Prawo. Upadłość i postępowanie naprawcze firm.

Strefa Biznesu: Ze statystyk wynika, że w pierwszych trzech kwartałach 2009 roku polskie sądy ogłosiły upadłość 509 firm. W analogicznym okresie tego roku ta liczba jest porównywalna i dotyczy 500 przedsiębiorstw. W województwie podlaskim w tych okresach ogłoszono upadłość odpowiednio pięciu (w 2009 roku) i sześciu (w 2010 roku) firm. Czy to oznacza, że nasze przedsiębiorstwa są w tak dobrej kondycji finansowej i dobrze sobie radzą? Czy za tymi liczbami kryje się jednak to, że o upadłość starało się więcej firm, ale nie wszystkie spełniały wymagania, aby ją ogłosić?

Maciej Głos,przewodniczący XIV Wydziału Gospodarczego dla spraw Upadłościowych i Naprawczych Sądu Rejonowego w Białymstoku: Nie znam na tyle kondycji finansowej podlaskich przedsiębiorstw, aby móc stwierdzić, że w porównaniu do innych województw kraju, niewielka liczba upadłości jest spowodowana tym, że wiedzie im się bardzo dobrze. Myślę jednak, że trudno przyrównywać nasz region to tych, w których przemysł jest dużo bardziej rozwinięty i firm działa znacznie więcej.

Zdecydowanie jednak mogę powiedzieć, że rzeczywiście znacznie więcej przedsiębiorstw, niż pokazuje to statystyka, starało się o ogłoszenie upadłości, nie wszystkie wnioski mogły jednak zostać przyjęte.

Zobacz: Podlaskie. Niebezpieczne długi firm.

Dobrą wiadomością jest moim zdaniem to, że w tej chwili możemy zaobserwować tendencję malejącą, jeśli chodzi o liczbę rozpatrywanych wniosków – w tym roku sąd przyjął do rozpatrzenia 34 takie wnioski. W ubiegłym było ich natomiast 56.

_Dlaczego nie każdy wniosek o rozpoczęcie postępowania upadłościowego zostaje przez sąd gospodarczy przyjęty? _– Postępowanie upadłościowe jest postępowaniem profesjonalnym i taki też powinien być wniosek przedsiębiorcy, aby można je było rozpocząć. Wymaga to od niego dobrego przygotowania i niestety, gdy nie spełnia on wszystkich wymagań, zdarzają się przypadki, że jest on kilkakrotnie zwracany.

Sąd odmawia też rozpoczęcia postępowania w momencie, gdy wniosek zostanie złożony zbyt późno, czyli gdy majątek firmy, jest już tak mały, że nie wystarczy nawet na pokrycie kosztów przeprowadzenia postępowania, a co za tym idzie, także na spłatę zobowiązań wszystkich wierzycieli.

_A w jakich okolicznościach może się zdarzyć, że sąd odmówi ogłoszenia upadłości i jakie są konsekwencje odmowy ogłoszenia upadłości dla niewypłacalnego przedsiębiorcy? _– Zasadniczą podstawą do ogłoszenia upadłości jest niewypłacalność przedsiębiorcy. Polega ona na tym, że dłużnik nie wykonuje swoich zobowiązań pieniężnych, albo jego zobowiązania finansowe przewyższają wartość majątku, którą dysponuje.

Jednak, tak jak już wspomniałem, upadłość nie zostanie ogłoszona, gdy przedsiębiorca nie będzie miał pieniędzy na pokrycie kosztów dotyczących procesu. Odmowa wszczęcia postępowania nie wpływa w żaden sposób na stan prawny przedsiębiorstwa.

Jedną z konsekwencji niezłożenia przez przedsiębiorcę wniosku o ogłoszenie upadłości może być natomiast wszczęcie postępowania karnego. W spółkach prawa handlowego członkowie ich zarządu mogą ponieść również odpowiedzialność cywilną z własnego, prywatnego majątku, czyli zostać zobowiązani przez sąd do spłaty zobowiązań na własny koszt.

Niewypłacalny przedsiębiorca, który nie złoży w odpowiednim terminie wniosku o upadłość firmy, może też otrzymać zakaz wykonywania działalności gospodarczej, zajmowania stanowisk w zarządzie czy radach nadzorczych przedsiębiorstw.

Czy firma jednoosobowa może starać się o upadłość? A jeśli tak, to w jakich okolicznościach może to nastąpić? – Oczywiście. Osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, tak jak i właściciel dużego przedsiębiorstwa, ma prawo do złożenia wniosku o upadłość swojej firmy.

Istotne jest jednak to, aby zachodziły podstawy do jej ogłoszenia. A dzieje się tak w momencie, gdy taki przedsiębiorca nie wykonuje swoich zobowiązań. Mówiąc w dużym uproszczeniu – gdy właściciel jednoosobowej firmy nie zapłacił zobowiązań z dwóch faktur, to ma już obowiązek złożenia wniosku o upadłość.

Alternatywą dla upadłości może być postępowanie naprawcze. Na czym ono polega, kogo dotyczy i kiedy nie może zostać przeprowadzone? – Jest to postępowanie, które ma zapobiegać ogłoszeniu upadłości, naprawić to, co sprawia, że w przedsiębiorstwie dzieje się źle. Dotyczy przedsiębiorców, którzy jeszcze nie są niewypłacalni, ale przewidując swoją sytuację ekonomiczną zdają sobie sprawę, że za chwilę, mogą tacy być.

Jest to postępowanie polegające na tym, że przedsiębiorca na własną rękę zawiera pewnego rodzaju układ ze swoimi wierzycielami. Sąd wydaje tylko decyzję, czy taki układ może być zatwierdzony, czy postępowanie może być przeprowadzone i je nadzoruje.

W jakich przypadkach postępowanie naprawcze może być lepszym rozwiązaniem niż złożenie wniosku o upadłość? – Przedsiębiorca w postępowaniu naprawczym ma cały czas taki sam status, jak przed jego rozpoczęciem. Nie figuruje w żadnym rejestrze jako przedsiębiorca w stanie upadłości, co jest dla niego zdecydowanie lepsze.

Czy i w jakim stopniu podlascy przedsiębiorcy korzystają z tego rozwiązania? – Są to nadal bardzo sporadyczne przypadki. Zdecydowanie więcej firm zgłasza się do nas z wnioskiem o upadłość, niż stara się jej zapobiec w postępowaniu naprawczym. Jak wiadomo, w funkcjonowaniu każdego przedsiębiorstwa są okresy lepsze i gorsze i wydaje mi się, że trudno jest wychwycić ten moment, w którym zaczyna dziać się naprawdę na tyle źle, że należałoby rozpocząć postępowanie naprawcze.