Profesor Michał Kondratiuk opowiadał o gwarze

Gwara zanika. To między innymi wyjazdy za pracą spowodowały, że coraz mniej mieszka autochtonów. Nawet na wsi dzieci już nie rozmawiają gwarą.

- Szkoda. To jest wina przede wszystkim dorosłych - twierdzi prof. Michał Kondratiuk. - Zajeżdżam pod Augustów, a tam mówią "My wsi tut Polaki". Oni identyfikują katolika z Polakiem, bo była taka państwowa tendencja, że Polakiem może być tylko katolik, a każdy inny, to już nie Polak.

Z książki prof. Kondratiuka "Urzędowe i gwarowe nazwy miejscowości Białostocczyzny" można się dowiedzieć, że dzisiejsze ulice Hajnówki Dolna i Górna, były Pasieką Dolną i Pasieką Górną. Mieszkańcy nazywali się pasiecznikami, bo zajmowali się pszczelarstwem, a daninę w postaci miodu płacili królowi. Dubiny są starsze od Hajnówki, a Orzeszkowo starsze od Dubin. Kiedyś właśnie w Orzeszkowie mieszkali strzelcy i osocznicy, którzy strzegli Puszczy. Wszystkie Pasieczniki należały do Puszczy Bielskiej. Dopóki istniała Puszcza Bielska, daninę w postaci miodu, mieszkańcy oddawali do Bielska Podlaskiego.

- Część nazw, które się tu znalazły, żyje tylko w tradycji gwarowej, przekazywanej następnym pokoleniom - mówi Michał Kondratiuk. - Ważne, że oprócz nazw całych wsi i miast, są też ich części, bo jak wiadomo, miasta rozrastały się kosztem sąsiadujących miejscowości.
Warto wiedzieć, że prof. Michał Kondratiuk współpracuje z Komisją Ustalania Nazw Miejscowości. Jej zadaniem jest m.in. korygowanie nazw miejscowości. Ot, chociażby pod Hajnówką leży Sawiny Gród. Niestety, na próżno szukać tu jakiegokolwiek grodu. Chodzi o gwarowy "hrud", czyli miejsce położone na wzgórku.

O profesorze

Michał Kondratiuk specjalizuje się w onomastyce i gwarze województwa podlaskiego. Urodził się w Dubinach. Jest autorem ponad 200 publikacji. Większość z nich to efekt badań gwary białoruskiej, ukraińskiej, a także wpływów litewskich.