Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Ian Kershaw – Do piekła i z powrotem. Europa 1914-1949

Jerzy Doroszkiewicz
Jerzy Doroszkiewicz
Ian Kershaw (ur. 1943), brytyjski historyk, profesor historii najnowszej na Uniwersytecie w Sheffield. Zajmuje się historią Europy i Niemiec w XX wieku, zwłaszcza okresem Trzeciej Rzeszy. Napisał kilkanaście książek, najbardziej znaną z nich jest trzytomowa biografia Adolfa Hitlera, która została nagrodzona wieloma prestiżowymi nagrodami. Jest członkiem Akademii Brytyjskiej, Królewskiego Towarzystwa Historycznego.
Ian Kershaw (ur. 1943), brytyjski historyk, profesor historii najnowszej na Uniwersytecie w Sheffield. Zajmuje się historią Europy i Niemiec w XX wieku, zwłaszcza okresem Trzeciej Rzeszy. Napisał kilkanaście książek, najbardziej znaną z nich jest trzytomowa biografia Adolfa Hitlera, która została nagrodzona wieloma prestiżowymi nagrodami. Jest członkiem Akademii Brytyjskiej, Królewskiego Towarzystwa Historycznego. Wydawnictwo Znak Horyzont
Jeśli starożytna maksyma o historii jako nauczycielce życia jest prawdziwa, książkę Iana Kershawa „Do piekła i z powrotem” trzeba dziś czytać ze szczególną uwagą. Ta błyskotliwie napisana opowieść o historii Europy w latach 1914-1949 to przestroga przed faszyzmem i antysemityzmem.

Opracowań historycznych dotyczących XX wieku można zaleźć całe biblioteki. Wydana przed rokiem nakładem Penguin Books książka ważny nacisk kładzie nie na militarne zmagania obu wojen, ale ich tło społeczne i przyczyny, jakie mogły doprowadzić do wybuchu konfliktów światowych. Warto je sobie przypomnieć.

Ian Kershaw zwraca uwagę, że na początku XX wieku w całej Europie nasilały się fale antysemityzmu, pogromy Żydów pojawiały się na całym kontynencie. Kiedy wybucha I wojna światowa, ważniejsze od długotrwałych bitew pozycyjnych są dla autora morale żołnierzy i następstwa powrotu z wojny – zarówno kalek, jak i ludzi którzy nie potrafią przystosować się do życia w czasach pokoju. Błyskotliwy pisarz świetnie wplata w swoją opowieść cytaty ze wspomnień zwykłych ludzi, jak choćby wójta małej wsi Dzików w pobliżu Tarnobrzega Jana Słomki. Widział on wojskowe grabieże, i te ze strony państw Osi i ze strony Rosjan, wywózki na Sybir, narastający antysemityzm. Polska często powraca w książce Iana Kershawa. Ot – choćby podczas opisów powojennej inflacji i reformy walutowej Grabskiego – do dziś stawianej za wzór w światowej ekonomii. Autor przypomina też wypowiedziane przez marszałka Focha w 1919 roku słowa o traktacie wersalskim „To nie jest pokój. To zawieszenie broni, które potrwa 20 lat”. Prorocze słowa.

Gdańsk, owo Wolne Miasto to przykład „zakładnika Fortuny”, historyk błyskotliwie analizuje przyczyny sukcesu faszyzmu we Włoszech i początkowej klęski Hitlera w Niemczech. Zwraca też uwagę na nieudaną rewolucję socjalistyczną na Węgrzech, fantastycznie też analizuje dyktatury, mechanizmy ich powstania, ciemne strony – obozy koncentracyjne, nie zapominając o polskiej Berezie Kartuskiej, wreszcie kusi się na porównanie Sowietów, hitlerowców i zwolenników Mussoliniego. Ne zapomina o poligonach III Rzeszy, czyli wojnie Włoch z Abisynią i niewiele późniejszej wojnie domowej w Hiszpanii. Realnie ocenia mitologizowane przez komunistów Brygady Międzynarodowe, za Orwellem, który sam dał uwieść się socjalistom hiszpańskim, nazywając hiszpańskich komunistów motłochem. Obserwując ruchy nacjonalistyczne i uległość Europy wobec śmiałych poczynań Hitlera nie omieszka wypomnieć rządowi polskiemu zajęcia Zaolzia.

Ian Kershaw zatrzymując się na II wojnie światowej przede wszystkim przypomina, że to na niej rozkwitło ludobójstwo. Znane z I wojny eksterminacje Ormian czy innych pomniejszych nacji, oprócz Holokaustu, przyniosły śmierć milionom zwykłych ludzi. Dlatego też niezwykle ciekawie czyta się o społecznych konsekwencjach w tużpowojennej Europie skutków II wojny. To także wnikliwa ocena postaw kościołów w różnych krajach wobec antysemityzmu. Autor wyróżnia tu postawę bułgarskiej Cerkwi, która licząc się z przegraną Hitlera potępiała antysemityzm, nie omieszka też docenić zasług rozlicznych polskich księży, którzy z narażeniem życia ratowali Żydów, nie zapomina też o antysemickich kazaniach w Polsce. By obraz zmian w Europie był pełny, kilkanaście stron Ian Kershaw poświęca zmianom w popkulturze. Dostrzega rozwój kina, zauważa erę swingu, porównuje nawet kulturę w różnych państwach.

Najważniejsze, co można znaleźć w „ Do piekła i z powrotem” to zakamuflowane ostrzeżenie przed nasilaniem się waśni na tle rasowych i przyzwoleniem na dyktatury. Z nich mogą rodzić się nowe wojny.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na poranny.pl Kurier Poranny