdem czy na jeden dzień. Wtedy dadzą zarobić.
Najlepsza promocja - przez imprezy

Brakuje wszechstronnej promocji. Owszem, promocją jest udział w targach czy wydanie mapki, jednak najlepszą reklamą są imprezy dobre imprezy. Ludzie uczestniczący w rajdach i spotkaniach będą chcieli wracać.

- Za promocję często uważa się zrobienie infrastruktury. Infrastruktura, to jakby fotel w samochodzie, a musi jeszcze działać silnik, który to pociągnie - porównuje obrazowo Jakimiuk. - Trzeba zrobić wszystko, aby ochronić i wypromować na odpowiednio przygotowanych imprezach, nasze - przecież tak bogate i ciekawe - wartości przyrodnicze i kulturowe. Imprezy są najlepszą formą promocji. Wszędzie na świecie tak się robi, aby ludzie zapamiętali miejsce i do niego wrócili.

Patrzeć dalej swego nosa

Według ankiety, przeprowadzonej przez WWF, jednym z największych naszych minusów jest brak współdziałania między gminami. Dominuje typ myślenia: "ważne to co do granic mojej gminy, dalej już mnie nie obchodzi".

- Dla turystów granica gminy czy powiatu nie istnieje, dlatego musi być współdziałanie. Nie może być tak, że szlak jest w jednej gminie dobrze oznakowany, a dalej znika. Tak samo z promocją. Najważniejszy staje się cukierkowy folder gminy, a gmina turyście nic nie mówi, tylko wartości, które tam są. Turysta pojedzie, bo jest tam coś ciekawego, a nie dlatego, że to gmina.

Przykłady? Czeremcha zasłynęła dzięki spotkaniom folkowym. Gmina Czyże zaistniała poprzez Zbucz i pamiątki archeologiczne, które są tam znajdowane. Od 26 lat w Hajnówce mamy festiwal muzyki cerkiewnej, a od siedmiu - półmaraton hajnowski. Na imprezy te przyjeżdżają ludzie z całej Polski i z zagranicy. Dobrze by było, gdyby trasę przejechali również rowerami.

- Mamy problem ludzi, więc trzeba szukać sił na zewnątrz. Jeśli chce się zrobić fajną imprezę, trzeba współpracować z jakimś stowarzyszeniem, np. gdzieś z Warszawy, z Krakowa, które będzie zainteresowane tematem, problemem. Np. do Czyż przyjeżdżają archeolodzy z różnych regionów. Potencjał wiedzy jest gdzie indziej, nie tutaj. Bardzo chciałbym, aby niedawno otwarta w Narewce galeria im. Tamary Sołoniewicz działała nie tylko jako wystawa. Mógłby tam powstać przegląd filmów dokumentalnych. Taka świetna osobowość powinna być przyczynkiem, by do Narewki przyjeżdżali filmowcy z całej Polski, a może i ze świata. Sam budynek z galerią tego nie zrobi.