Odsetki już z podatkiem

Co się liczy?

Nowe przepisy oznaczają, że od 1 marca 2002 r. jest naliczany 20-procentowy podatek od odsetek i dyskonta od wkładów oszczędnościowych i pieniędzy zgromadzonych na rachunkach bankowych, takich jak ROR.
Jest tak zarówno wtedy, gdy są to lokaty złotowe, jak i w walucie obcej. Obciążenie to obejmuje odsetki (dyskonto) od lokat terminowych, a także na rachunkach bieżących (a' vista).
Z niedawnego pisma ministerstwa finansów wynika, że podatek dotyczy także odsetek od oszczędności ulokowanych w kasach mieszkaniowych, z wyjątkiem tych zgromadzonych przed 1 grudnia 2001 r.

Takie są konsekwencje uchwalonej w listopadzie ubiegłego roku zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Choć nowe przepisy weszły w życie już 1 marca to Ministerstwo Finansów nie spieszyło się z przedstawieniem ich oficjalnej interpretacji.

Stosowna ustawa dokładnie określa przychody, od których naliczony będzie podatek, od nazwiska jego twórcy zwany podatkiem Belki. Obejmie on mianowicie:
l odsetki i dyskonto od papierów wartościowych emitowanych przez skarb państwa (obligacji, bonów skarbowych) i od obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego,
l odsetki i dyskonto od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych. Nie dotyczy to rachunków bankowych związanych z działalnością gospodarczą, które są opodatkowane jako przychód z działalności gospodarczej.
l przychody z tytułu udziału w funduszach powierniczych lub inwestycyjnych, w tym również z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa w funduszach powierniczych oraz zbycia certyfikatów inwestycyjnych i jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych,
l przychody z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych zwracanych przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych w związku z likwidacją tego funduszu.

Bez podatku

Umowa o prowadzenie rachunku bankowego posiada ochronę podatkową w przypadku gdy:
l została zawarta przed 1 grudnia 2001 r. i środki zostały zgromadzone przed 1 grudnia 2001 r.
l została zawarta na czas określony
l w całym okresie trwania umowy nie występuje:
- zmiana umowy
- przedłużenie
- odnowienie lub rozwiązanie umowy

Już od momentu ogłoszenia przez wicepremiera Belkę nowych propozycji podatkowych bankowcy i klienci rozpoczęli wyścig z fiskusem. Jesienią mieliśmy istny festiwal pomysłów na ocalenie oszczędności przed podatkiem. Bankowcy prześcigali się w wyszukiwaniu luk w pisanych na kolanie przepisach. Z kolei ich autorzy natychmiast kontrowali bankowców.
Jedno nie ulega wątpliwości: prawo nie może działać wstecz. Tak więc 20-procentowego zryczałtowanego podatku unikną ci, którzy zdążyli założyć lokaty lub poczynić inne oszczędności na podstawie umów zawartych przed 1 grudnia 2001 r., czyli datą wejścia w życie nowych przepisów. Chodzi zwłaszcza o odsetki i dyskonto od wkładów oszczędnościowych, dochody z udziału w funduszach kapitałowych, odsetki i dyskonto od obligacji oraz bonów skarbowych skarbu państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, np. gminy.
Zgodnie z zasadą zachowania praw nabytych opodatkowaniu nie podlegają:
l odsetki i inne przychody od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania lub inwestowania prowadzonych przez banki i fundusze inwestycyjne na podstawie umów terminowych zawartych przed 1 grudnia 2001 r., odsetek i dyskonta od nabytych przed 1 grudnia 2001 r. papierów wartościowych skarbu państwa i jednostek samorządu terytorialnego;
l dochody z udziału w funduszach kapitałowych (tj. z jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych) wypłaconych na podstawie umów zawartych przed 1 grudnia 2001 r.
Bezpieczne, przynajmniej na razie, są środki gromadzone w funduszach emerytalnych. Wolne od podatku pozostają nadal dochody z tytułu inwestowania składki wnoszonej do funduszy emerytalnych, takich jak np. Bankowy czy Złota Jesień.
Nie są opodatkowane odsetki należne do 1 marca br., bez względu na to, kiedy lokata została założona i jaki jest jej rodzaj. 20-procentowy podatek może zostać naliczony i pobierany od odsetek należnych i postawionych do dyspozycji właściciela rachunku od tej daty. Do końca lutego 2002 r. wszystkie lokaty korzystały jeszcze ze zwolnienia podatkowego.

Nikt nie lubi płacić podatków, poza tym 20-procentowa danina obniża rentowność każdej inwestycji. Jednak trzeba pamiętać, że podatek ten dotyczy nie samej ulokowanej kwoty, ale procentów, jakie ona przyniesie. Fiskus zabierze nam jedną piątą nie od samych oszczędności, kapitału, czy lokaty. Dwudziestoprocentowy podatek zostanie naliczony od przyrostu wartości, czyli różnicy między sumą ulokowanych pieniędzy, a tym, co zostanie wypłacone lub postawione do dyspozycji przez bank, fundusz inwestycyjny lub inną instytucję finansową.
PRZYKŁAD 1:
Załóżmy, że roczne nominalne oprocentowanie wybranej lokaty wynosi 6,5 proc., a kapitalizacja odsetek jest miesięczna. W takim razie przy 20-procentowym podatku od zysków roczne oprocentowanie efektywne wyniesie 5,2 proc. Oznacza to, że każde 100 zł da po miesiącu 100,43 zł, czyli odsetki wyniosą 0,43 proc. Na podatku tracimy zatem 0,09 zł.
PRZYKŁAD 2:
Zakładamy lokatę o rocznym nominalnym oprocentowaniu 7,3 proc., z odsetkami kapitalizowanymi półrocznie. Uwzględniając 20-proc. podatek roczne efektywne oprocentowanie wyniesie 5,84 proc. Zatem 5 tys. zł da po pół roku 5146 zł, czyli odsetki wyniosą 146 zł. Na podatku klient traci 29,20 zł.
W naszych wyliczeniach nie uwzględnialiśmy inflacji, a o niej również należy pamiętać. To przez nią nasze realne zyski zdecydowanie maleją.

Dla lokat osób fizycznych...

...otwartych lub prolongowanych (przedłużanych) przed dniem 1.12.2001r. przy pierwszej kapitalizacji odsetek po dniu 1 marca 2002r. nastąpi automatyczne naliczenie oraz pobranie podatku w wysokości 20 proc. od kwoty odsetek naliczonych od 1 marca.
Lokaty rentierskie, dla których umowa została zawarta przed dniem 1.12. 2001r. i środki zostały zgromadzone przed tym dniem posiadają dodatkową ochronę podatkową, jeżeli:
l odsetki są przelewane na wskazany przez klienta rachunek osobisty/ oszczędnościowy
l odsetki są kapitalizowane i klient nie skorzystał z możliwości ich wypłaty do końca okresu umowy
l nie nastąpiła zmiana warunków umowy oraz nie nastąpiło rozwiązanie umowy.
W przypadku wypłaty odsetek w trakcie w trakcie trwania okresu umownego, wypłaty części kapitału, zmiany warunków umowy ( np. ustanowienie współwłaściciela, cesja lokaty) lub rozwiązanie umowy lokata traci ochronę podatkową.

Nie unikną podatku oszczędzający w funduszach kapitałowych. Dotyczy to funduszy inwestycyjnych oraz innych funduszy o charakterze kapitałowym, np. Pioneer PKO/CS, Atut), w tym działających na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej. Tak więc opodatkowane będą dochody z inwestowania składki ubezpieczeniowej wpłacanej w ramach ubezpieczenia na życie we wszystkich funduszach inwestycyjnych. Dwadzieścia procent trzeba też będzie odprowadzić od dochodów uzyskanych w związku z przystąpieniem do programu oszczędzania z funduszem inwestycyjnym, w związku z wpłatami wniesionymi po 1 grudnia 2001 r.