Region dzieli lepiej

Pretekstem do rozmów był projekt raportu na ten temat przygotowanego przez Centrum Promocji Podlasia. Zostanie on przesłany decydentom regionalnym i szczebla centralnego w Polsce. Trafi również do Brukseli. Poniżej prezentujemy niektóre wątki redakcyjnej dyskusji.

Krzysztof Paszko, Centrum Promocji Podlasia: - Pomysł raportu wynikł z rozmów z przedsiębiorcami. Jego podstawowy wniosek jest taki: mimo bardzo dużego zainteresowania funduszami strukturalnymi, tylko nieliczne wnioski przekształciły się w umowy dotacji. Jest tak dlatego, że sporządzenie wniosku wymaga dużego nakładu sił i środków. Dla firm, które nie robią tego na co dzień, to czasem bariera nie do przebicia. Wniosek oceniany jest przez pół roku lub dłużej. Zasady oceny są niejasne, a program jest niedostosowany do realiów podlaskich. Jesteśmy jednym z najbiedniejszych regionów, a mamy kryteria takie same jak Mazowieckie czy Wielkopolskie. W rezultacie 25 proc. środków z programu sektorowego trafiło na Mazowsze. Podlasie dostało tylko około 4 proc. Czyli, taki rozdział funduszy zamiast usuwać nasze zaległości w rozwoju, może spowodować jeszcze większe rozwarstwienie międzyregionalne.

Tadeusz Klimowicz, JKT: - Z przedakcesyjnych programów PHARE uzyskaliśmy cztery transze dotacji na szkolenie i zakup maszyn i urządzeń. Po wstąpieniu do UE, gdy decyzje przeszły do gabinetów, dostaliśmy trzykrotnie odmowę. Dlaczego, wiemy tylko pobieżnie. Procedury odwoławczej w zasadzie nie ma, więc stratą czasu jest dociekanie przyczyn. Komisja oceniająca wniosek powinna przychodzić do firmy, badać ją od środka, a nie tylko na papierze. Poza tym od złożenia wniosku do decyzji, że nie przeszedł, minęło 1,5 roku! W tym czasie potrzeby firmy się generalnie zmieniły.
Zbigniew Sokołowski, Ferrox: - Moja firma ma też dobre doświadczenia z funduszami przedakcesyjnymi i złe ze strukturalnymi. W regionie wniosek jednej z naszych spółek przeszedł weryfikację z wysoką oceną. Przepadł, gdy doszło do ocen centralnych. Wyjaśnienia nie otrzymaliśmy. Wraz z innymi firmami naszej Loży BCC uznaliśmy, że na Podlasiu fundusze powinny być dzielone w ramach programów regionalnych. Inaczej będziemy ciągle przegrywać. Nie mamy szans w konkurencji z firmami z Mazowsza czy Wielkopolski. Powinien też zostać zrobiony wartościowy podział wniosków. Inaczej dochodzi do absurdów i wniosek za 20 tys. wymaga takiej samej dokumentacji, jak za milion zł.
Sebastan Nietupski, Kotniz: - Na ogół otrzymujemy pismo, że we wniosku nie znaleziono niczego innowacynego. To najważniejsze kryterium. Projekt oceniają w Warszawie urzędnicy, którzy często nie mają zielonego pojęcia o prowadzeniu działalności gospodarczej. Powinno to być podzielone na branże oceniane przez ludzi, którzy się na nich znają. A nie, że 23-letni urzędnik, który skończył ekonomię ocenia firmę, która ma 20 lat doświadczenia. Ja dostałem fundusze, bo gdy nasz pierwszy wniosek przepadł, zrobiliśmy "wywiad" wśród kolegów z innych firm i dowiedzieliśmy się, jakie przechodzą.
Jarosław Stypułkowski, Autogryf: Fundusze to biznes nie dla przedsiębiorców, a dla Unii. Pieniądze są "dawane" przedsiębiorcom, a w rzeczywistości wracają do Unii, bo preferowany jest rozwój produkcji. Bo gdzie przedsiębiorca kupuje maszyny? Na Zachodzie! U mnie już po złożeniu wniosku okazało się, że jeżeli inwestycja jest w toku, to nie może być dofinansowana. Nikt mi wcześniej o tym nie mówił: ani Fundacja, ani firma consultingowa, która przygotowywała wniosek.
Krzysztof Paszko: Miał pan pecha do firmy. Ta zasada była znana od początku.
Michał Drynkowski, restauracja Carska, Białowieża: Gdy starałem się o dofinansowanie z PHARE, otrzymałem pieniądze. W tym roku jako mikroprzedsiębiorstwo wystąpiłem o pieniądze z funduszy strukturalnych. Prowadzę działalność w obiektach zabytkowych. Siedem miesięcy czekałem na wiadomość, że wniosek przepadł, bo po remoncie nie powstanie nowy obiekt. Nieważne, że wnosi to inne, niepowtarzalne wartości do regionu?

Marcin Szczebiot, Urząd Marszałkowski: Założenie, żeby firmy oceniane były z uwzględnieniem wizyt, wiąże się z podniesieniem kosztów procedur. Ale zawsze proponowaliśmy takie kryteria, które byłby korzystne dla regionów biedniejszych. Centrum ich nie przyjęło.
Marek Dźwigaj, dyr Regionalnej Instytucji Finansującej: Podstawowa różnica miedzy funduszami PHARE, a funduszami strukturalnymi polega na tym, że te pierwsze wdrażano w regionach. Ich sukces rozbudził popyt. Podobnie działała zapowiedź ogromnych pieniędzy z funduszy strukturalnych. Tymczasem pieniądze nie są ogromne, a jest ściana, czyli stosy dokumentów, które trzeba wypełnić. Dlatego 2/3 firm, wypełniając wnioski, korzysta z doradców. Do grudnia najwięcej wniosków odpadało przy ocenie techniczno-ekonomicznej i zgodności projektu z programem. Jej kryteria były nieokreślone i zawierały m.in. subiektywne wrażenia eksperta. Przechodziło 30-40 proc. wniosków. W grudniu ocenę przeniesiono do nas. Sprecyzowaliśmy kryteria i do dalszej oceny przechodzi 70 proc. wniosków. Zamiast trzech-czterech miesięcy, robimy to w niecały miesiąc.

Damian Raczkowski, poseł PO: Zaskakujące, że przedsiębiorcy dali się uwieść tej pięknej wizji. Doświadczenie samorządów pokazuje jak świetnym rozwiązaniem jest dzielenie pieniędzy w regionach. Wiemy ile jest kasy, jak się o nią ubiegać i jaka jest konkurencja.
Tomasz Perkowski, Tomas Consulting, CPP: Nie zgadzam się, że przedsiębiorcy dali się uwieść. Warto walczyć o każde środki. Stąd idea CPP żeby wyeksponować interesy Podlasia.
Tadeusz Truskolaski, dr ekonomii, ekspert ministerstwa rozwoju regionalnego: Jestem oczywiście za tym, żeby procedury były przejrzyste. Żeby przedsiębiorca po wypełnieniu aplikacji sam mógł podliczyć swoje punkty. Są to jednak pieniądze publiczne i procedura ich wydawania musi być taka żeby nie trafiły w niepowołane ręce. Mamy w regionie 93 tys. firm. Gdybyśmy zasady rozdziału środków za bardzo uprościli, zginiemy. Na pewno pieniądze powinny być dzielone regionalnie. To przyspiesza decyzje i można więcej otrzymać.

Damian Raczkowski: Mamy też do czynienia z konfliktem dwóch idei. Z jednej strony działa strategia lizbońska, która pcha UE do konkurencji z USA i Japonią w branży technologii wysoko rozwiniętych. I stąd nacisk na innowacyjność. Z drugiej, gdyby zwiększyć nacisk na zrównoważony rozwój, łatwiej byłoby politykom podjąć decyzję, że każdy region dostaje ileś tam i wyrównuje dysproporcje. Czy 15 posłów z Podlasia może coś zmienić? Będziemy próbować...
Tadeusz Truskolaski: Może zamiast ścigać się z Japonią trzeba aktywizować rynek pracy i nagradzać przedsiębiorców, którzy najmocniej zwiększają zatrudnienie? Choć w Warszawie trudno się przebić z takimi argumentami.
Zbigniew Sokołowski: Nie tylko w Warszawie. W grudniu 2005 roku, jako BCC, usłyszeliśmy od wojewody Półjanowicza, że zaledwie 3 proc. z funduszy strukturalnych, które otrzymało Podlasie, to bardzo dobry wynik. Bo wypracowując 2,4 proc. PKB, dostaliśmy więcej niż powinniśmy.
Sebastian Rynkiewicz, CPP: Zachęcam wszystkich do rozmów na ten temat i wysyłania swoich opinii na adres Porannego ([email protected].) lub Centrum Promocji Podlasia (biuro.cpp.bialystok.pl). Innowacyjnośc i Strategia Lizbońska ustalana w 2000 roku nie przystaje do polskich realiów, a jako region chcemy dostać więcej unijnego tortu.