Katowice z najlepszą jakością powietrza od dekady. "Walka o czyste powietrze trwa" mówi prezydent Krupa. Walczy straż miejska i mieszkańcy

Parametr PM10 określa ilość zawieszonych w metrze sześciennym powietrza cząsteczek o średnicy nieprzekraczającej 10 mikrometrów. Jest szkodliwy ze względu na obecność substancji takich jak benzopireny, furany i dioksyny, które są rakotwórczymi metalami ciężkimi. Jak wynika z opublikowanych przez katowicki urząd danych, na przestrzeni ostatnich lat średnia miesięczna dla wskaźnika PM10 w 2023 roku wskazywała 24,3, z kolei w 2022 r. było to 28,5. Dla porównania w 2010 roku wskaźnik PM10 wynosił 52.

- Walka o czyste powietrze to jedno z naszych priorytetowych zadań. W Katowicach mamy swój miejski program dopłat do wymiany pieców, który cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem mieszkańców. Od 2015 roku w ramach tego programy rozdysponowanych zostało ponad 81 mln zł. Wiele trzeba jeszcze zrobić i absolutnie nie zamierzamy osiadać na laurach, ale statystyki jakości powietrza potwierdzają, że kierunek jaki obraliśmy jest właściwy – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic.

Jak zapewnia prezydent, działania w stolicy województwa mające na celu polepszenie jakości powietrza, odbywają się wielotorowo. Jednym z nich jest program dotacji do wymiany źródła ciepła, dzięki któremu w 2022 roku wymieniono 1848 pieców, a w poprzednim roku blisko tysiąc. Tu dofinansowanie wyniosło ponad 9 mln złotych.

- Z drugiej strony mamy działania edukacyjne i informacyjne, jak chociażby uruchomienie jednego z pierwszych w Polsce Miejskich Centrów Energii. Trzecim filarem tych działań są kontrole straży miejskiej, która egzekwuje zapisy uchwały antysmogowej – dodaje prezydent.

W 2024 roku, do 17 kwietnia, wymienionych zostało kolejnych 192 pieców.

Poza wymianą starych kotłów ważne są także kontrole, których nie brakowało w ubiegłym roku. Zajmuje się tym przede wszystkim katowicka straż miejska, a dokładnie 37 przeszkolonych funkcjonariuszy, którzy posiadają upoważnienia do przeprowadzania kontroli przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska.

- To 32 strażników dzielnicowych oraz 5 strażników Zespołu ds. Ochrony Środowiska. Docelowo, w przypadku wystąpienia stanów alarmowych, istnieje możliwość zintensyfikowania działań kontrolnych poprzez oddelegowanie pozostałych strażników miejskich – tłumaczy Dariusz Sierszeń, zastępca komendanta ds. komunalnych Straży Miejskiej  w Katowicach. – W 2023 roku katowiccy strażnicy miejscy przeprowadzili 1019 interwencji dotyczących podejrzenia spalania odpadów. W związku z podejrzeniem, iż duże zadymienie i nieprzyjemny zapach może wynikać ze spalania odpadów, strażnicy sporządzili 441 protokołów kontroli palenisk, ujawniając łącznie 147 wykroczeń – dodaje.

Wynikiem tego było nałożenie łącznie 122 mandatów karnych, z czego 13 mandatów karnych w związku ze złamaniem Ustawy o odpadach w wysokości 2300 złotych oraz 109 mandatów karnych na kwotę 5730 złotych egzekwując przepisy prawa miejscowego, w tym zapisy tzw. Uchwały Antysmogowej dla województwa śląskiego.

Do akcji nadzorowania spalania przyłączyli się pracownicy firmy Flytronic S.A. z Gliwic, którzy wraz z funkcjonariuszami z Zespołu Ochrony Środowiska przeprowadzili 21 kontroli z wykorzystaniem specjalistycznego drona z głowicą pomiarową.

- Dron pomiarowy z detektorem Nosacz wykonał kontrolę wszystkich wytypowanych budynków mieszkalnych (łącznie 400 posesji), każdorazowo pobierając próbki z kontrolowanych kominów. W trakcie kontroli uzyskano prawie 338 wyników negatywnych (tj. wskazujących na brak spalania odpadów), 62 wyniki o podwyższonych odczytach - informuje katowicki urząd miejski.

Gdzie było najwięcej zawyżonych odczytów? W niechlubnym podium uplasowały się Piotrowice, Ligota i Polesie.

Jak wynika z danych Polskiego Alarmu Smogowego, który sprawdził proces wymiany kotłów w trzech województwach - śląskim, małopolskim i mazowieckim w latach 2019 - 2022, wynika, że w Katowicach przeprowadzono aż 6625 instalacji. Dla porównania w Warszawie 5477, a Krakowie 4162.

- Województwo śląskie, postrzegane do niedawna jako najmocniej zanieczyszczone w kraju, wychodzi na pozycję lidera w walce ze smogiem. Widać to po liczbie wymian kotłów - co wskazuje na determinację mieszkańców oraz władz gminnych, by walczyć z problemem – podkreślał Piotr Siergiej, rzecznik PAS.

Ciekawie wygląda lista 10 najaktywniejszych gmin w województwie śląskim, gdzie złożono najwięcej wniosków o dofinansowanie na wymianę źródeł ciepła w latach 2019 - 2022. Liderem są Katowice (6626), potem Rybnik (5436), Wodzisław Śląski (4434), Jastrzębie Zdrój (3729), Zabrze (3574), Gliwice (3341), Pszczyna (2985), Jaworzno (2985), Częstochowa (2858) i Bielsko-Biała (2834).