Prawo i podatki. Polski Ład 2.0 już od 1 lipca. Ekspert wyjaśnia: co, jak i dla kogo się zmieni

Polski ład wszedł w życie z początkiem stycznia 2022 roku i niemal od razu spowodował podatkowy chaos w kraju. Rząd przeprowadza więc „reformę reformy”, która wejdzie w życie z początkiem lipca.

Najważniejszą zmianą będzie obniżenie podstawowej stawki podatku PIT z 17 do 12 proc. przy zachowaniu pierwszego progu podatkowego, wynoszące nadal 120 tys. zł.

- Przy tej zmianie pozbyto się chyba największego gniota w polskim prawie podatkowym, czyli tzw. ulgi dla klasy średniej. Nikt nie wiedział, jak to zadziała; przy każdej złotówce dodanej do wynagrodzenia mogliśmy mieć nieoczekiwany efekt w postaci utraty tej ulgi. Dzięki usunięciu tego bubla, znowu zrównaliśmy sytuację ludzi, którzy zarabiają na umowę o pracę, o dzieło, zlecenie czy tych, którzy mają jakiekolwiek tytuły opodatkowane w ramach skali podatkowej. Ulga dla klasy średniej obejmowała bowiem tylko przychody z umowy o pracę i dochody z działalności gospodarczej, więc muszę teraz przyznać, że koszmar jest trochę mniejszy – tłumaczy doradca Kancelarii Podatkowej Skłodowscy.

Czytaj również:

Została też kwota wolna od podatku - 30 tys. zł. Trzeba jednak pamiętać, że ta kwota jest fikcją, bo od pierwszej złotówki mamy naliczaną 9-proc. składkę zdrowotną.

- Taka jest więc w rzeczywistości stawka podatkowa w Polsce i tu się w skali podatkowej nic nie zmieniło. Rząd musiał tę zmianę przeprowadzić tak, aby była korzystna dla podatników, ponieważ nakazywał to wyrok Trybunału Konstytucyjnego. Dlatego zadbał o swoją deskę ratunkową. Jeżeli podatek w zeznaniu za rok 2022, obliczony według zasad z 1 lipca okazałby się gorszym rozwiązaniem dla podatnika, niż hipotetyczny podatek, zapłacony według reguł, stosowanych od 1 stycznia do końca czerwca, podatnik ma prawo wyboru korzystniejszej dla niego opcji - podkreśla Piotr Kościańczuk.

Zauważa też, że efekt jest taki, że liczymy wszystko według nowych reguł. Dotyczy to i wynagrodzeń, i działalności gospodarczej, a reguły te mają zastosowanie do całego roku. Z tym, że można policzyć podatki wg obu reguł i jeśli te zasady starsze były lepsze, to mamy prawo rozliczyć się według nich.

Czytaj również:

Kolejny bardzo istotny przepis przejściowy, to możliwość zmiany formy opodatkowania w ciągu roku.

- To jest ewenement w skali kraju – zmieniamy zasady gry w trakcie roku – zauważa Piotr Kościańczuk. - Mało tego, część tych zmian – w zależności od tego, co wybierzemy – może dotyczyć albo całego roku, albo połowy. Mówiąc w skrócie – niektórzy podatnicy będą mieli szansę ponownie wybrać formę opodatkowania.

Dotyczy to tylko osób, które są obecnie ryczałtowcami, albo są na podatku liniowym i chciałyby przejść na rozliczenie w formie skali podatkowej. Zmiana jest możliwa tylko w tym kierunku, co oznacza, że nie można ze skali podatkowej (ze względu na korzyści z niej płynące) przejść np. na ryczałt, bo ministerstwo nie przewidziało takiej możliwości w trakcie tego roku.

Są trzy reguły zmiany formy opodatkowania:

1. Podatnicy, rozliczający się w podatku liniowym - będą mogli wybrać skalę od 1 lipca. Wybór dotyczy całego roku 2022. Od lipca taki podatnik będzie płacić 12-proc. zaliczki; zaliczki zapłacone do tej pory nie będą przeliczane. Podatnik będzie prowadzić dalej tę samą ewidencję, a wybór tej formy opodatkowania wskazać dopiero w zeznaniu rocznym. Wybór skali w taki sposób będzie dotyczył tylko roku 2022. Jeśli ktoś nie chce rozliczać się liniowo lub ryczałtowo także w roku 2023 i w kolejnych latach, tak jak dotychczas będzie musiał złożyć oświadczenie o rezygnacji z wybranej formy opodatkowania. Jeśli spóźnimy się ze złożeniem oświadczenia choćby o 1 dzień, prawo do wyboru formy opodatkowania przepada.

2. Podatnicy rozliczający się podatkiem ryczałtowym - którzy prowadzą tylko ewidencję przychodów (nie muszą ujmować kosztów w żadnych ewidencjach) - mają dwie możliwości:

   • Mogą przejść na skalę podatkową od 1 stycznia 2022 – a więc przez cały rok 2021 stosować reguły, dotyczące skali podatkowej i zawiadomić o tym urząd dopiero z zeznaniu rocznym (koniecznie w terminie). I – co jest kolejnym ewenementem- muszą też wstecznie uzupełnić książkę przychodów i rozchodów od 1 stycznia 2021 roku.
   • Mogą przejść od 1 lipca na podatek w skali – czyli do 1 lipca płacić podatek w ryczałcie, a od 1 lipca – rozliczać się wg skali podatkowej. Za ten rok podatkowy trzeba więc złożyć dwa zeznania (ma to miejsce pierwszy raz w polskim systemie podatkowym). Jest jeszcze jeden ważny i nieprzekraczalny termin – 22 sierpnia 2022 – do tego dnia trzeba złożyć zawiadomienie do US, że korzystamy z tej reguły.

3. Te same reguły dotyczą także osób, które prowadzą najem (nieprowadzących działalności gospodarczej) – każdy ryczałtowiec może przejść na skalę.

Czytaj również:

- Jedną z najistotniejszych zmian w pierwotnym Polskim Ładzie był całkowity zakaz odliczenia składki zdrowotnej od podatku. Nowelizacja nieco łagodzi ten zapis. Od 1 lipca przedsiębiorcy i osoby współpracujące, rozliczające się podatkiem liniowym będą mogli odliczać od dochodu (nie od podatku!) składkę zdrowotną, ale tylko do kwoty 8700 zł rocznie (wartość ta będzie co roku waloryzowana). W tej sytuacji, faktyczny zysk z podatku wynosi 1653 zł w stosunku do reguł z 1 stycznia 2022. Dla małej firmy może to być istotna poprawa, ale dla osoby zarabiającej 100 czy 200 tys. już nie - wyjaśnia ekspert Kancelarii Skłodowscy.

• Ryczałtowcy natomiast będą mogli rozliczyć 50 proc. składki, ale – uwaga! – od przychodu.
• Jeśli natomiast, ktoś rozlicza się na karcie podatkowej - ma prawo do odliczenia 19 proc. składki zdrowotnej od kwoty podatku.
• W przypadku podatników, rozliczających się wg skali podatkowej - nadal nie można odliczać składki zdrowotnej.

Nowelizacja przywraca możliwość wspólnego rozliczenia z dzieckiem w przypadku samotnych rodziców. Niestety, powrót do starych, korzystnych reguł sprzed 2021 dotyczy tylko dzieci niepełnosprawnych – ich rodzice skorzystają z podwójnej kwoty wolnej od podatku, czyli 60 tys. zł.

W przypadku pozostałych dzieci już nie jest tak dobrze – podstawę opodatkowania stanowi tu dochód rodzica podzielony przez 1,5 zamiast 2, jak było w poprzednich latach, a obliczony podatek również mnożymy przez 1,5, a nie przez 2. - Reasumując, jest lepiej w porównaniu do poprzedniej nowelizacji, jednak nowym przepisom daleko do reguł, obowiązujących w 2021 roku - uważa Piotr Kościańczuk.

Czytaj również:

Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, która znacznie zmienia wprowadzony w styczniu 2022 r. Polski Ład jest już opublikowana.

- Rząd nowelizuje kilka ustaw plus ustawę zmieniającą, która z kolei zmieniała podatki 1 stycznia br., a wprowadzane tą ustawa zmiany będą obowiązywać od 1 lipcatego roku oraz od 1 stycznia 2023, 2024, 2025 i 2026 roku. Znowelizowano w zasadzie tylko ustawy regulujące podatek dochodowy od osób fizycznych i regulacje dotyczące składki zdrowotnej. Kilka zmian sugerowałoby, że oczekiwana jest także zmiana, dotycząca podatku dochodowego od osób prawnych – podsumowuje Piotr Kościańczuk i dodaje: – Niewykluczone więc, że od 1 stycznia 2023 znów będziemy mieli nową rzeczywistość podatkową, co najmniej w podatku dochodowym od osób prawnych.