Piękne sgraffito w Białymstoku. Ta technika to zjawisko unikatowe na skalę europejską. Zobacz zdjęcia!

Sgraffito (wł. graffiare - ryć, drapać) – technika dekoracyjna malarstwa ściennego, zw. graffito ścienne

Technika sgraffita ściennego polegała na nakładaniu kolejnych, kolorowych warstw tynku lub kolorowych glin i na zeskrobywaniu fragmentów warstw wierzchnich w czasie, kiedy jeszcze one nie utwardziły się. Poprzez odsłanianie warstw wcześniej nałożonych powstaje dwu- lub wielobarwny wzór.

Nadal brakuje świadomości, że dekoracje naścienne, głównie sgraffita i polichromie zdobiące elewacje staromiejskich domów w Gdańsku, Warszawie, Lublinie, Poznaniu, Olsztynie, ale również Białymstoku to zjawisko unikatowe na skalę europejską. Głównie powstawały one przy okazji rekonstrukcji zespołów staromiejskich w latach 50. i 60. XX w. Również tą techniką odbudowywane kamienice Starego Miasta w Warszawie. Białostockie dzieła są najmłodsze, bo powstały "za Gierka".

Tradycja dożynek sięga w Polsce niepamiętnych czasów. Jednak dopiero w czasach komunistycznych uroczystości dożynkowe na dużo większą skalę wykorzystywała propaganda. Dożynki Centralne były wielką uroczystością, która w 1973 r. zawitała do w Białegostoku.

W trakcie przygotowań do centralnych dożynek w organizujących je miastach budowano nowe obiekty, porządkowano przestrzenie miejskie. Była to doskonała okazja do poprawienia infrastruktury miejskiej i oblicza miast przy wykorzystaniu pieniędzy z centralnego budżetu. Białystok zainwestował wtedy również w dekoracje w formie sgraffito ściennego.

Dekoracje powstały na budynkach, pochodzących głównie z lat 50-tych, przy ulicach

• Rynek Kościuszki
• Wesołowskiego (obecnie Suraska)
• Sienkiewicza
• Al. 1-Maja (obecnie Al. J. Piłsudskiego)

W 1973 r. skromne, pozbawione dekoracji budynki stały się polem działań artystycznych. Są to prócz głównie sgraffita, dwuwarstwowe, często dwubarwne. Do wykonania dekoracji zaproszono grupę artystów. Wśród nich znaleźli się

• Sławomir Chudzik
• Wiesław Jurkowski
• Dorota i Jerzy Łabanowscy
• Stefan Rybi
• rzeźbiarz Albin Sokołowski
• Antoni Szymaniuk
• Krzysztof Tur
• Wiktoria Tołłoczko-Tur
• grafik Sławomir Turyński

Wszyscy związani byli z Białymstokiem, często urodzeni na Podlasiu.

Zobacz jak wyglądają białostockie sgraffita, jakie są różnorodne i bogate w formie i temacie.

Już w 2008 r. decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków białostockie sgraffito wpisane zostały do rejestru zabytków. Niestety kilka z nich już wcześniej uległo zniszczeniu, a obecnie wiele z nich wymaga renowacji.