Prawo: Czy od krajowych transakcji handlowych wyrażonych w walutach obcych ustala się różnice kursowe

Oznacza to, że wyrażone w walutach obcych rozrachunki krajowe powinny być ujmowane w księgach przedsiębiorcy identycznie, jak rozrachunki zagraniczne w walutach obcych. Z tego też względu wymagają odpowiedniego przeliczenia na złote polskie, co powoduje także powstawanie różnic kursowych na podobnych zasadach, jak w przypadku transakcji zagranicznych.

Różnice kursowe powstałe na rozrachunkach krajowych (jeżeli opiewały one na waluty obce), niezależnie od sposobu ich zapłaty (w walucie obcej, czy w złotych), zwiększają odpowiednio przychody bądź koszty podatkowe, jeżeli między dniem powstania rozrachunku oraz dniem jego zapłaty nastąpiła zmiana kursu wymiany walut.

Podatnicy dokonujący w kraju rozrachunków w walutach obcych powinni jednak pamiętać, iż w wystawianej dla nabywcy w walucie obcej fakturze VAT – kwoty VAT wykazuje się zawsze w złotych, bez względu na walutę, w jakiej określana jest kwota należności.

Wobec faktu, iż podatek VAT nie stanowi przychodu podatkowego, jak i nie jest – poza enumeratywnie wyliczonym przypadkami – uznawany za koszt podatkowy, to w przypadkach tych podatkowe różnice kursowe wylicza się jedynie od wykazanych na fakturze VAT kwot (wartości) netto, tj. od przychodów netto (w fakturze sprzedaży) i kosztów netto (w fakturze zakupu). Oznacza to, że dla celów podatkowych nie ustala się różnic kursowych od tej części należności lub zobowiązania, która stanowi VAT.

Będzie to miało miejsce, gdy zapłata faktury VAT – wobec wykazania w niej całej należności (wartości brutto) w walucie obcej – nastąpi w tej walucie (także w PLN, gdy przewiduje to umowa zawarta między kontrahentami). W przypadku takim różnice kursowe obliczone od tej części należności lub zobowiązania, którą stanowi VAT (u sprzedawcy – różnica między kwotą VAT w PLN wykazaną w fakturze, a kwotą należności otrzymanej od kontrahenta), nie są uznawane podatkowo, tj. nie są zaliczane ani do przychodów podatkowych, ani do kosztów podatkowych.

Sposobem na uniknięcie „podwójnego” ustalania różnic kursowych – raz od kwoty netto faktury a drugi raz od VAT – jest wystawianie faktur VAT i ich zapłata w dwóch walutach – części netto w walucie obcej i podatku VAT w złotych. W takim przypadku różnice kursowe ustalane są tylko od wartości netto wykazanej w fakturze VAT.

Gdyby – zgodnie z umową – cała należność (kwota brutto) wynikająca z faktury VAT opłacona została w walucie obcej (euro), to różnice kursowe ustalone od tej części należności, która stanowi VAT, nie byłyby zaliczone ani do przychodów podatkowych, ani do kosztów podatkowych.