Można zapytać, czy pisanie o Magdzie Goebbels jest etyczne, ma sens. Podobne pytania można byłoby postawić autorom książek o seryjnych zabójcach czy filmów o "urodzonych mordercach". Dlatego wystarczy podział na twórczość dobą i złą. Debiutancką książkę Meike Ziervogel osobiście zaliczam do dobrej, przejmującej literatury. Autorka starannie ukrywa swój wiek i korzenie, przyznając się jedynie do narodzin w północnych Niemczech. Przed czytelnikami z miejsca odkrywa swój talent do tworzenia pełnokrwistych postaci, umiejętność różnicowania sposobów narracji i wyobraźnię, która pozwala znane z historii fakty spleść z fikcją w przekonującą opowieść.
"Magda" to opowieść o swego rodzaju szaleństwie XX wieku. O finale najtragiczniejszej w dziejach ludzkości wojny, o upadku człowieczeństwa. Opowieść nie pozbawiona prowokacji, kiedy oddana do klasztoru przyszła idealna niemiecka matka wyobraża sobie w naturalistyczny sposób poczęcie Jezusa. Ziervogel balansuje na granicy wulgarnej prowokacji, ale jej nie przekracza. Zaglądając za klasztorne mury, lapidarnie, acz obrazowo portretuje napięcie, jakie towarzyszyło dziewczynkom wychowywanym przez siostry.
Rewelacyjnym zabiegiem jest przedstawienie monologu matki Magdy - wyobrażonego jako przesłuchanie już po zakończeniu wojny przez policję mającą za zadanie wyplenić nazizm. I jakby mimochodem ukazanie uczuć przesłuchującego, który podziwia kobietę za jawną apoteozę nazizmu. To działa.
Podobnie spore wrażenie robią wspomnienia samej Magdy, która z ladacznicy staje się narodową socjalistką, a bezpośrednie spotkanie z Hitlerem na zawsze odmieni jej życie. Odmieni także jej sposób rozumowania, każe przedkładać polecenia wodza nad miłość do męża, ba, nawet zezwolić na mężowskie skoki w bok pod własnym dachem - wszystko dla dobra Rzeszy. Ale też i Ziervogel w kilku zdaniach fantastycznie oddaje stan ducha swojej bohaterki, która "ofiarowuje swoje ciało Josephowi, a ducha Jemu" mając na myśli rzecz jasna Hitlera.
Porażające, a zarazem efektowne i chyba szczerze tłumaczące późniejsze dzieciobójstwo.
Nie mniej krwistą postacią jest najstarsza córka Goebbelsów. W wyobraźni autorki zapalona pamiętnikarka właśnie w memuarach wspomina swoje pierwsze zauroczenie. Zakochuje się z wzajemnością w żołnierzu strzegącym szefów III Rzeszy w berlińskim bunkrze tuż przed samobójstwem Hitlera. Czy rzeczywiście tak było to zupełnie nieistotne. Zabieg literacki ze wszech miar udany i pozwalający pod jeszcze jednym kątem spojrzeć nie tylko na tytułową Magdę, ale i upadający hitleryzm. A jednocześnie świadectwo ślepego posłuszeństwa matce.
Znając historię znamy i jej finał, a jednak - scena mordowania dzieci została napisana poruszająco i znakomicie przetłumaczona przez Annę Bańkowską dając wrażenie obcowania z literaturą piękną, nie sensacyjną.
"Magda" nie przestrzega przed nazizmem, jest raczej kameralną próbą zrozumienia kobiety, która przez całe życie dążyła do polepszenia swego losu i do perfekcji w życiu codziennym, by wreszcie perfekcyjnie zakończyć życie całej rodziny. Nawet jeśli nie zrozumiemy jej motywów, trudno po tej lekturze wrócić do codzienności. A to chyba najlepsze świadectwo jej wysokiego poziomu.
Czytaj e-wydanie »Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
