Minister Moskwa: bezpieczeństwo energetyczne Polski to dla nas priorytet

Wojna za naszą wschodnią granicą i poprzedzający ją szantaż energetyczny ze strony Rosji zburzyły porządek w Europie. Dziś nie ma Nord Stream-ów, nie ma dominacji gazu z Rosji, ale czy to znaczy, że jest pustka?

Na skutek agresji Rosji na Ukrainę sytuacja geopolityczna znacząco się zmieniła – stoimy w obliczu nowych okoliczności i poważnych wyzwań. Rosyjska inwazja na Ukrainę zachwiała podstawami polityki energetycznej i klimatycznej UE. Naszymi priorytetami są bezpieczeństwo energetyczne kraju oraz poszukiwanie rozwiązań, które zminimalizują skutki dynamicznych społeczno-gospodarcze zmian rynkowych i geopolitycznych.

Polska była gotowa na odejście od rosyjskiego gazu, nie od momentu wybuchu wojny, ale od dawna. I nie dlatego, że chciał tego Putin, ale dlatego, że sami tego chcieliśmy. Rząd RP konsekwentnie, od wielu lat realizuje strategię dywersyfikacji. Dzięki inwestycjom infrastrukturalnym, takim jak Baltic Pipe, terminal LNG, czy polsko-litewski gazociąg GIPL, polski system gazowy, jako jeden z niewielu w Unii Europejskiej, jest w stanie zupełnie zrezygnować z dostaw z Rosji.

Jedną z koncepcji Trójmorza było stworzenie huba energetycznego z Polską w centrum połączenia energetycznego północy z południem. Czy dziś realizujemy w praktyce te założenia?

Zdecydowanie tak. Zbudowaliśmy zupełnie nowe, dwukierunkowe połączenia gazowe z Norwegią, Litwą i Słowacją. Dzięki temu możemy zarówno otrzymywać, jak i przesyłać gaz ziemny za granicę. Dysponujemy znaczną przepustowością w zachodnich połączeniach, planowane jest również nowe połączenie z Czechami. Ponadto zakończyliśmy pierwszą fazę rozbudowy terminala importowego w Świnoujściu, a druga faza zakończy się na przełomie 2023/2024 r. Oprócz tego znaczącemu wzmocnieniu uległa sieć wewnątrzkrajowa, która umożliwia prawidłową pracę tych wszystkich połączeń transgranicznych. Prowadzona przez Rząd RP konsekwentna polityka dywersyfikacyjna zapewniła Polsce bezpieczeństwo pod względem możliwości dostaw, pomimo całkowitego wstrzymania przesyłu gazu z Rosji przez Białoruś i Ukrainę. W kontekście tworzenia hubu gazowego w Polsce kluczowe znaczenie ma również zwiększenie możliwości eksportowych oraz tranzytowych gazu do naszych sąsiadów, które powinny dodatkowo wzrosnąć wraz z uruchomieniem nowego terminalu FSRU w Zatoce Gdańskiej.

Jaka jest nasza rola w tej, nieco jednak wymuszonej, transformacji energetycznej? Jesteśmy głosem rozsądku, np. w sprawie węgla?

Niezależność energetyczna kraju jest kluczowym filarem jego bezpieczeństwa, dlatego Polska nie może sobie pozwolić na zbyt pospieszną dekarbonizację, póki nie zostanie zbudowany nowy, stabilny system energetyczny, oparty na miksie różnych źródeł energii, w tym tych niezależnych od pogody - elektrowniach szczytowo-pompowych, biogazowniach, geotermii oraz energetyce jądrowej. Pomyślnie zakończyły się również wszystkie testy energolinii Rzeszów - Chmielnicki. Ten most energetyczny łączący Ukrainę i UE ze względu na wielostronne, wspólne korzyści jest przede wszystkim ważny dla krajów Trójmorza.

Wprowadzony do Polityki energetycznej do 2040 nowy scenariusz prognostyczny dla sektora elektroenergetycznego stanowi odpowiedź na wydarzenia i nowe uwarunkowania funkcjonowania sektora energii w latach 2021-2022, które w świetle polityki energetycznej państwa nie powinny zostać niezauważone.

Jeśli chodzi o węgiel, to nowy scenariusz PEP2040 zachowuje zapisy umowy społecznej z górnikami. Oznacza to stopniowe odchodzenie od węgla w energetyce do 2049 r. Jednak w najbliższych latach te moce, podobnie jak moce gazowe, są niezbędne w systemie dla zagwarantowania pewności dostaw energii elektrycznej do odbiorców, w sytuacji dużego wzrostu mocy zainstalowanej w technologiach zeroemisyjnych, lecz zależnych od warunków atmosferycznych.