Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Po mieście jeździły tramwaje, a ludzie bawili się w Rozkoszy

Alicja Zielińska [email protected]
Okres 1900 - 1904. Ulica Lipowa (naprzeciwko obecnego kościoła św. Rocha). Obok furmanek i dorożek tramwaj konny.
Okres 1900 - 1904. Ulica Lipowa (naprzeciwko obecnego kościoła św. Rocha). Obok furmanek i dorożek tramwaj konny. Anatol Chomicz
Kilkanaście grubych albumów. Stare pocztówki, zdjęcia dawnego Białegostoku. Ze zbiorów Tadeusza Chańki korzystają historycy, filmowcy, a on sam może godzinami opowiadać o budynkach, ulicach. Zna dokładnie historię naszego miasta i jest zafascynowany klimatem, jaki niegdyś tu panował.

Swoje eksponaty gromadzi od ponad 30 lat. Te najstarsze pochodzą z okresu carskiego. I chociaż obecnie coraz trudniej trafić na jakieś oryginalne ujęcie, to nie ustaje w poszukiwaniach.

Pasja zbierania dawnych pocztówek i zdjęć starego Białegostoku zrodziła się na początku lat 80. - opowiada Tadeusz Chańko. - Pracowałem w Okręgowym Przedsiębiorstwie Rozpowszechniania Filmów. Byli tam wówczas zatrudnieni pracownicy, którzy pamiętali Białystok jeszcze sprzed wojny i często wspominali. Ich opowieści wciągnęły mnie. Zacząłem chodzić na giełdę staroci. Pocztówki dostawałem wprost od ludzi, bądź wymieniałem się z kolekcjonerami.

- Za tę z konką z 1904 roku, czyli tramwajem konnym dałem koledze kilka zdjęć - pokazuje słynną pocztówkę. - Bardzo chciałem ją mieć. Konka przecież to był kultowy środek lokomocji w Białymstoku.

Konno-żelaznoja doroga w nomenklaturze oficjalnej, jak na czasy carskie przystało, przez białostoczan nazwana swojsko konką, ruszyła w 1895 roku. Miała cztery linie, jeździła do dworca kolejowego, przez Lipową, Rynek Kościuszki, Sienkiewicza, do Zwierzyńca.

Wagony były pierwszej i drugiej klasy, bilety kosztowały 5 lub 10 kopiejek. Lepsze miejsca znajdowały się w głębi, by nie narażać pasażerów na dyskomfort bezpośredniego obcowania z koniem.
Miały jeździć 40 lat - na taki to okres magistrat podpisał umowę. Wybuch I wojny światowej pogrzebał te plany. Wskutek działań wojskowych szyny, jak i wagony uległy zniszczeniu. Ich naprawa wymagała wielkich pieniędzy, a w Białymstoku w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości potrzeb było bardzo dużo.

- Ale możemy się pochwalić, że Białystok jednak miał tramwaj - uśmiecha się Tadeusz Chańko. - Fragmenty torów biegły ulicą Warszawską jeszcze do lat 60.

Pocztówki, które prezentujemy, są z okresu carskiego. To jedne z pierwszych, jakie ukazały się w Białymstoku. Pochodzą z albumu Józefa Sołowiejczyka, który powstał z okazji przyjazdu cara Mikołaja II i jego małżonki do Białegostoku. 15 sierpnia 1897 roku car wizytował manewry wojsk stacjonujących pod Białymstokiem. Władze miasta wręczyły mu na pamiątkę ten album. Wiele z tych zdjęć trafiło później na pocztówki. Pokazują centrum, ale również pełną panoramę miasta. Plac Bazarny (obecny Rynek Kościuszki), ulice Sienkiewicza (dawniej Mikołajewska), Lipową, dworzec kolejowy.

Na każdym zdjęciu można podejrzeć, jak odbywał się ruch uliczny, handel, czy wreszcie, jaka moda wówczas panowała. Sołowiejczyk bowiem, niczym współczesny fotoreporter chodził po mieście i dokumentował codzienne życie białostoczan. - Co ciekawe da się odczytać nawet szyldy na sklepach - zwraca uwagę Tadeusz Chańko.

A jeśli już jesteśmy w klimacie sprzed 100 lat, to warto wspomnieć słynne centrum teatralno-rozrywkowe Rozkosz w Zwierzyńcu. Był to kompleks złożony z 16 drewnianych budynków, powstały w 1907 roku. Każdy z domków posiadał werandę, był ogrodzony misternie rzeźbionym parkanem. Odpoczywający tu bogaci białostoczanie mieli do dyspozycji rozliczne bufety, altanki, czy dyskretne pomieszczenia, gdzie mogli się umawiać na spotkania mniej formalne. Jak na centrum rozrywkowe przystało, był i okazały teatr, o powierzchni aż 800 metrów.

Rozkosz uchodziła za miejsce rozrywkowe o europejskim poziomie. Zbudowano również tory, aby do Rozkoszy mógł z miasta dojeżdżać tramwaj konny.

Czytaj e-wydanie »

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na poranny.pl Kurier Poranny