Mediateka CLZ. Białystok rozbudowuje archiwum historii mówionej (zdjęcia)

- Historia mówiona miasta jest dla nas mieszkańców, jest takim korzeniem – mówi Grażyna Dworakowska, szefowa Białostockiego Ośrodka Kultury w ramach, którego funkcjonuje Centrum im. Ludwika Zamenhofa. - Pamięć jest niezwykle ulotna, z czasem staje się wybielona, zakłamana, może warto na gorąco spisywać swoje wspomnienia. Zdarza się czasem, że nie wiemy co z tym zrobić, zmieniamy mieszkania, a warto byłoby je dla potomnych zostawić.

Repozytorium cyfrowe Mediateka CLZ istnieje od 2010 roku. W tym czasie udało się w nim zgromadzić ponad 300 godzin wspomnień oraz ok. 13 tysięcy zdigitalizowanych fotografii, dokumentów i pamiątek rodzinnych – tzw. nośników pamięci. Często są to materiały, które pozornie nie mają wielkiej wartości historycznej, jak choćby źle skadrowane i nieostre fotografie, rachunki, bilety, ale okazuje się, że w połączeniu z historiami opowiedzianymi przez ich twórców czy właścicieli, kryć mogą w sobie niezwykłe tajemnice. Czy będą to opowieści o dziecinnych zabawach, pierwszej wizycie w teatrze czy pierwszej miłości, zawsze będą to historie pozwalające bliżej poznać życie sprzed kilkudziesięciu lat.

Głównym celem działalności Mediateki CLZ jest jak najszersze udostępnianie zgromadzonych w niej zasobów, dlatego w 2016 roku pod adresem www.mediateka.centrumzamenhofa.pl powstał portal, w którym zostały udostępnione zbiory. Do tej pory znalazło się tam 80 pełnych relacji oraz ponad 2 tysiące zdigitalizowanych archiwaliów – fotografii, dokumentów. Co ważne, wywiady zostały podzielone na rozdziały, tak aby łatwiej można było znaleźć interesujące fragmenty, jak np. „wybuch II wojny światowej”, „Białystok przed wojną”, czy „lata ‘80”. Dodatkowo, z myślą o osobach z niepełnosprawnościami wzroku, do każdej relacji została przygotowana transkrypcja oraz audiodeskrypcja. Archiwalia zostały skategoryzowane nie tylko za pomocą dat i lokalizacji, ale również słów kluczowych, pozwalających łatwo wyszukać interesujące obiekty.

Udostępnione wspomnienia i dokumenty dotyczą zarówno historii Białegostoku, jak i bogactwa jego społeczności. Znajdziemy tu nie tylko wspomnienia o Białymstoku lat międzywojennych, ale i opowieści o dokonaniach białostockich lotników w okresie PRL-u. Dzięki Mediatece CLZ można też poznać takie mikrospołeczności, jak modelarze, żeglarze, czy członkowie drużyny futbolu amerykańskiego. Są tu gry z wykorzystaniem archiwaliów dla najmłodszych i interaktywna mapa przenosząca widzów w przeszłość.

Zbiory gromadzone przez takie archiwa społeczne jak Mediateka CLZ mają również ogromny potencjał edukacyjny, dlatego w portalu znajdują się gotowe scenariusze warsztatów do bezpłatnego pobrania i wykorzystania przez nauczycieli i edukatorów.

Na tym jednak nie koniec. Dzięki dofinasowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (w wysokości 192.600 zł), do końca 2019 roku zostanie opracowanych i udostępnionych co najmniej 50 kolejnych relacji oraz 3 tysiące zdigitalizowanych archiwaliów. Ponadto przygotowane zostaną nowe materiały edukacyjne, m.in. o tym, jak nagrywać wspomnienia świadków historii.

Wszystkie te działania nie byłyby możliwe gdyby nie wsparcie mieszkańców Białegostoku. Do tej pory swoje historie opowiedziało ok. 300 osób, kolejne kilkaset zdecydowało się udostępnić domowe archiwa.

- Tych relacji może być jednak więcej - przypomina Mariusz Bieciuk z CLZ. - Jeżeli ktoś chciałby podzielić się swoimi wspomnieniami, zna osoby, których historię życia warto ocalić przed zapomnieniem lub posiada w swych zbiorach fotografie i dokumenty obrazujące życie w Białymstoku i na Podlasiu – prosimy o kontakt z Białostockim Ośrodkiem Kultury (e-mail: [email protected], tel. 85 67 67 367).

Nie należy obawiać się o swoje rodzinne pamiątki, bo zostaną one wypożyczone pracownikom Mediateki tylko na chwilę. Warto podkreślić, że każdy, nawet pojedynczy dokument czy stara fotografia są dla nich równie ważne i cenne!