Jesteśmy stolicą Bożego Narodzenia

Wigilia wyrasta z jednej wspólnej, narodowej tradycji. Stół jednał wszystkich. Z tym, że u włościanina na wsi te potrawy były skromniejsze, a na stole pańskim - wykwintne.

W chacie białostockiego chłopa wszystkie świąteczne przygotowania spoczywały na matce i córce, a w kącie siedziała jeszcze stara babka, która nimi dyrygowała. A na stół pański pracowały zastępy kucharek i rozmaitych oficjalistów, którzy zamawiali, kupowali, a potem przywozili rozmaite frykasy, nawet z Paryża.

Wydaje się, że stół białostocki na przestrzeni wieków odróżniał się od innych po pierwsze nazwami. Kutia, kucia to przecież typowy wyróżnik pogranicza. Wyróżniamy się też składnikami. W naszej tradycji białorusko-podlasko-litewskiej jest bardzo duży udział chociażby grzybów. Grzybobranie, które dzisiaj uznajemy za rekreację, kiedyś było w pewnym sensie zapychaniem brzucha, a nawet ratowaniem rodziny.
Dlatego nasz stół wyróżnia pewne ubóstwo i przemyślność w uatrakcyjnianiu świątecznych potraw. I przemieszanie w kulinarnej tradycji wpływów żydowskich, litewskich, ormiańskich, białoruskich. To typowa kuchnia pogranicza.

Święta Bożego Narodzenia dzisiaj, niestety, bardzo zeświecczały. Kiedyś były bardzo związane z rytmem kalendarza liturgicznego i astronomicznego, ze wszystkimi wierzeniami, z całym cyklem życia, zarówno na wsi, jak i w mieście.

Tu, na Podlasiu, na Białostocczyźnie, prostsze życie powoduje, że u nas te tradycje są wciąż żywe.

Mnie fascynuje coś innego. 24 grudnia Białystok staje się stolicą Bożego Narodzenia. Tego dnia powinno być łączenie satelitarne całego świata do Białegostoku i Betlejem. Bo to u nas została napisana i po raz pierwszy wykonana kolęda "Bóg się rodzi". To ona najpełniej określa magię Świąt Bożego Narodzenia.