Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Monika Wasowska, Grzegorz Wasowski - Starsi Panowie Dwaj. Kompendium niewiedzy

Jerzy Doroszkiewicz
Wydawnictwo Znak uczyniło fanom Starszych Panów prezent zupełnie wyjątkowy. Tak obszernej i szczegółowo opisanej historii działalności artystycznej spółki autorskiej jeszcze w Polsce nie było.
Wydawnictwo Znak uczyniło fanom Starszych Panów prezent zupełnie wyjątkowy. Tak obszernej i szczegółowo opisanej historii działalności artystycznej spółki autorskiej jeszcze w Polsce nie było. Wydawnictwo Znak
W 1948 roku powstał Teatr Uniwersalny "Eterek". Ale początki pracy Jeremiego Przybory to "Pokrzywy nad Brdą" w Radiu Bydgoszcz tworzone od 1945 roku. Jerzy Wasowski został odszukany przez Przyborę w Warszawie w 1948 roku i tak rozpoczęła się wieloletnia współpraca obydwu Starszych Panów.

Dziennikarze - Grzegorz Wasowski, syn Jerzego, i Monika Wasowska - dotarli do wszelakich możliwych i niemożliwych źródeł, by udokumentować artystyczną pracę swoich rodzin. Przykładowo - by sprawdzić, jak rozwijała się współpraca nagraniowa z Chórem Czejanda, przekopali się w Polskim radiu przez teczki personalne! Wszystko, by ocalić od zapomnienia. Do książki dołączona jest płyta z prapoczątkami literacko-muzycznej współpracy obu panów. Szczęśliwie - nagrania zachowały się w radowych archiwach i delektując się lekturą możemy słyszeć, jak brzmiała nasza radiofonia właśnie w roku 1948.

Książka bardziej koncentruje się nawet na scenariuszach "Eterka" niż dobrze już znanych i udokumentowanych wieczorach telewizyjnych Starszych Panów. Czasy to przecież były zdecydowanie dziwne. Z jednej strony szalejący komunizm, represje bezpieki, a pomiędzy propagandowymi pieśniami niemal surrealistyczne żarty z klasą. Do tego na przykład "Prysły zmysły" w interpretacji sławnej ostatnio z powodów pozaartystycznych Wiery Gran. Wszystko utrzymane w tym niebywałym kabaretowym klimacie - komentarzy, dopowiedzeń, pięknej mowy i ulotnego humoru.

Irena Kwiatkowska, Tadeusz Fijewski, postać profesora Pęduszko - aktorzy i teksty kojarzyły się z "Zieloną Gęsią" Gałczyńskiego, a sam Jeremi Przybora nie wypierał się do końca powinowactwa z krakowskim poetą. Co ciekawe, część prasy nie kryła oburzenia, bowiem jak pamiętamy - Jerzy Wasowski lubował się w kompozycjach wzorowanych na amerykańskich swingowych przebojach, a i sama postać Pęduszki wzbudzała ostrożność - czy aby nie był reliktem II Rzeczypospolitej. Sam Przybora przyznawał, że od czasu do czasu musiał pisać a to o walce o pokój a to o odbudowie Warszawy, ale chyba nikt nie dopatrzy się w tym niczego zdrożnego. Pokój, kto wie czy nie dzięki "Eterkowi", mamy do dziś, a stolicę odbudowywał cały kraj - tak po prostu było trzeba.

Pisząc książkę, autorzy zajrzeli do starych gazet, programów radiowych, dotarli nawet do archiwów emisji audycji, by jak najdokładniej dociec, jakiego dnia i o jakiej godzinie puszczono je po raz pierwszy. Mamy całe "listy płac" czyli wykazy aktorów i grane przez nich role, mamy słowa piosenek. Prawdziwe kompendium wiedzy o tym zjawisku naszej oryginalnej popkultury.

Po "Eterkach" autorzy pochylają się nad kolejnymi programami radiowymi, współpracą z kabaretami, wreszcie nad każdą z audycji Kabaretu Starszych Panów. Gdyby ktoś myślał, że to koniec, to jest absolutnie inaczej. Mamy spisane i omówione wszystkie Divertimenta, Opowieści Starszego Pana, Teatr Nieduży Jeremiego Przybory, wreszcie Kabaret Jeszcze Starszych Panów.

Osobom, które dorastały wraz z powstawaniem tych programów będzie to z pewnością odświeżenie pamięci, wciąż nowym odkrywcom twórczości Przybory i Wasowskiego - idealnym i bardzo szczegółowym raportem o stanie ich umysłów i talentów. Raportem na zaledwie 650 stronach z dołączoną wspomnianą już płytą z fonograficznymi rarytasami.

Archiwizacja i piecza nad oryginałami to wyróżnik pracy Wasowskich. Podkreślają, że zależy im na dochowaniu wierności słowom Przybory. Przy okazji wiedzą, że nagrano 94 "Eterki", z których zachowało się 67. To tylko odrobina z ich gigantycznej pracy. A przecież na wydanie czekają dziesiątki godzin jeszcze nie skasowanych programów w archiwach Telewizji Polskiej. Aż dziw, że do tej pory nikt nie pokusił się o taki prezent dla kolejnych pokoleń fanów słowa Przybory i przebojowych nut Wasowskiego.

Czytaj e-wydanie »

Nieruchomości z Twojego regionu

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na poranny.pl Kurier Poranny