Innowacyjna gospodarka. System podatkowy powinien pomóc firmom

Coraz więcej krajów dostrzega, że niezbędne jest zaprojektowanie i wdrożenie systemu zachęt do działań B+R w firmach opartego m.in. na ulgach podatkowych – mówi Magdalena Burnat-Mikosz z międzynarodowej firmy doradczej Deloitte. – Tylko w ten sposób stwarza się przedsiębiorcom warunki do długoterminowego planowania wydatków na działalność badawczo-rozwojową. Takiego komfortu nie dają same dotacje UE, które są przyznawane w trybie konkursów, a fundusze są ograniczane kolejnymi okresami budżetowymi UE.

Deloitte zwraca uwagę, że takie ulgi wprowadzili od stycznia Włosi. W latach 2014-2016 przedsiębiorcy wszystkich branż będą mogli odliczyć do 50 proc. kosztów związanych z prowadzeniem działalności B+R we Włoszech. Włoski rząd przeznaczył na ten cel w każdym z omawianych lat 200 mln euro. W ciągu roku każdy beneficjent będzie mógł skorzystać z ulgi nie większej niż 2,5 mln euro i to pod warunkiem, że zainwestuje w badania i rozwój co najmniej 50 tys. euro rocznie.

Ale systemy zachęcające do działań badawczo-rozwojowych działają także w państwach bliższych nam rozwojowo. Jak podaje Deloitte, Litwa oferuje podmiotom prowadzącym działalność B+R ulgi specjalne, pozwalające odliczyć od podstawy opodatkowania nawet do 300 proc. wydatków kwalifikowanych. I to stawia ten kraj w ścisłej czołówce państw tworzących zachęty podatkowe w tym obszarze.

Również istnienie 200-procentowej ulgi w Czechach czyni z tego kraju niezwykle atrakcyjne miejsce dla firm rozważających inwestycje w B+R, oceniają analitycy Deloitte. Podkreślają, że obecnie obowiązujący system zachęt (patrz wyżej) sprawia, iż ponad  2/3 nakładów na B+R pochodzi u nas z budżetu, a jedynie niespełna 1/3 z funduszy własnych przedsiębiorstw.

W UE ta proporcja jest odwrotna – ponad 55 proc. funduszy przeznaczanych na badania i rozwój pochodzi od przedsiębiorców.

W Polsce nadal trwają prace nad wprowadzeniem ulgi podatkowej dla przedsiębiorców prowadzących działalność B+R. Projekt zaproponowało Ministerstwo Gospodarki, a sugerowane rozwiązania bazują na wynikach analiz przygotowanych właśnie przez Deloitte na zlecenie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego już w 2010 roku. Opierając się na doświadczeniach światowych, eksperci tej firmy wskazują właśnie, iż najbardziej efektywnym systemem wspierania wzrostu wydatków na B+R jest system mieszany, w którym ulgi podatkowe uzupełniają dotacje.

W projekcie sugerowane jest rozwiązanie, żeby w całości zaliczać wydatki na B+R do kosztów uzyskania przychodów. Dodatkowo 26 proc. nakładów na ten cel przedsiębiorcy  mogliby odliczyć od podatku.

– Intencja wspierania polskich prac B+R jest doskonała –

mówi z przekonaniem Bogusław Łącki, prezes spółki APS, zajmującej się instalacją wysoce innowacyjnej automatyki przemysłowej. Przyznaje, że APS korzysta z efektów prac ośrodków badawczo-rozwojowych światowych koncernów. Sam prowadzi jednak szereg działań koniecznych do komercyjnego zastosowania rezultatów prac B+R. I dlatego uważa też, że najtrudniejszym zadaniem owego wsparcia dla firm, będzie takie jego skonstruowanie, aby promowało też sukces gospodarczego zastosowania wyników prac B+R.

W podobnym tonie komentuje sytuację Marek Siergiej, prezes Promotechu zajmującego się produkcją innowacyjnych elektronarzędzi:
 

–  Promotech chcąc się rozwijać finansuje prace badawczo-rozwojowe z własnych funduszy

– mówi. –  I to jest największy problem: koszty takiej działalności są wysokie, a przedsiębiorstwa są pozbawione jakiegokolwiek wsparcia finansowego w tym zakresie. Dlatego z zazdrością patrzymy na rozwiązania formalno-prawne, stosowane w takich krajach, jak Włochy czy Czechy, a jakich w Polsce brakuje.
– Byłoby bardzo fajnie gdybyśmy też mieli takie ułatwienia – dodaje Marek Siergiej. – Trzeba jednak pamiętać, że nie wystarczy odpowiednia ustawa. Kluczowe są wszelkie rozporządzenia, instrukcje, konkretne akty wykonawcze, które pozwolą na rzeczywistą realizację tych formalno-prawnych rozwiązań i bezpieczne dla przedsiębiorcy rozliczenie się z fiskusem.