Kontrola nie może zaskoczyć

Instytucja, która będzie chciała ją przeprowadzić, musi uprzedzić o tym fakcie siedem dni wcześniej. Gdyby w ciągu owych siedmiu dni do kontroli jednak nie doszło, procedurę trzeba powtórzyć.

– Wcześniej nasze urzędy musiały powiadamiać o zamierzonej kontroli tylko tzw. rzetelnych podatników – mówi Radosław Hancewicz, rzecznik Izby Skarbowej w Białymstoku. – Żeby należeć do tej kategorii, należało spełniać ściśle określone kryteria. Teraz każdy kontrolowany przedsiębiorca musi być wcześniej zawiadomiony o przewidzianym terminie inspekcji.

Z zegarkiem w ręku

Nowe przepisy utrzymują, że prowadzenie dwóch równoległych inspekcji w jednej firmie dozwolone jest tylko w sytuacjach wyjątkowych. Ułatwienia dla firm idą jeszcze dalej: znowelizowana ustawa wyraźnie precyzuje, jak długo może trwać kontrola w zależności od wielkości firmy.

– Zarówno ten przepis, jak i konieczność powiadomienia, kiedy kontrola się zacznie, to bardzo dobre zmiany – ocenia Witold Karczewski, prezes firmy Contractus i Izby Przemysłowo-Handlowej w Białymstoku. – Przedsiębiorca ma wtedy możliwość przygotowania odpowiedniej dokumentacji jak i takiego zorganizowania pracy, żeby działania kontrolne nie zakłócały pracy w firmie. Natomiast dodanie zapisu, że kontrola w siedzibie firmy lub miejscu wykonywania działalności gospodarczej może być prowadzona tylko w godzinach pracy firmy, nie wnosi specjalnej rewolucji, bo i teraz zazwyczaj tak było.

Na przykład Contractus jest firmą średnią, więc zgodnie z nowymi przepisami kontrola (prowadzona przez jedna instytucje) nie powinna trwać tu dłużej niż 24 dni robocze w roku. Ustawa przewiduje jednak sytuacje, gdy czas ten może być przedłużony z przyczyn niezależnych od inspektorów.

– Sformułowania na ten temat wydają się mało precyzyjne. A taka sytuacja rodzi obawy, że owe ustawowe terminy mogą nie być przestrzegane – dodaje Witold Karczewski.

Kontrole pod kontrolą

Coś za coś – uprzedzony o kontroli przedsiębiorca nie wymiga się od niej znikając z firmy lub nie upoważniając nikogo do zastępstwa. Nowe przepisy pozwalają inspektorom robić swoje w obecności jakiejkolwiek innej osoby zatrudnionej w firmie lub innego świadka-funkcjonariusza publicznego.

Z drugiej jednak strony przedsiębiorca dostaje możliwość wniesienia sprzeciwu wobec prowadzenia kontroli, jeśli uzna (trzeba to przedstawić na piśmie), że inspektorzy naruszają przepisy. I uwaga: kontrola nie może wykorzystać materiałów zdobytych z naruszeniem prawa.

– Generalnie nowe przepisy o kontrolach w firmach wprowadzają dobre zmiany, ale to czego przedsiębiorcy nadal oczekują najbardziej to, żeby urzędnik odpowiadał za swoje decyzje – ocenia Witold Karczewski.

Ile mogą trwać?
Do soboty 7 marca 2009 kontrola w firmie (bez względu na jej wielkość) mogła trwać 4 tygodnie w roku kalendarzowym. Obecnie długość kontrolii zależy od wielkości firmy:
w mikro – 12 dni;
w małych – 18 dni;
w średnich – 24 dni;
w pozostałych – 48 dni.