Park Planty. Głowa z 1928 roku to pierwowzór Praczki (zdjęcia)

Rzeźba głowy Antosi Grzymajło z Kalisza powstała w 1928 roku. Wykonał ją Stanisław Horno-Popławski. Rzeźbiarzowi tak spodobała się ta praca, że inspirował się nią, gdy tworzył słynne białostockie Praczki. Stanęły na Plantach w 1946 roku. Jedna z nich ma twarz Antosi. Oryginalną rzeźbę głowy dziewczyny z Kalisza ostatni raz widziano niedługo po II wojnie światowej na wystawie w Pałacu Branickich.

- Potem kupił ją Stefan Dybowski, ówczesny wojewoda białostocki, który w latach 1947-1952 był ministrem kultury i sztuki w pierwszym rządzie Józefa Cyrankiewicza - mówi Dariusz Stankiewicz, miejski konserwator zabytków.

W latach 90., gdy Stankiewicz pracował w wojewódzkim urzędzie ochrony zabytków, korespondował z Horno-Popławskim. Ten był ciekaw, gdzie znajduje się głowa Antosi.

- Artysta był bardzo skrupulatny. Opisywał swoje prace, robił zdjęcia - podkreśla konserwator.

Na prośbę Horno-Popławskiego sprawdzono zbiory urzędu wojewódzkiego. Rzeźby jednak nie odnaleziono. Zachowało się tylko zdjęcie wykonane przez artystę. Konserwator zrobił kopię. Teraz prosi o pomoc w odnalezieniu rzeźby. Jeśli macie Państwo jakiekolwiek informacje, gdzie może się znajdować piszcie do nas lub dzwońcie pod nr 85 748 74 73.

W Białymstoku już nie pierwszy raz zastanawiają się gdzie jest głowa. Tyle że chodziło o Praczkę, a nie jej pierwowzór. W 1994 ktoś odłamał jednej z kobiet głowę. Szybko się jednak znalazła. Bo została przez kogoś przyniesiona do holu urzędu wojewódzkiego.

Do czasu zamontowania na Planach monitoringu Praczki często były dewastowane. Na początku lat 90. co roku niszczono je w dzień wagarowicza. Przez lata szukano też prania.

- Kiedy bodajże w 1995 roku, ze stawu spuszczono wodę, okazało się, że pranie leży na dnie - mówi Dariusz Stankiewicz.

Praczki do dziś są odwiedzane przez studentów pobliskiego wydziału prawa UwB. Podobno ten kto pocałuje panie w pośladki, ma jak w banku, że zda egzamin.