OiFP. Chór dziecięcy zaśpiewa prawykonanie „Stabat Mater” Marcina Nagnajewicza (zdjęcia)

„Stabat Mater” sięga tradycją do średniowiecza. Tragizm, żarliwa uczuciowość i naiwna słodycz przez wieki przyciągały artystów, stąd niezliczona liczba kompozycji stworzonych do kilkusetletniego tekstu.

Białostocki kompozytor i aranżer Marcin Nagnajewicz, postanowił zmierzyć się z tym tematem wykorzystując potencjał dziecięcego chóru Opery i Filharmonii Podlaskiej. – Nic nie odda emocji tego dzieła lepiej niż czyste, szczere głosy dzieci – uważa Ewa Barbara Rafałko, dyrygentka chóru.

Partie solowe wykona znana sopranistka Małgorzata Trojanowska, zaś brzmienie kompozycji Nagnajewicza wzbogaci orkiestra smyczkowa opery.

W pierwszej części koncertu wielkopostnego usłyszymy „Pieśni wielkopostne” Jacka Glenca. Łączą one muzykę jazzową z poważną i chóralną. Zaplanowany na niedzielę, na godz. 18 w sali filharmonii przy Podleśnej koncert poprowadzi Ewa Barbara Rafałko.

Zobacz też: Włodek Pawlik Kantata Myśląc Ojczyzna

Tradycja śpiewania w czasie Wielkiego Postu jest długa: jedna z pierwszych pieśni o tym charakterze, „Vexilla regis”, pochodzi prawdopodobnie jeszcze z VI w. Sięgające do tradycji staropolskiej pieśni wielkopostne przypomną wydarzenia Wielkiego Tygodnia i zwyczaj wspólnotowego wyrażania emocji śpiewem. Autor opracowania prezentowanych pieśni, Jacek Glenc, kompozytor współczesnej muzyki poważnej i jazzowej, chętnie splata elementy tych dwu nurtów. Dominujący kierunek jego twórczości stanowi jednak muzyka chóralna.

„Stabat Mater” należy do gatunku tzw. sekwencji, które z drobnych wstawek tekstowych uzupełniających treści biblijne o elementy świeckie, ludowe, przekształciły się w samodzielne formy muzyki sakralnej. „Stoi Matka obolała,/ Łzy pod krzyżem przepłakała,/ Gdy na krzyżu Syn jej mrze” (przekład Mirona Białoszewskiego) – tymi słowami rozpoczyna się średniowieczna sekwencja, którą w XIII w. napisał najprawdopodobniej Jacopone da Todi, mnich franciszkański. Jej tragizm, żarliwa uczuciowość i naiwna słodycz przez wieki przyciągały artystów, stąd niezliczona liczba wersji, choćby pióra Pergolesiego, Boccheriniego, Vivaldiego, Haydna, Rossiniego, Schuberta, Verdiego, Dvořáka, Poulenca, a także Polaków: Józefa Elsnera, Karola Szymanowskiego i Krzysztofa Pendereckiego. Motyw Matki Bolesnej stojącej pod krzyżem był, z jednej strony, zaakcentowaniem ludzkiego aspektu tragedii, która rozegrała się na Golgocie – z drugiej, mocno wiązał się z rozwijającym się w średniowieczu kultem maryjnym, ukazywał, jak ważny był wkład Maryi w dzieło zbawienia. Motyw ten nie przeminął wraz ze średniowieczem, a jego ślady można odnaleźć w utworach literackich, choćby w postaci Pani Rollison w „Dziadach” cz. III lub matki w „Stabat Mater” Józefa Wittlina. Chociaż w drugiej połowie XVI wieku Sobór Trydencki – w trosce o czystość liturgii – zakazał śpiewania „Stabat Mater” w kościołach, to w 1727 roku papież Benedykt XIII uchylił ten zakaz, dzięki czemu tę prostą i przejmującą melodię wciąż można usłyszeć w świątyniach, a jej artystyczne opracowania – również w salach koncertowych.

Chór Dziecięcy OiFP, mający już wcześniej okazję koncertowego wykonania wielu utworów w aranżacji Marcina Nagnajewicza, teraz zmierzy się z wyzwaniem, które kompozytor postawił w pierwszej kolejności przed sobą, mierząc się z głębią przesła­nia zawartą w treści „Stabat Mater”.

KONCERT WIELKOPOSTNY
14 kwietnia 2019 / Sala koncertowa OiFP, ul. Podleśna 2 / godz. 18.00

CHÓR DZIECIĘCY
Opery i Filharmonii Podlaskiej
ORKIESTRA SMYCZKOWA
Opery i Filharmonii Podlaskiej
Małgorzata Trojanowska sopran
EWA BARBARA RAFAŁKO dyrygent

Program:
JACEK GLENC (ur. 1967)
Pieśni wielkopostne

MARCIN NAGNAJEWICZ (ur. 1989)
„Stabat Mater” (prawykonanie)

CHÓR DZIECIĘCY OPERY I FILHARMONII PODLASKIEJ
Chór Dziecięcy Opery i Filharmonii Podlaskiej powstał we wrześniu 2011 roku z inicjatywy ówczesnego Dyrektora Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku Roberto Skolmowskiego. Dyrygentem Chóru jest dr Ewa Barbara Rafałko. Najważniejszym przedsięwzięciem zrealizowanym przez Zespół było wzięcie udziału w musicalu Ch. Williamsa „Korczak”, którego premiera uświetniła inaugurację nowego gmachu Opery i Filharmonii Podlaskiej – Europejskiego Centrum Sztuki w Białymstoku. W trakcie trzech kolejnych sezonów artystycznych Chór miał okazję występować podczas wielu koncertów symfonicznych i kameralnych organizowanych w salach Opery i Filharmonii Podlaskiej, a także na koncertach kolęd czy występach okolicznościowych, m.in. z okazji obchodów 20-lecia Biebrzańskiego Parku Narodowego. Wraz z Chórem i Orkiestrą Opery i Filharmonii Podlaskiej Chór Dziecięcy wykonał m.in. monumentalną III Symfonię „Kaddish” L. Bernsteina czy „Carmina Burana” C. Orffa. Uczestniczył także w licznych koncertach gościnnych poza gmachem instytucji. Chórzyści zaprezentowali się w spektaklach Opery i Filharmonii Podlaskiej – musicalach „Skrzypek na dachu” J. Bocka w reżyserii R. Skolmowskiego i „Doktorze Żywago” L. Simon w reżyserii J. Szydłowskiego oraz w operach „Traviata” G. Verdiego w reż. R. Skolmowskiego (żonglując w scenie karnawału piłkami, poikami i talerzami), „Carmen” G. Bizeta w reżyserii B. Redo-Dobber i „Cyganeria” G. Pucciniego w reżyserii M. Sartovej.
W swoim repertuarze Chór Dziecięcy ma także koncert pt.: „Mijają lata, zostają piosenki”. W 2016 r. Chór Dziecięcy wraz z Orkiestrą OiFP wziął udział w polskim prawykonaniu utworu „Pluton, odnowiciel” C. Matthewsa pod dyrekcją P. Kotli. Zespół także jako pierwszy wraz z Chórem i Orkiestrą OiFP wykonał IV Symfonię „Symphony on the Mercy of God”
P. Łukaszewskiego pod kierownictwem W. Michniewskiego. Album „Symphony on the Mercy of God” P. Łukaszewskiego z udziałem solistów: A. Mikołajczyk-Niewiedział
i M. Nerkowskiego oraz Chóru, Chóru Dziecięcego i Orkiestry Opery i Filharmonii Podlaskiej pod dyrekcją W. Michniewskiego otrzymał Fryderyka w kategorii: Album Roku Muzyka Współczesna (2017).

EWA BARBARA RAFAŁKO
Absolwentka Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina Wydziału Instrumentalno-Pedagogicznego w Białymstoku. Ukończyła Podyplomowe Studium Chórmistrzowskie (1998) i Studia Emisji Głosu (2000) w Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy oraz Podyplomowe Mistrzowskie Studia Wokalne w Akademii Muzycznej im.
G. i K. Bacewiczów w Łodzi (2006). Umiejętności doskonaliła na wielu krajowych i międzynarodowych kursach chórmistrzowskich i wokalnych. W 2007 r. uzyskała stopień doktora sztuki muzycznej w dyscyplinie – dyrygentura. Wykłada na Uniwersytecie Muzycznym w Białymstoku oraz na Podyplomowych Studiach Chórmistrzowskich i Emisji Głosu w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. Pracuje też w Zespole Szkół Muzycznych w Białymstoku oraz w Policealnym Studium Wokalno-Aktorskim w Białymstoku. Współpracowała jako dyrygentka z Chórami: Politechniki Białostockiej, Międzywydziałowym Uniwersytetu Muzycznego w Białymstoku, Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku oraz z Kameralnym działającym przy Fundacji Muzyki Kameralnej i Organowej w Hajnówce. Jako dyrygent prowadziła również koncerty wokalno-instrumentalne. Opiekun artystyczny i członek Oktetu Wokalnego „Gaudium” oraz zespołu wokalnego Vis Maior. W dorobku ma też liczne występy jako solistka recitali i dzieł oratoryjnych. Nieraz jurorowała konkursom chóralnym i solowym. Prowadzi warsztaty wokalne i metodyczne. Otrzymała wiele nagród i wyróżnień, w tym: dla najlepszego dyrygenta na Festiwalu Muzyki Chóralnej „Łapskie Te Deum (1999) oraz na Międzynarodowym Festiwalu „Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej” (2005), nominacja do nagrody Marszałka Województwa Podlaskiego w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony dóbr kultury oraz do nagrody Nauczyciel Mądry Sercem, Przewodniczącego Rady Miasta Białegostoku dla nauczycieli-animatorów kultury za całokształt dotychczasowej działalności (2015), odznaka honorowa Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2015). Od 2011 pełni funkcję dyrygenta i kierownika artystycznego Chóru Dziecięcego Opery i Filharmonii Podlaskiej Podlaskiej, który brał udział w takich artystycznych wydarzeniach, jak: „Korczak” Ch. Williamsa, „Skrzypek na dachu” J. Bocka, „Doktor Żywago” L. Simon, „Pinokio” Sz. Godziemby-Trytka (wersja koncertowa), „Traviata” G. Verdiego, „Tosca” (wersja koncertowa) i „Cyganeria”
G. Pucciniego, „Carmen” G. Bizeta, utwory wokalno-instrumentalne: III Symfonia „Kaddish” L. Bernsteina, „Carmina Burana” C. Orffa, „Mass of the Children” J. Ruttera, „Stabat Mater” G. P. Pergolesiego, „Ave Christe” K. Nystedta, „Sen nocy letniej” F. Mendelssohna-Bartholdy’ego, „Pluton Odnowiciel” C. Matthewsa, III Symfonia G. Mahlera, koncerty: „Boże Narodzenie w muzyce”, papieski „ Z życia do życia”, „Muzyczne przygody Pana Kleksa”, „Michael Jackson symfonicznie”, „Hommage a Józef Świder”, „Mijają lata, zostają piosenki”, „Piechotą do lata”, „Świąteczne życzenia”, „Szukajmy stajenki”, „Od wschodu aż po zachód”. Chór pod dyrekcją Ewy Barbary Rafałko nagrał płytę „Świąteczne życzenia” oraz uczestniczył w nagraniu płyty z IV Symfonią „Symphony on the Mercy of God” P. Łukaszewskiego, która otrzymała nagrodę Fryderyka w kategorii Album Roku Muzyka Współczesna (2017).