Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Małgorzata Czyńska – Dom polski. Meblościanka z pikasami

Jerzy Doroszkiewicz
Jerzy Doroszkiewicz
Małgorzata Czyńska (ur. 1975) – z wykształcenia historyk sztuki, z zawodu dziennikarka. Współpracuje z „Wysokimi Obcasami”, magazynami o wnętrzach, projektowaniu i modzie. Autorka tekstów o sztuce, wywiadów z artystami, portretów, specjalistka od historii mody i dizajnu, kuratorka wystaw. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Autorka książek: Najpiękniejsze. Kobiety z obrazów, Kobro. Skok w przestrzeń, Kobiety Witkacego. Harem metafizyczny oraz wywiadu rzeki z Edwardem Dwurnikiem Moje Królestwo. Laureatka Nagrody Literackiej Juliusz za książkę Kobro. Skok w przestrzeń
Małgorzata Czyńska (ur. 1975) – z wykształcenia historyk sztuki, z zawodu dziennikarka. Współpracuje z „Wysokimi Obcasami”, magazynami o wnętrzach, projektowaniu i modzie. Autorka tekstów o sztuce, wywiadów z artystami, portretów, specjalistka od historii mody i dizajnu, kuratorka wystaw. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Autorka książek: Najpiękniejsze. Kobiety z obrazów, Kobro. Skok w przestrzeń, Kobiety Witkacego. Harem metafizyczny oraz wywiadu rzeki z Edwardem Dwurnikiem Moje Królestwo. Laureatka Nagrody Literackiej Juliusz za książkę Kobro. Skok w przestrzeń Wydawnictwo Czarne
Małgorzata Czyńska w zbiorze rozmów „Dom polski” zapytała kilkunastu projektantów o polskie wzornictwo przemysłowe. Przy okazji szuka też odpowiedzi na pytanie, co stało się z gustami Polaków po roku 1989.

Ta książka w żadnym wypadku nie jest apoteozą komunizmu. Wręcz przeciwnie – to dowody na prawdziwy patriotyzm wielu polskich twórców. Beata Bochińska przypomina historię Instytutu Wzornictwa Przemysłowego. Dzięki pomysłowi tylko jednej osoby – Wandy Telakowskiej – powstał twór, dzięki któremu ambitni plastycy, często dzieci przedwojennej inteligencji, mogli projektować wdrażane w życie pomysły na meble, ceramikę, szkło. Do diś wprawne oko odróżni żyrandole czy meblościanki z lat 60. XX wieku. Łatwe w montażu, kolorowe i ażurowe. A dom ówczesnego inteligenta poznawało się po biblioteczce, fotelu kon-tiki i lampie do czytania. Później było tylko gorzej, a to za sprawą powszechnych niedoborów i obniżonej kontroli jakości. Ale nadal polskie wzornictwo było oryginalne.

Po roku 1989 wiele z tamtych mebli i przedmiotów trafiło na śmietniki. Polacy zachłysnęli się Zachodem, później marketingowo zawróciła Polakom w głowie IKEA, która od początku niemal produkowała przecież swoje meble właśnie w Polsce. Teraz do łask powraca wzornictwo z lat 60., a ludzie potrafią zbierać nawet… stare szklane popielniczki. Z drugiej strony – dzisiejsi mistrzowie współczesnego wzornictwa, zamiast osiąść w agencjach reklamowych, ofiarnie tułali się od jednej fabryki do drugiej, choć po wspomnianym 1989 roku wiele z nich nie przetrwało i nauczyli się przy okazji projektować tak, by ich przedmioty były łatwe do wdrożenia do produkcji przemysłowej.

Książka przy okazji opisuje losy twórcy kieleckiej rzeźby „Menora” Marka Cecuły. Jego życiorys to przykład typowego polskiego losu. Jego ojciec – o nazwisku Cohn, przetrwał Holokaust dzięki dokumentom właśnie na nazwisko Cecuła. 16-letni Marek wyjechał z Polski do Izraela, gdzie zaczął projektować porcelanę. Urodzony pacyfista, opuścił militarystyczny Izrael i zaczął robić karierę w Nowym Jorku, gdzie musiał być najlepszym z najlepszych. Kiedy Amerykanie przenieśli masową produkcję do Chin, wolał wrócić do rodzinnych Kielc, a z nich do Ćmielowa, a w darze miastu stworzył właśnie wspomnianą „Menorę” zanurzona w chodniku i kilka innych instalacji przypominających o żydowskich mieszkańcach stolicy Świętokrzyskiego.

Trochę szkoda, że rozmowom nie towarzyszą ilustracje najważniejszych projektów omawianych w książce, ale po jej przeczytaniu i tak możemy być dumni, że nasze wzornictwo odróżniało się w świecie. Kto umiał je wtedy docenić, ten i dziś innymi oczami patrzy na świat i na wzornictwo przemysłowe, szczególnie zagraniczne.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na poranny.pl Kurier Poranny