Piotr Tomaszuk, szef teatru Wierszalin, nagrodzony przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Franciszek Pieczka, Wiesław Dudek, Andrzej Jasiński, Lech Śliwonik i Roger Scruton wśród tegorocznych laureatów Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Prof. Piotr Gliński podczas uroczystej gali w Teatrze Narodowym w Warszawie odznaczył twórców, animatorów i mecenasów, których działalność w sposób szczególny przyczynia się do rozwoju, upowszechniania i ochrony kultury. Nagrody zostały przyznane w 17 kategoriach.

W dziedzinie "Teatr" jako jedyny doroczną nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotra Glińskiego otrzymał Piotr Tomaszuk.

- Teatr mój widzę ogromny - cytował klasyka podczas uroczystej gali w Teatrze Narodowym w Warszawie Tomaszuk. Białostocki reżyser właśnie kończy szlify nad najnowszym spektaklem Teatru Wierszalin - "Teatr, którego nie było".

Teatr Wierszalin. Piotr Tomaszuk pokaże "Teatr, którego nie było". Sędziowie w Supraślu (zdjęcia, wideo)

Doroczna nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa narodowego jest przyznawana od 1997 roku.

Kim jest Piotr Tomaszuk

Piotr Tomaszuk urodzony w 1961 w Białymstoku – reżyser, autor scenariuszy teatralnych, założyciel działającego w Supraślu Teatru Wierszalin. Studiował na Wydziale Wiedzy o Teatrze Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej, następnie Reżyserii Teatru Lalek w Białymstoku. Wyróżniony najważniejszymi nagrodami ludzi teatru, m.in. Nagrodą im. Swinarskiego (1993), Nagrodą im. L. Schillera (1995), nagrodą Krytyków Polskiego Ośrodka ITI, oraz Srebrnym Medalem Gloria Artis (2006).

Kierowany przez niego Teatr Wierszalin w okresie swojej dwudziestopięcioletniej działalności trzykrotnie zdobywał prestiżową nagrodę Fringe First na Festiwalu w Edynburgu (za „Turlajgroszka” w 1993, „Merlina” w 1994, i za „Medyka Felixa” w 1997). Był też wielokrotnie nagradzany na teatralnych festiwalach w kraju ( m.in. Grand Prix Festiwalu Sztuk Współczesnych RAPORT w Gdyni dla spektaklu „Bóg Niżyński”) i za granicą ( m.in. Grand Prix na Przeglądzie Teatrów Alternatywnych „Koprziva” w Czechach zdobyło przedstawienie „Święty Edyp” )

Najważniejsze spektakle przygotowywane według własnych scenariuszy: „O medyku Felixie” ( 1986), „Turlajgroszek” (1987 ) „Turlajgroszek - historia prawdziwa” (1990 ) - współautorem tej drugiej wersji „Turlajgroszka” był Tadeusz Słobodzianek, „Głup- Pasja Zabłudowska” (1997), „Ofiara Wilgefortis”(2000), „Święty Edyp” (2004), „Bóg Niżyński” (2006) „Wierszalin. Reportaż o końcu świata” wg książki o tym samym tytule autorstwa Włodzimierza Pawluczuka (2007), „Statek błaznów” (2010), „Traktat” wg „Traktatu o manekinach” Brunona Schulza (2011), „Wziołowstąpienie” (2015).

Piotr Tomaszuk wielokrotnie współpracował z Teatrem Telewizji realizując m.in. „Klątwę” wg Stanisława Wyspiańskiego, „Prawiek i inne czasy” wg Olgi Tokarczuk, „Żywot Józefa” Mikołaja Reja w adaptacji Kazimierza Dejmka, „Historyję o chwalebnym zmartwychwstaniu Pańskim” wg Mikołaja z Wilkowiecka ), a także z Teatrem Polskiego Radia ( m. in. nagrodzone w Gdyni i na Festiwalu Prix Europa w Wenecji słuchowisko „Ofiara Wilgefortis”) .

W okresie swojej działalności reżyserował i kierował artystycznie teatrami lalek „Miniatura”w Gdańsku, „Banialuka” w Bielsku-Białej i „Guliwer” w Warszawie. Reżyserował gościnnie w teatrach dramatycznych realizując m.in. „Operę za trzy grosze” Bertolda Brechta ( Teatr Dramatyczny w Ostrawie - Czechy) , „Matkę Joannę od aniołów” wg Jarosława Iwaszkiewicza (Teatr Dramatyczny w Legnicy), „Mazepę” Juliusza Słowackiego ( Teatr Polski w Warszawie).

Prof. Piotr Gliński podczas uroczystej gali w Teatrze Narodowym w Warszawie odznaczył twórców, animatorów i mecenasów, których działalność w sposób szczególny przyczynia się do rozwoju, upowszechniania i ochrony kultury. Nagrody zostały przyznane w 17 kategoriach.

Wyróżnienia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego otrzymali:

w dziedzinie TEATR

Piotr Tomaszuk – reżyser teatralny, dramaturg i scenarzysta. Jest założycielem Towarzystwa Teatralnego Wierszalin. Absolwent Wydziału Wiedzy o Teatrze Akademii Teatralnej w Warszawie i reżyserii teatru lalek na Wydziale Sztuki Lalkarskiej AT w Białymstoku. Otrzymał Nagrodę im. Konrada Swinarskiego, przyznaną przez redakcję miesięcznika „Teatr”, nagrodę im. Leona Schillera, Nagrodę Krytyków Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego. Został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

w dziedzinie FILM

Robert Kaczmarek – reżyser filmów dokumentalnych, scenarzysta i producent filmowy. Absolwent Wydziału Reżyserii na Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej. Jest współzałożycielem Stowarzyszenia Producentów Filmowych. Prezes firmy Film Open Group.

w dziedzinie MUZYKA

Sławomir Łosowski – muzyk, lider, główny kompozytor i założyciel zespołu Akcenty, późniejszego zespołu Kombi. Gra na instrumentach klawiszowych i pisze teksty. Właściciel studia nagraniowego SL Sound. Razem z Wojciechem Korzeniewskim napisał książkę „Kombi. Słodkiego miłego życia. Prawdziwa historia”.
Agata Zubel – kompozytorka, śpiewaczka i pedagog. Ukończyła z wyróżnieniem Primus Inter Pares studia kompozytorskie na Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu. Jest wykładowcą Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Laureatka wielu nagród jako wokalistka i jako kompozytorka. Odznaczona Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Jest członkiem zwyczajnym Związku Kompozytorów Polskich.
Piotr Moss – kompozytor. Ukończył studia kompozytorskie w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Jest autorem kompozycji orkiestrowych, kameralnych, solowych, chóralnych i scenicznych, laureatem wielu nagród i odznaczeń m.in. Nagrody I Stopnia Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji, Medalu „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. Na stałe mieszka w Paryżu. We Francji został odznaczony Orderem Sztuki i Literatury za twórczość kompozytorską oraz zasługi w rozpowszechnianiu kultury we Francji i na świecie.

w dziedzinie – LITERATURA

Janusz Szuber – poeta, eseista i felietonista. Jego wiersze zostały przetłumaczone na wiele języków. Członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i PEN Clubu. Wydał m.in. tomy „Paradne ubranko i inne wiersze”, „Glina, ogień, popiół”, „Tam, gdzie niedźwiedzie piwo warzą” czy „Rynek 14/1”.

w dziedzinie SZTUKI WIZUALNE

Janusz Kapusta – rysownik, malarz i scenograf, wynalazca jedenastościennej bryły K-DRON. W jego twórczości można odnaleźć wiele gatunków, m.in. plakat, grafikę, rysunek prasowy, opracowania graficzne, ilustrację książkową, a także scenografię teatralną czy malarstwo. Prace artysty znajdują się w muzeach i galeriach na całym świecie m.in. w: Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Museum of Modern Art w San Francisco, IBM Collection, Muzeum Sztuki w Łodzi.

w dziedzinie TANIEC

Wiesław Dudek – tancerz, jako pierwszy w historii Polak został solistą w Operze w Stuttgarcie. Współpracował z najlepszymi reżyserami i choreografami scen baletowych świata. Wystąpił jako Eugeniusz Oniegin w Teatrze Bolszoj w Moskwie. Otrzymał nagrodę im. Janiny Jarzynówny-Sobczak, przyznawaną wybitnym pedagogom, dziennikarzom, teoretykom i promotorom sztuki tańca. Mieszka i pracuje w Tokio.

w dziedzinie TWÓRCZOŚĆ LUDOWA

Adam Strug – śpiewak i instrumentalista, etnomuzykolog, poeta, autor piosenek, kompozytor i scenarzysta. Popularyzuje muzykę ludową i jest liderem kampanii wykonującej jego autorskie piosenki. Pomysłodawca zespołu śpiewaczego „Monodia Polska”, który wykonuje polskie pieśni, przekazywane w tradycji ustnej. Od 2017 roku prowadzi cotygodniową audycję „Muzyczna podróż po Polsce” na antenie radiowej Jedynki.

w dziedzinie OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO

Związek Podhalan – stowarzyszenie powstało w 1919 roku i zostało reaktywowane w 1959 roku. Skupia nie tylko rodowitych Górali, lecz także sympatyków związanych z subregionami zamieszkałymi przez Górali polskich „jednym słowem wszystkich tych, którym na sercu leży dobro i rozwój tych ziem z poszanowaniem tradycji naszych Ojców”. Obecnie należy do niego ok. 5 tys. członków w prawie 80 oddziałach w Polsce i w Stanach Zjednoczonych. Związek Podhalan pielęgnuje i rozwija oraz dokumentuje sztukę i kulturę góralską, tworzy ośrodki, organizuje zespoły folklorystyczne, wydaje własne publikacje, a także organizuje i prowadzi imprezy kulturalne.
Monika Krawczyk – przewodnicząca Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP. Przez wiele lat była dyrektorem Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

w dziedzinie OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO ZA GRANICĄ

dr hab. Janusz Smaza, prof. ASP – wykładowca akademicki, doktor habilitowany, specjalista od konserwacji kamienia. Jest adiunktem w Pracowni Konserwacji i Restauracji Rzeźby Kamiennej i Elementów Architektury Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Odznaczony m.in. Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, a także Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
dr Jakub Kumoch – politolog, turkolog, dziennikarz, dyplomata. Obecnie jest ambasadorem RP w Szwajcarii. Doktoryzował się na Uniwersytecie Jagiellońskim w zakresie nauk o polityce.

w dziedzinie UPOWSZECHNIANIE/ANIMACJA KULTURY

Łukasz Kossowski,Irena Dżurkowa-Kossowska – dr Łukasz Kossowski - historyk sztuki, malarz i poeta. Tworzy projekty ukazujące relacje międzykulturowe, głównie między Polską a Japonią. Kierownik Działu Sztuki Muzeum Literatury. Dr hab. Irena Dżurkowa-Kossowska - historyk sztuki. Specjalizuje się w europejskiej i północnoamerykańskiej sztuce współczesnej. Była kuratorem Muzeum Narodowego w Warszawie i pracownikiem naukowym Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Jest wykładowcą akademickim oraz członkiem międzynarodowych redakcji i organizacji.
Lech Śliwonik – teatrolog, wykładowca Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, prezes zarządu głównego Towarzystwa Kultury Teatralnej, redaktor naczelny czasopisma „Scena”. Zajmuje się teatrem studenckim i alternatywnym, amatorskim i ludowym. Twórca pojęcia „teatr dla życia”. Wielokrotnie był jurorem Łódzkich Spotkań Teatralnych, Wrocławskich Spotkań Jednego Autora i Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego.

w dziedzinie EDUKACJA ARTYSTYCZNA

Andrzej Jasiński – pianista, profesor i pedagog. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach. Ma na swoim koncie wiele sukcesów pedagogicznych. Prowadzi kursy pianistyczne, był jurorem wielu międzynarodowych konkursów plastycznych. Laureat nagrody Lux ex Silesia.

w dziedzinie KULTURA CYFROWA

Tomasz Dobosz, Mariusz Laszuk (Vrheroes studio) – Tomasz Dobosz - reżyser, producent i scenarzysta, reżyser Cinematic VR, absolwent Warszawskiej Szkoły Filmowej. Wieloletni wykładowca akademicki, twórca programu nauczania Cinematic VR w szkole filmowej, współzałożyciel studia filmowego VRheroes. Mariusz Laszuk - producent filmowy i reklamowy, montażysta, sticher. Od 4 lat związany z Warszawską Szkołą Filmową, producent i współscenarzysta pierwszego w Polsce filmu fabularnego w technologii wirtualnej rzeczywistości pt.:" Kartka z Powstania", właściciel VRheroes - Cinematic VR Studio.

Za CAŁOKSZTAŁT TWÓRCZOŚCI

Franciszek Pieczka – aktor filmowy i teatralny. W 1954 roku ukończył PWST w Warszawie, zadebiutował w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze. Na dużym ekranie pojawił się po raz pierwszy w filmie Andrzeja Wajdy „Pokolenie”. Do jego najbardziej znanych ról należą Gustlik Jeleń w serialu „Czterej pancerni i pies”, Mateusz w „Żywocie Mateusza”, Czepiec w „Weselu” czy Karczmarz Tag w „Austerii”. Za swoje dokonania artystyczne został uhonorowany wieloma nagrodami, m.in. Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” i Orderem Orła Białego w uznaniu znamienitych zasług dla kultury polskiej, za znaczący wkład w rozwój sztuki teatralnej i filmowej.
Barbara Krafftówna – aktorka teatralna i filmowa, artystka kabaretowa. Zadebiutowała w 1946 roku rolą Rybaczki w „Homerze i Orchidei” w Teatrze Wybrzeże. Do jej najbardziej znanych ról filmowych należą: Zosia w „Złocie”, Camilla de Tormez w „Rękopisie znalezionym w Saragossie”, Jadwiga w „Szyfrach”, Felicja w „Jak być kochaną” czy Stefka w „Popiele i diamencie”. Występowała w wielu serialach telewizyjnych, Teatrze Telewizji, współpracowała z Kabaretem Starszych Panów. Uhonorowana Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” i Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości.

w dziedzinie ARCHITEKTURA

Roger Scruton – brytyjski pisarz, filozof i kompozytor. W latach 2018-2019 przewodniczący rządowej komisji „Budować lepiej, budować pięknie”, zajmującej się ochroną ładu estetyczno-architektonicznego w Wielkiej Brytanii. Autor wybitnych dzieł z zakresu estetyki i architektury, m. in. słynnego „Aesthetics of Architecture”, w którym problem piękna w przestrzeni poddaje wszechstronnej filozoficznej refleksji. Swoją myśl w obszarze teorii architektury wpisuje w szeroki, spójny kontekst filozoficznych rozpraw. Napisał ponad trzydzieści książek z dziedziny filozofii, krytyki literackiej, eseistyki politycznej i kulturalnej, a także powieści, które zostały przetłumaczone na wiele języków. Profesor i wykładowca filozofii, redaktor naczelny czasopisma „The Salisbury Review”, założyciel Conservative Philosophy Group. Na język polski przetłumaczono wiele jego dzieł, m.in. „Intelektualiści nowej lewicy”, „Przewodnik po filozofii dla inteligentnych”, „Kultura jest ważna. Wiara i uczucie w osaczonym świecie”, „Zielona filozofia. Jak poważnie myśleć o naszej planecie”.

w dziedzinie DESIGN:

Michał Piernikowski – dyrektor Łódź Design Festival. Inicjator i współorganizator wielu projektów związanych z przemysłami kreatywnymi. Współzałożyciel Łódź Art Center.

w dziedzinie – KSIĄŻKA HISTORYCZNA im. Tomasza Merty „Między literaturą a historią”

dr hab. Jacek Kowalski, prof. UAM – poeta i pieśniarz, historyk sztuki, tłumacz literatury starofrancuskiej na język polski. Autor wielu książek m.in. „Straszny dwór, czyli sarmackie korzenie Niepodległej”. Za dzieło „Sarmacja. Obalanie mitów. Podręcznik bojowy” otrzymał Nagrodę Literacką im. Józefa A. Mackiewicza.

DOROCZNA NAGRODA MINISTRA DLA MECENASÓW KULTURY – NAGRODA HONOROWA

Grupa PZU – Grupa PZU to największy ubezpieczyciel w Polsce i Europie Środowo-Wschodniej. PZU to również jedna z najstarszych instytucji finansowych w kraju, której dzieje od dwóch wieków splatają się z losami Polaków. Mecenat polskiej kultury to jeden ze strategicznych filarów zaangażowania społecznego PZU. Firma wspiera Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Łazienki Królewskie oraz Muzeum Powstania Warszawskiego. Największy polski ubezpieczyciel jest również mecenasem Teatru Wielkiego – Opery Narodowej oraz Partnerem Akademii Operowej. Działając w obszarze prewencji PZU jest odpowiedzialny również za zabezpieczanie dóbr kultury i dziedzictwa narodowego. PZU realizuje nowoczesny mecenat, czyli długotrwałą współpracę z partnerami, korzystną dla obu stron.

Witold Konieczny, Roman Kruszewski – Niebiznesowa działalność wydawnictwa skupia się na wspieraniu kultury i sztuki. Firma jest mecenatem muzeów, filharmonii oraz projektów kulturalnych. Dzięki niej kilka muzeów odzyskało cenne eksponaty, w tym obraz Leona Wyczółkowskiego „W pracowni malarza”.