Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Olga Tokarczuk – Opowiadania bizarne. Od skarpetek ze szwem do zmartwychwstania

Jerzy Doroszkiewicz
Jerzy Doroszkiewicz
Olga Tokarczuk - jedna z najbardziej cenionych na świecie i najczęściej nagradzanych polskich pisarek. Jej książki zostały przetłumaczone na ponad dwadzieścia języków. Dwukrotnie uhonorowana Nagrodą Literacką Nike: za powieści Bieguni i Księgi Jakubowe. Otrzymała również m.in. Paszport „Polityki”, Nagrodę im. Kościelskich, Brücke Berlin-Preis, słoweńską nagrodę Vilenica, Uznamską Nagrodę Literacką, Międzynarodową Nagrodę Literacką Domu Kultury i Teatru Miejskiego w Sztokholmie, nominację do grona finalistów International IMPAC Dublin Literary Award oraz nominację do The Man Booker International Prize 2018 za powieść Flights (Bieguni). Mieszka we Wrocławiu.
Olga Tokarczuk - jedna z najbardziej cenionych na świecie i najczęściej nagradzanych polskich pisarek. Jej książki zostały przetłumaczone na ponad dwadzieścia języków. Dwukrotnie uhonorowana Nagrodą Literacką Nike: za powieści Bieguni i Księgi Jakubowe. Otrzymała również m.in. Paszport „Polityki”, Nagrodę im. Kościelskich, Brücke Berlin-Preis, słoweńską nagrodę Vilenica, Uznamską Nagrodę Literacką, Międzynarodową Nagrodę Literacką Domu Kultury i Teatru Miejskiego w Sztokholmie, nominację do grona finalistów International IMPAC Dublin Literary Award oraz nominację do The Man Booker International Prize 2018 za powieść Flights (Bieguni). Mieszka we Wrocławiu. Wydawnictwo Literackie
Olga Tokarczuk napisała dziesięć opowiadań, które nazwała bizarne. To niejedyne słowo, jakie na potrzeby swojej twórczości pojawia się w tomie „Opowiadania bizarne”.

Tworząc swoje dziwne, ale też i zabawne historie Olga Tokarczuk daje swoim stałym wielbicielom czytelne sygnały, zaś odwołując się do systemów filozoficznych, sygnalizuje zmienność i kruchość istnienia. Zostawia otwarty pytanie, czy wszyscy jesteśmy tylko pasażerami w podroży zwanej życiem w otwierającej cykl miniaturce „Pasażer”. Zmienność postrzegania znaków świata widzialnego i pozazmysłowego ułożona została w prostą figurę stylistyczną, która z pewnością zachwyci wielbicieli opowiadań z suspensem i nieoczekiwanym zakończeniem.

Jej „Zielone Dzieci” osadzone w roku 1656 przypominają, że autorka ma za sobą głośne „Księgi Jakubowe” i „Biegunów”. Tu, posługując się archaizowanym nieco językiem, przygląda się ówczesnej Polsce z perspektywy cudzoziemca, jednak jej pozornie historyczne konotacje zdają się być dziwnie aktualnymi. Jeszcze bardziej można się o tym przekonać zgłębiając swego rodzaju wątek ekologiczny, współczesnym kojarzący się z Truffaut em i jego „Dzikim dzieckiem”. Ostatnie słowa o peryferiach świata naznaczających nas na zawsze tajemniczą niemocą zostawiają po lekturze z dziwnym poczuciem duchowego porozumienia z autorką.

„Opowiadania bizarne” Olgi Tokarczuk przyglądają się także problemowi starzenia się społeczeństw. Ukaże to i z perspektywy świeckich – jak w opowiadaniu „Szwy”, gdzie wszystko zaczyna się od skarpetek, jak też duchownych, kiedy zabierze czytelników do szwajcarskiego klasztoru. Tam leciwa zakonnica „odbywa wewnętrzne wędrówki w czasie po połoninach pamięci”, my zaś jesteśmy tylko uporczywymi paprochami na gałce ocznej. Czarny humor w klimacie niezrównanego Rolanda Topora objawi zaś Olga Tokarczuk w opowiadaniu „Przetwory”.

Kilka z opowiadań ukazuje talent pisarki do tworzenia psychologicznego wręcz fantasy, o jakich marzyliby redaktorzy „Fantastyki” w latach 80. XX wieku. Tym bardziej, że pod płaszczykiem fantazji mamy całkiem polityczne wizje przyszłości i zmutowanej teraźniejszości. A gdzieś głębiej fundamentalne pytania o sens postępu, prawa i konsekwencje wynikające z naruszania porządku świata przyrody, ekosystemu. I stąd pojawiają się egony, egotony, transfugacja. Te wszystkie wytwory wyobraźni nie służą li tylko uciesze czytającego. Olga Tokarczuk tymi „bizarnymi” słowami ma nam coś do przekazania. „Emocje są zawsze prawdziwe, nieprawdziwa może być ich przyczyna” wtrąca pisarka jakby mimochodem. A poszukiwaczy tychże rodem z sennego koszmaru wrażliwego inteligenta zaprasza na „Prawdziwą historię”. Kto widział film „The Square” z pewnością poczuje się w domu.

Delikatne odwołania do świata przyrody znajdą się w „Transfugium” w ukazaniu świata wilków. Przyroda, a raczej to co czyni z nią człowiek, odezwie się w opisie pozostałości po świętych krowach, będzie też futurystyczny pomysł na zniszczenie wszelkich plastikowych wyrobów przestrzegający jednocześnie przed nadmierną ingerencją w ekosystem. Wszystkie te delikatne aluzje nie psują jednak klimatu poszczególnych opowiadań. To raczej rodzynki, które smakosz wypatrzy w tym pudełku dobrze wypieczonych ciastek.

Olga Tokarczuk w „Opowiadaniach bizarnych” przygląda się też różnym odmianom religijności. W „Górze Wszystkich Świętych” opisując badania nad nietypowymi dziećmi odkryje w klasztorze mumię świętego. Zakonnice latami będą ją uczłowieczały, zaś autorka opowie historię o pojawieniu się owych „relikwii” i ich rozprzestrzenianiu po świecie zachodniego chrześcijaństwa.

I wreszcie w „Kalendarzu ludzkich świąt”, w futurystycznym anturażu, przypominającym azteckie zabobony skrzyżowane z Big Brotherem i dowcipami o Breżniewie podłączonym do aparatury podtrzymującej funkcje życiowe zmierzy się z fundamentalnymi pytaniami. Nastolatka będzie rozmyślała, dlaczego ludzie czują, że stworzony na miarę człowieka świat ich przerasta. Skąd wiemy, ze coś jest dobre, a coś złe? Dlaczego istnieje okrucieństwo? Stworzy postać Monodiksa, którego coroczne zmartwychwstanie transmitują wszystkie stacje telewizyjne. Dlaczego co roku umiera – przekona się ten, kto po „Opowiadania bizarne” Olgi Tokarczuk sięgnie.

Humor, zaduma nad światem, zmienne nastroje, umiłowanie zgody z naturą – Olga Tokarczuk jakby od niechcenia pisze miniaturki, z których każda mogłaby stać się zaczynem dłuższej formy, niektóre wręcz filmów. Znając fakty – pozostańmy wierni literaturze. „Opowiadania bizarne” dają z niej prawdziwą radość.

Olga Tokarczuk o filmie "Pokot" na podstawie jej powieści

Źródło: Agencja TVN

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wideo
Wróć na poranny.pl Kurier Poranny