Rocznica sierpnia '80. Warto pamiętać

Kto przypuszczał 32 lata temu, że konsekwencją tego wydarzenia będą zmiany, które ogarną niemal połowę naszego kontynentu. Ba, kiedy pomyślimy o rozpadzie Związku Radzieckiego, to okaże się, że gdański sierpień odegrał pewną rolę w historii części Azji.

Kto dzisiaj pamięta 21 postulatów, przedstawionych przez strajkujących stoczniowców. Mam je przed sobą, czytam kolejne punkty i widzę, że z perspektywy dzisiejszego 32-latka wiele z nich może być w ogóle niezrozumiałych. Począwszy od pierwszego: "Akceptacja niezależnych od partii i pracodawców związków zawodowych..." Partii - jakiej partii? A przecież wtedy mówiło się "partia" i wiadomo było, że chodzi o tę jedną jedyną: Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą.

A pozycja 3. "Przestrzegać zagwarantowaną w Konstytucji PRL wolność słowa, druku i publikacji, a tym samym nie represjonować niezależnych wydawnictw oraz udostępnić środki masowego przekazu przedstawicielom wszystkich wyznań". Dzisiaj - mam takie wrażenie - nieraz człowieka szlag trafia, że dzięki owej wolności słowa nie można zamknąć ust tym wszystkim, którzy plotą głupstwa; tym, którzy potrafią jedynie po chamsku obrażać. A przedstawiciele wszelkich wyznań mają miejsce nie tylko w licznych mediach publicznych i prywatnych - mogą tez zakładać własne media, których nikt nie będzie prześladował.

Fajny z dzisiejszej perspektywy jest postulat 10. "Realizować pełne zapotrzebowanie rynku wewnętrznego w artykuły żywnościowe, a eksportować tylko i wyłącznie nadwyżki". Rynek dzisiaj jaki jest, każdy widzi, więc nie będę nawet komentować zmian, jakie na tym polu przez 32 lata się dokonały.

Ciekawe, kto z młodych Czytelników wie, o co mogło chodzić autorom 13. postulatu: "Wprowadzić na mięso i przetwory kartki-bony żywnościowe (do czasu opanowania sytuacji na rynku)". Tak było, sytuacja długo nie dawała się opanować, więc chodziliśmy do sklepów mięsnych z kartkami. Potem zresztą system kartkowy rozszerzał się na coraz więcej artykułów, z wódką i papierosami włącznie. Dzisiaj zapewne wielu producentów chciałoby, aby każdy obywatel miał taką kartkę, która by go zmuszała do kupna określonej ilości mięsa, wędlin itp. Bo jednak, wbrew staremu powiedzeniu, od przybytku też może głowa boleć.

Kolejny postulat też wydaje się dzisiaj wzięty z kosmosu: "Obniżyć wiek emerytalny dla kobiet do 50 lat a dla mężczyzn do 55 lat lub przepracowanie w PRL 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, bez względu na wiek".
Przypominam, że dzisiaj, 32 lata po napisaniu tych słów, stało się zupełnie inaczej: i kobiety, i mężczyźni mają pracować do 67. roku życia. Ale pamiętać trzeba, że w 1980 roku średnia życia w PRL - czyli w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (to dla przypomnienia młodszym Czytelnikom) - była jednak nieco niższa niż teraz. Ale jednak jakaś zadra i żal po niespełnionym postulacie pozostał.

Dzisiaj zapewne spisalibyśmy listę zupełnie innych 21 postulatów. Ja chciałabym, aby gdzieś wśród początkowych znalazł się postulat tej treści: "Szanować pamięć tych, którzy 32 lata temu mieli odwagę wystąpić w imieniu całego narodu przeciwko złej władzy".

Warto pamiętać o sierpniu.