Kanał Augustowski w 2007 roku został uznany za Pomnik Historii, dołączając do grona najcenniejszych zabytków w Polsce. Polskim kandydatem do prestiżowej listy UNESCO jest dłużej, od roku 2006. Cztery lata później wniosek miał być rozpatrywany podczas sesji tej organizacji. Jednak zastrzeżenia do dokumentacji miała wówczas ICOMOS (Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych), która poszczególne kandydatury opiniuje.
Od 2010 roku kolejni ministrowie kultury i dziedzictwa narodowego deklarowali, że dokumentacja zostanie poprawiona a kandydatura Kanału Augustowskiego znów zostanie zgłoszona. Wiadomo jednak, że obecnie może być to utrudnione. Cały Kanał to licząca około 100 kilometrów unikatowa droga wodna zbudowana w XIX wieku. Na trasie między Biebrzą a Niemnem znajduje się osiemnaście śluz. Sęk jednak w tym, że 20 kilometrów tej historycznej drogi wodnej – z trzema śluzami - leży dziś na Białorusi. A z Białorusią, która wspiera dziś Putina atakującego Ukrainę nie jest nam – mówiąc kolokwialnie – po drodze.
Kanał Augustowski na UNESCO. To kwestia czasu
Mimo tego władze Podlaskiego i wojewódzki konserwator zabytków chcą podjąć starania, by Kanał Augustowski na listę wpisać. Rozmawiali o tym w ostatnich dniach z Bożeną Żelazowską, generalną konserwator zabytków.
- W tej chwili planujemy spotkania z osobami, które pracowały przy innych wpisach na UNESCO, przedstawicielami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowego Instytutu Dziedzictwa i polskiego ICOMOS a także samorządami, by ukształtować zespół pracujący nad nowym wnioskiem – mówi nam Bogdan Dyjuk, członek zarządu województwa podlaskiego.
Dodaje, że na wstępie trzeba ustalić, czy będzie to wniosek o wpis obiektu kulturalnego, przyrodniczego czy mieszanego. Szanse na wpis są. Ale procedura przygotowania dokumentów potrwa.
- Zakładamy, że to okres 5-8 lat. W tym czasie prace byłyby prowadzone dwutorowo. Z jednej strony byłoby to tworzenie wniosku. Z drugiej musimy przygotować odpowiednią infrastrukturę turystyczną od Dębowa po Kurzyniec, by turyści mogli w pełni wykorzystać potencjał Kanału Augustowskiego i jego otoczenia - dodaje członek zarządu.
Dyjuk nie ukrywa, że w tym czasie może coś się ruszyć w kwestii zmian na Białorusi. I – być może – finalnie powstałby wniosek Polski i Białorusi.
Pomysł na Kanał Augustowski
Konserwator wojewódzki Adam Musiuk nie ma wątpliwości, że nasz zabytek zasługuje na listę UNESCO. Choć dla przeciętnego mieszkańca regionu kanał kojarzy się jedynie ze śluzami w Bialobrzegach, Augustowie i Przewięzi, które mija podczas wakacyjnych wyjazdów.
- Kanał Augustowski często jest nie tylko niedoceniany, ale i niedostrzegany. Tymczasem to jeden z pięciu najważniejszych kanałów na świecie, obok np. Kanału Panamskiego i Kanału Sueskiego. Od Panamskiego jest dłuższy, ma więcej śluz, ma też większe niż on przewyższenie – komentuje konserwator.
Jego zdaniem należy przygotować wniosek do UNESCO obejmujący kanał jako zabytkowy zespół urządzeń hydrotechnicznych wraz z otoczeniem.
-Nie da się mówić o kanale bez jeziora Serwy czy rzeki Czarna Hańcza – komentuje konserwator. I Dodaje: - Walory turystyczne kanału są bezsprzeczne. Natomiast musimy uwypuklić walory naukowe i techniczne. Dlatego w tej chwili ma powstać cały szereg publikacji poświęconych zagadnieniom inżynierskim związanych z kanałem.
Adam Musiuk zdaje sobie sprawę z ograniczeń, jakie wynikają z sytuacji politycznej na Białorusi. Ale w przeszłości zdarzały się już wpisy części obiektów. Tak było np. z jeziorem Ochrydzkim na pograniczu Macedonii Północnej i Albanii, kopalniami rtęci z Hiszpanii i Słowenii czy miejscami związanymi z działalnością Braci Morawskich w Danii, Niemczech, Wielkiej Brytanii i USA. Etapami za światowe dziedzictwo uznawane były też polskie zabytki związane z wydobyciem soli w Wieliczce i Bochni.
Wśród innych kandydatur do UNESCO z naszego regionu od kilku lat wymieniane drewniane meczety w Bohonikach i Kruszynianach.
Polska może pochwalić się w tej chwili siedemnastoma wpisami na Listę UNESCO. Na tzw. liście informacyjnej – prócz Kanału Augustowskiego - znajdują się jeszcze cztery inne kandydatury. Zapraszamy do galerii, gdzie preznetujemy te niezwykłe obiekty.
Stan klęski żywiołowej zostanie wprowadzony
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
