Regularne badania a rak prostaty

Nowotwór gruczołu krokowego nie jest chorobą rzadką, wręcz przeciwnie. U mężczyzn powyżej 50. roku życia jest to druga wśród chorób nowotworowych, po raku płuca, najczęstsza przyczyna zgonów Zachorowalność w Polsce jest na poziomie 13%.
Co więcej, wcześniej wykryty jest całkowicie wyleczalny. Konieczne są jednak regularne badania, które wychwytują wszelkie nieprawidłowości już na wczesnym etapie. Do grupy badań nieinwazyjnych zalecanych w diagnostyce prostaty, oprócz USG i badań poziomu PSA można zaliczyć również rezonans magnetyczny. Ze względu na dużą skłonność raka prostaty do dawania przerzutów do kości często wykonuje się również dodatkowe badania (scyntygrafię) układu kostnego.

Guz rozwija się powoli, niekiedy bezobjawowo. Pierwsze objawy mogą sugerować łagodny rozrost gruczołu krokowego, dlatego tak ważne jest cykliczne wykonywanie odpowiednich badań u lekarza urologa. Co najmniej raz w roku zaleca się je mężczyznom, którzy ukończyli 50. rok życia, nawet wcześniej, jeśli występują zaburzenia w oddawaniu moczu lub wówczas, gdy w rodzinie odnotowano zachorowanie na raka prostaty.

Jest wiele narzędzi do rozpoznawania chorób gruczołu krokowego, w tym nowotworu. Poniżej wymienione zostały wszystkie metody diagnostyczne wskazywane przez Polskie Towarzystwo Urologiczne.

Badanie per rectum
Pierwszym badaniem, niekoniecznie komfortowym dla mężczyzn i powoli tracącym na znaczeniu, jest badanie per rectum. Urolog wykonuje badanie palcem przez odbyt, gdyż tą drogą można dotrzeć najbliżej prostaty i ocenić jej kształt i spoistość. Zdrowa prostata jest gładka i elastyczna.

Badanie poziomu PSA
Podstawowym badaniem laboratoryjnym jest badanie we krwi poziomu PSA, czyli Antygenu Specyficznego dla Prostaty (ang. Prostatic Specyfic Antygen), który jest białkiem wytwarzanym jedynie przez komórki prostaty.
Badanie to można wykonywać na własne życzenie odpłatnie bądź bezpłatnie w ramach płaconych składek za okazaniem skierowania od urologa. Ważne jest, aby przeprowadzać je najwcześniej 48 godzin po badaniu per rectum, gdyż wszystkie działania w okolicy gruczołu podwyższają wynik antygenu.

Według najnowszych badań mających na uwadze jak najszybszą i najlepszą wykrywalność nowotworu gruczołu krokowego opublikowanych w „European Urology” stężenie antygenu PSA nie powinno przekraczać 1,8 ng/ml krwi. Informacje na temat dopuszczalnych norm znajdziesz dla porównania z Twoim wynikiem, na karcie, którą odbierzesz z laboratorium.

Jeśli poziom PSA jest wyższy należy skonsultować się z lekarzem, gdyż może to być oznaką choroby. Niestety pomiar PSA nie zawsze jest miarodajny. Istnieje grupa mężczyzn, którzy mimo prawidłowego wyniku PSA chorują na raka prostaty, a z kolei podwyższony poziom PSA nie przesądza o rozpoznaniu nowotworu. Według najnowszych doniesień zalecane jest połączenie badania PSA z wynikiem wieloparametrycznego rezonansu magnetycznego, a następnie w przypadkach podejrzanych również biopsją celowaną MRI.

Badanie metodą rezonansu magnetycznego mpMRI
Rezonans Magnetyczny gruczołu krokowego (mpMRI = multiparametric MRI) jest badaniem najcelniej obrazującym tkanki miękkie. Do przeprowadzenia tego badania potrzebne jest silne pole magnetyczne, fale radiowe i komputer, który przekształca uzyskane dane na obrazy. Rezonans magnetyczny bardzo dobrze sprawdza się w diagnostyce chorób nowotworowych, jest ponadto badaniem bezbolesnym i nie wywiera szkodliwego wpływu na zdrowie pacjenta.

Jednym z głównych celów badania MR gruczołu krokowego jest wykrycie i lokalizacja zmian odpowiadających rakowi gruczołu krokowego. W badaniu wieloparametrycznego MRI (mpMRI) możliwe jest wykrycie raka o średnim i wysokim stopniu zaawansowania, już o objętości zbliżonej do 0,5 cm3 (0,5 ml), w zależności od lokalizacji i charakteru tkanki w obrębie i w otoczeniu stwierdzonych zmian.

Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, nie używa się tu żadnych igieł, sondy doodbytniczej, pacjent nie musi się nawet rozbierać. Przeciwwskazania bezwzględne do jego przeprowadzenia dotyczą wszelkich implantów, zaś posiadanie innych metalowych elementów używanych w zabiegach wykonywanych w obrębie układu krążenia, takich jak stenty, klipsy, stentgrafty, wymaga każdorazowo zgłoszenia tego personelowi pracowni.

W niektórych krajach (np. w Norwegii) wszyscy mężczyźni z podwyższonym stężeniem PSA mają wykonane badanie MRI gruczołu krokowego. Coraz więcej jest opracowań oceniających potencjalną rolę MRI przed pierwszą biopsją i prowadzone obecnie duże badania prawdopodobnie pomogą tę rolę uściślić.

Biopsja standardowa
Jest to badanie inwazyjne, więc biopsję prostaty przeprowadza się przy wysokim ryzyku wystąpienia nowotworu. W oparciu o uzyskany materiał biopsyjny można potwierdzić bądź wykluczyć obecność nowotworu.

Przed badaniem konieczne jest stosowanie się do specjalnych zaleceń odnośnie przyjmowanych leków w tym dodatkowych mających za zadanie zapobiec wystąpieniu infekcji. Biopsja wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym i polega na wprowadzeniu do odbytnicy igły, którą lekarz będzie nakłuwał prostatę. Wykonane wcześniej badania obrazowe jak USG czy rezonans pomagają w dokładnym zlokalizowaniu podejrzanych obszarów.

Podczas biopsji lekarz pobiera 10-12 próbek tkanki gruczołu krokowego. Po biopsji może pojawić się krew w moczu bądź nasieniu. Podczas tego badania igła może nie trafić w zmianę nowotworową, dlatego ta metoda nie daje 100% wiarygodności.

Biopsja celowana pod kontrolą MRI
Celowana biopsja to precyzyjne pobranie materiału do badania histopatologicznego z obszarów potencjalnie zajętych nowotworem. Jest ona przeprowadzana pod kontrolą obrazu MRI, co pozwala na dokładniejsze naprowadzenie w trakcie jej wykonywania. Wyższość biopsji celowanej nad zwykłą biopsją polega na tym, że korzysta z obrazowania rezonansem magnetycznym prostaty do pobierania wycinków z precyzyjnie określonych, podejrzanych, obszarów. Dzięki temu minimalizuje nadwykrywalność nowotworów prostaty nieistotnych klinicznie oraz zwiększa wykrywalność nowotworów prostaty istotnych klinicznie, przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby pobieranych wycinków. Przygotowanie jak i sam przebieg są zbliżone do badania biopsji standardowej.

Akcja Movember pod patronatem serwisu sportowy24.pl. Wspólnie walczymy z rakiem jąder i prostaty.
Więcej na

W aż 9 lokalizacjach w całym kraju będzie można skorzystać z bezpłatnych badań USG jąder. Na Movemberowej wyspie w galeriach handlowych będzie można również porozmawiać ze specjalistami zajmującymi się zdrowiem intymnym, nauczyć się samobadania i dowiedzieć więcej zarówno na temat raka jąder, prostaty, jak i ich diagnostyki.
30 X - Sopot Centrum 09:00 - 20:00, ul. Dworcowa 5, 81-704 Sopot
2 XI - Złote Tarasy, Warszawa 09:00 - 22:00, ul. Złota 59, 00-120 Warszawa
12 XI - SkyTower Wrocław 09:00 - 21:30, ul. Powstańców Śląskich 95, 53-332 Wrocław
13 XI - Arkady Wrocławskie 10:00 - 20:00, ul. Arkady, Powstańców Śląskich 2-4, 53-333 Wrocław
19 XI - Tarasy Zamkowe, Lublin 09:00 - 21:00, al. Unii Lubelskiej 2, 20-108 Lublin
20 XI - Odrzańskie Ogrody, Kędzierzyn-Koźle 10:00 - 21:00, al. Armii Krajowej 38, 47-220 Kędzierzyn-Koźle
20 XI - Galeria Bronowice, Kraków 10:00 - 21:00, ul. Stawowa 61, 31-346 Kraków
26 XI - CH Karolinka, Opole 09:00 - 21:00, ul. Wrocławska 152/154, 45-837 Opole
27 XI - Silesia, Katowice 10:00 - 21:00, ul. Chorzowska 107, 40-101 Katowice

Artykuł powstał dzięki Affidea Polska.