Kserostomia, czyli z suchością w ustach nie ma żartów. Nie lekceważ, zareaguj

Chociaż suchość jamy ustnej sama w sobie nie jest chorobą, może przyczynić się do rozwoju szeregu schorzeń stomatologicznych. Powód? Mniej śliny lub jej całkowity brak sprzyja namnażaniu się chorobotwórczych bakterii, w tym również próchnicowych.

- Ślina to naturalna substancja chroniąca zęby i tkanki jamy ustnej. Odpowiada za utrzymanie neutralnego pH jamy ustnej (około 7), wymywanie bakterii, ochronę dziąseł przed patogenami oraz prawidłowy proces trawienia. Zawarte w niej mucyny chronią zęby przed próchnicą i ubytkami innego pochodzenia. Ślina odgrywa także istotną rolę w procesie naturalnej remineralizacji szkliwa. Znajdujące się w niej fluorki, fosforany i jony wapnia odbudowują mikroubytki - mówi Romana Markiewicz, stomatolog.

Zmniejszenie ilości śliny skutkuje m.in. groźnymi zmianami w mikrobiomie jamy ustnej. Równowaga naturalnej flory bakteryjnej zostaje zachwiana, zaczynają w niej dominować bakterie beztlenowe: Streptoccocus mutants i Streptococcus agalactiae odpowiedzialne za próchnicę oraz Treponema denticola i Porphyromonas gingivalis odpowiedzialne za infekcje przyzębia. Natomiast ograniczeniu ulegają populacje tak zwanych dobrych bakterii np. Proto-bacterii. W efekcie zmian, jama ustna i uzębienie stają się bardziej podatne na infekcje bakteryjne i grzybicze.

- Ślina ma właściwości płynu przeciwbakteryjnego. Przy kserostomii jama ustna zostaje pozbawiona tej naturalnej obrony. W konsekwencji szybciej rozwija się płytka nazębna i zwiększa się ilość kwasów produkowanych przy udziale bakterii. Szybciej również płytka nazębna przekształca się w kamień. Prowadzi to do naruszenia szkliwa zębów oraz do rozwoju próchnicy i stanów zapalnych dziąseł - mówi dr Romana Markiewicz.

Dlatego dentyści zalecają, żeby nie lekceważyć przypadłości, tym bardziej, że może ona wskazywać na wiele chorób układowych.

Źródłem kserostomii są takie schorzenia jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, anemia, astma, nadczynność tarczycy, grzybica jamy ustnej czy niektóre alergie i zespół Sjogrena, stany lękowe i depresje. W wielu przypadkach suchość jest skutkiem ubocznym zażywanych leków przeciwbólowych, przeciwalergicznych, anty- depresantów, leków rozszerzających oskrzela czy moczopędnych.

- W leczeniu suchości jamy ustnej istotne jest leczenie choroby podstawowej dającej taki objaw, dlatego konieczna jest także konsultacja z lekarzami innych specjalności. Ważne może być odstawienie pod kontrolą lekarza pewnych leków lub zastąpienie je innymi, nie dającymi skutków ubocznych. Pamiętajmy także, że suchość w jamie ustnej to sygnał naszego organizmu, że dzieje się z nim coś złego - mówi stomatolog.

Zdaniem dentysty, tego symptomu nie powinniśmy bagatelizować zwłaszcza, jeśli towarzyszą mu inne dolegliwości na przykład wzmożone pragnienie, mrowienie lub zaczerwienienie języka, problemy z połykaniem.

- Kserostomia często powoduje widoczne gołym okiem zmiany w jamie ustnej. Błona śluzowa jest bledsza i sucha, a język pozbawiony porowatości i brodawek. Często pierwszym objawem kserostomii mogą być afty, czyli zaczerwienione punkty z białą otoczką pojawiające się na dziąsłach i wewnętrznej stronie policzków, a także spękania w kącikach ust. Charakterystyczne jest także uczucie pieczenia języka i warg - wylicza stomatolog.

Suchość w jamie ustnej nie zawsze jest jednak objawem choroby. Często jej przyczyną jest niedostateczne nawodnienie organizmu lub niewłaściwa dieta, zbyt bogata w sól. Problem często dotyczy także palaczy, osób żyjących w stresie lub nadużywających alkoholu. Dolegliwości powodują także niedobory witamin i minerałów, zwłaszcza witamin B1 i B6 oraz żelaza.

Suchość jamy ustnej można złagodzić. Oprócz leczenia choroby podstawowej i zmiany farmakoterapii, pomoc dentysty może zminimalizować objawy i zabezpieczyć zęby przed próchnicą.

- Głównym zaleceniem jest tutaj zmiana nawyków higienizacyjnych. Konieczne jest regularne mycie zębów miękką szczoteczką i nitkowanie. Zaleca się także stosowanie past bogatych we fluor i wapń, które wzmacniają szkliwo. Rekomendowana może być także fluoryzacja zębów oraz zabiegi higienizacyjne: piaskowanie i skaling - mówi dr Romana Markiewicz.

Efekt terapeutyczny może przynieść stosowanie sztucznej śliny w aerozolu, cukierkach lub w postaci płukanki. Substancja ta nawilża tkanki i minimalizuje uczucie suchości.

W walce z bakteriami i grzybami przydatne są preparaty zawierające chloroheksedynę lub zwykła woda utleniona. Konieczne może być także wprowadzenie płukanek lub past z nystatyną. Jeśli sprawność ślinianek jest zachowana zalecane jest pobudzenie ich pracy na przykład poprzez żucie bezcukrowych gum o kwaśnym smaku, ssanie kostek lodu, mrożonych owoców lub tabletek z witaminą C.

Konieczne są również zmiany nawyków żywieniowych. Z codziennego menu trzeba wyeliminować ostre i słone przyprawy, sosy, przekąski. Odradza się także spożywania cytrusów oraz picie soków owocowych, które mogą dodatkowo podrażnić dziąsła lub też przyczynić się do rozmiękczenia szkliwa.

Z tego samego też powodu dentyści zalecają unikania słodyczy, zwłaszcza oblepiających jamę ustną (chipsy, karmelki, owoce kandyzowane).

Ponadto dietę powinno się wzbogacić dużą ilością niegazowanej i wysokomineralizo-wanej wody mineralnej (minimum 2-2,5 litra dziennie), a także owocami i warzywami zawierającymi dużo wody (arbuz, ogórek, cukinia, melon, truskawki, pomidory).

Kiedy równowaga jest zachwiana
Skąd ta suchość?
Jak można pobudzić ślinianki?
Konieczne są zmiany w diecie