Początek i koniec wyznawców judaizmu w Bielsku Podlaskim

Pierwsze wzmianki dotyczące osadnictwa Żydów w Bielsku Podlaskim dotyczą 1487 roku. Jednak Bielsk nie był miastem, w którym Żydzi osiedlili się najwcześniej. Tym miastem był Drohiczyn, a historia wyznawców judaizmu w tym miasteczku sięga 1388.roku.

- Masowy napływ ludności żydowskiej z innych miast Polski do Bielska związany jest z końcem XVI wieku - mówił na spotkaniu Wojciech Konończuk z Ośrodka Studiów Wschodnich w Warszawie. - Żydzi w społeczeństwie cieszyli się specjalnym statusem. Nie byli przywiązani do ziemi, mogli się przemieszczać.

Przed wybuchem II wojny światowej w Bielsku mieszkało około 4 tys. Żydów, co stanowiło ponad 40 proc. ogólnej liczby mieszkańców. Zaraz po wkroczeniu Sowietów ok. 76 tys. zostało zesłanych w głąb Związku Radzieckiego. Wbrew pozorom ci, których wywieziono mieli większe szanse na przeżycie. Żydów, którzy pozostali w Bielsku zamknięto w getcie. które Niemcy zaczęli budować zaraz po wkroczeniu do Bielska. Wszyscy Żydzi zostali zamknięci na 7 ha, które mieściły się pomiędzy ul. Mickiewicza, Kopernika, Jagiellońską i Kazimierzowską. Niektóre źródła podają, że ciągnęło się nawet do ulicy Widowskiej.

Ostateczna likwidacja bielskiego getta, w którym znaleźli się również Żydzi z Orli i Brańska ropoczęła się 2 listopada 1942 roku i trwała 11 dni. 14 Listopada zakończyła się likwidacja bielskiego getta. Wszyscy Żydzi zostali straceni w obozie koncentracyjnym w Treblince.

- Tę symboliczna datę możemy potraktować jako koniec świata żydowskiego w Bielsku - dodaje Wojciech Konończuk. - Co prawda, w 1946 roku w Bielsku oficjalnie było zarejestrowane 20 osób pochodzenia żydowskiego, ale byli to Żydzi pochodzący z Siemiatycz.