Rafał Gąsowski - "Klątwa" (mp3)

Na deskach Teatru Wierszalin od kilku tygodni wystawiana jest "Klątwa" Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Piotra Tomaszuka. W rolę Pustelnika wcielił się Rafał Gąsowski.

"Kurier Lokalny": Czy ta społeczność wiejska pokazana w "Klątwie" jest uniwersalna? Czy można ją "przyłożyć" do współczesnego polskiego społeczeństwa?

Rafał Gąsowski: Myślę, że to jest piekielnie uniwersalne, bo to jest gromada uniwersalnych pewnych typów osobowościowych, takich, które rzeczywiście można wyłuskać też z naszego współczesnego społeczeństwa. Tu jest też bardzo mocna treść zapodana przez Wyspiańskiego, czyli a propos stosunków między gromadą, społeczeństwem a Kościołem. Wiadomo, że we współczesnych czasach nie da się mówić o Polsce bez rozmowy o Kościele. Te relacje są mocno zakorzenione w naszym społeczeństwie. To jest niezaprzeczalne.

To może wyłuskajmy współczesnego Pustelnika?

Pustelnik to jest w ogóle postać, która jest bardzo uniwersalną postacią. Pracując nad tą rolą, chciałem przedstawić go zupełnie inaczej niż był do tej pory przedstawiany. To był zawsze stary mędrzec, dziadek leśny.

Aktorowi w Pana wieku ciężko byłoby zagrać takiego staruszka. Chyba, że dzięki odpowiedniej charakteryzacji.

Pewnie tak, ale to nie o to chodziło. Jakby cała idea tej postaci wychodziła z pewnej tradycji Wschodu, z tradycji szaleńców jurodiwych, tych mnichów dalekowschodnich, czyli jak gdyby z innej poetyki, ale bardzo uniwersalnej. Właśnie ci święci szaleńcy funkcjonowali gdzieś na styku ze społeczeństwem. Byli wyrzucani częstokroć z miast z powodu ich wielkiej ekstrawagancji, jak też sposobu zachowania, propagowania wiary w inny sposób niż właśnie ta społeczność ogólna przyjmowała.

Czy współczesny polski Kościół widzi Pan podobnie, jak to zostało przedstawione w sztuce?

Moje prywatne odczucia są tutaj jak gdyby zupełnie chyba nie ważne. Wyspiański napisał sto lat temu taki dramat.

Ale w Pana prywatnych odczucia, czy pokusiłby się Pan o wypowiedzenie na ten temat. No bo wiadomo, że to jest drażliwa sprawa.

Drażliwa, ale ja staram się jakoś nie wypowiadać na temat Kościoła. Jestem głęboko wierzącą osobą. To jest oczywiste dla mnie, bo jakiegoś sensu w życiu bym nie odnalazł, gdybym nie wierzył. To prawda, że moje serce żywiej biło, jak papieżem był Jan Paweł II. Tu jest też sprawa pewnego kryzysu pasterstwa, pasterza, autorytetu i być może to z tego wynika.

Jak Pan się czuł w scenie, kiedy matka księdza podczas rozmowy ze swoim synem odsłaniała piersi, a w tym samym czasie wiejska gromada modliła się? Taka scena może budzić kontrowersje.

To prawda. W każdym bądź razie nie można zapominać o tym, że to jest na pewno przedstawienie dla ludzi wykształconych. Powinno się w ogóle chyba napisać w podtytule "Klątwa, czyli przedstawienie dla ludzi wykształconych". Rzeczywiście, można to odbierać w sposób prosty. Jest ksiądz, jest matka, która pokazuje pierś i już jest skandal.

Nie obawia się Pan, że ktoś przez to zechce obciąć Wierszalinowi dotacje?

Mam nadzieję, że nie, bo to jest głęboko artystyczne przedstawienie. Najważniejsze jest to, że my tu nie epatujemy pewnymi rzeczami. Ważne jest to, że ksiądz też jest człowiekiem. Ksiądz też ma matkę przecież. A jaka ta matka była, to można zobaczyć, jak my ją sobie wyobraziliśmy. Ksiądz nie jest osobą świętą. Ksiądz jest człowiekiem, jest tylko i wyłącznie pasterzem. Bóg jest świętością, absolut jest świętością, a człowiek jest tylko człowiekiem. Jak widać to w ostatnich czasach, jest to bardzo naświetlane, z powodu tego, że przekazy medialne są bardziej dostępne.

Dziękuję za rozmowę.