Fundusz na długie lata

Fundusz inwestycyjny tworzą pieniądze, powierzone przez indywidualnych inwestorów, ulokowane przede wszystkim w papiery wartościowe. Funduszem zarządza wyspecjalizowana firma - towarzystwo funduszy inwestycyjnych (TFI).

Czy warto?
W momencie zakupu tak zwanej jednostki uczestnictwa powierzamy funduszowi nasze pieniądze, którymi od tej pory zarządza. Nie robi tego oczywiście za darmo - pobierają opłaty za zarządzanie.
Fundusze są w miarę bezpieczną formą lokowania oszczędności. Ich działalność w Polsce reguluje ustawa o funduszach inwestycyjnych.
Fundusz to dobra metoda inwestowania dla osób, które chcą by ich pieniądze pracowały raczej długoterminowo. W dłuższym okresie stopa zwrotu z inwestycji w fundusze jest zazwyczaj wyższa niż odsetki od lokaty w banku. Inwestor może przy tym swobodnie wybrać fundusz, który najbardziej odpowiada jego oczekiwaniom. Osoby konserwatywne mogą zainwestować w fundusz papierów dłużnych, a potrafiący zaakceptować wyższe ryzyko - fundusz inwestujący w akcje spółek.

Kupić, sprzedać
W funduszu inwestycyjnym kupuje się jednostki uczestnictwa. Jednostki te są następnie na bieżąco wyceniane - w ten sposób możemy śledzić zmiany wartości naszego kapitału. Jednostki można w każdej chwili umorzyć.
Zakup jednostki uczestnictwa w funduszu jest równoznaczny z powierzeniem tej instytucji swoich pieniędzy. Minimalna pierwsza wpłata wynosi przeważnie 100 zł, może być niższa (50 zł), czasem jednak sięga nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. Kupuje się zazwyczaj według tak zwanej maksymalnej ceny zakupu.
Jednostki uczestnictwa są wyceniane na bieżąco - na podstawie cen rynkowych (notowań akcji, obligacji i innych instrumentów, które akurat znajdują się w portfelu funduszu) określa się wartość aktywów netto, przypadających na jednostkę. Informacje na temat wyceny są jawne, można je np. znaleźć na stronach internetowych.
Jednostki uczestnictwa w funduszu można w każdej chwili sprzedać - po cenie równej wartości aktywów netto, przypadającej na jednostkę.

Raster
Rodzaje funduszy
l Fundusze akcji - w tym przypadku możliwości zarobku są największe, są jednak przeznaczone dla osób o dużej skłonności do ryzyka. Fundusze te różnią się znacznie między sobą: jedne inwestują na przykład w akcje większych spółek, inne wybierają mniejsze firmy, jeszcze inne inwestują na giełdach zagranicznych.
l Fundusze papierów dłużnych - to propozycja dla osób, które nie lubią dużego ryzyka. Za pośrednictwem takiego funduszu można ulokować pieniądze w bezpiecznych papierach wartościowych, np. w rządowych obligacjach.
l Fundusze rynku pieniężnego - inwestują m.in. w bony skarbowe czy certyfikaty depozytowe.
l Fundusze stabilnego wzrostu - mają na celu zapewnienie inwestorom stałego wzrostu ich aktywów. Obok dłużnych papierów wartościowych inwestują one również w akcje przedsiębiorstw.
l Fundusze zrównoważone - starają się ograniczyć ryzyko, maksymalnie różnicując posiadany pakiet inwestycji. Kupują one zarówno akcje, jak i papiery dłużne.

Ile to kosztuje?
Za zarządzanie naszym kapitałem fundusze pobierają opłaty: manipulacyjne (prowizyjne) od składki (zazwyczaj przy zakupie jednostki, rzadziej przy umorzeniu) oraz opłaty od aktywów - naliczane corocznie.
Działające w Polsce fundusze pobierają zazwyczaj prowizję z góry, przy zakupie jednostek uczestnictwa. Jej wysokość jest zazwyczaj uzależniona od wysokości wpłaty, w materiałach informacyjnych i różnego typu zestawieniach podawana jest zwyczajowo wartość maksymalna.
Opłatę od aktywów fundusze pobierają w zamian za zarządzanie powierzonymi pieniędzmi. Jej wysokość waha się zazwyczaj w granicach 2-4 proc. wartości powierzonych środków (koszty limitowane).
Poza tym w grę wchodzą opłaty transakcyjne - prowizje przy dokonywaniu operacji na rynku.

Jak wybrać?
Przed podjęciem decyzji o wyborze funduszu trzeba przede wszystkim zastanowić się, jaki poziom ryzyka jesteśmy w stanie zaakceptować i jakich zysków oczekujemy. Trzeba to dobrze przemyśleć, bo fundusz to inwestycja długoterminowa - lokowanie na krótkie terminy jest po prostu nieopłacalne.
Zastanawiając się nad wyborem konkretnej oferty, trzeba wziąć pod uwagę przede wszystkim: wiarygodność i doświadczenie firmy zarządzającej, dokładny opis polityki inwestycyjnej, i wyniki działania funduszu w przeszłości.
Istotna decyzja to także: jaką kwotę pieniędzy możemy przeznaczyć na inwestycję w fundusz na dłuższy czas. Warto też przeanalizować opłaty, pobierane przez fundusz - prowizje oraz wynagrodzenia za zarządzanie.

10 porad

Krzysztofa Iwaniak, menedżer projektu "Centrum Oszczędzania" MultiBanku

1. Określ swoje cele krótko- i długookresowe, uwzględniając takie elementy jak budowę domu, edukację dzieci, moment przejścia na emeryturę i to, co będzie się na niej robić.
2. Na podstawie ustalonych celów podziel swój kapitał na dwie części - jedna zapewni realizację planów krótkookresowych, druga - długookresowych.
3. Pierwsza część kapitału realizująca potrzeby w krótkim terminie powinna uwzględniać jako najważniejszy element bezpieczeństwo i płynność. Portfel oszczędności należy konstruować w sposób rozważny, aby był jak najmniej podatny na chwilowe wahania zyskowności. Najlepiej w tym celu wykorzystać fundusze instrumentów dłużnych, fundusze hybrydowe (stabilnego wzrostu) i lokaty. Przykładowy portfel oszczędności może składać się z: 45 proc. - fundusze instrumentów dłużnych; 45 proc. - lokaty; 10 proc. - fundusze stabilnego wzrostu. Jeśli jesteś osobą, która akceptuje większy poziom ryzyka możesz zwiększyć udział funduszy stabilnego wzrostu nawet do 20 proc., obniżając jednocześnie udział lokat.
4. Druga część kapitału będzie inwestycją o rozciągniętym w czasie horyzoncie. Mniej istotne są w tym przypadku okresowe wahania zyskowności. Można część pieniędzy ulokować w instrumenty obarczone większym ryzykiem, ale jednocześnie potencjalnie bardziej dochodowych. Portfel może wyglądać w sposób następujący: 25 proc. - fundusze instrumentów dłużnych; 15 proc. - lokaty bankowe; 60 proc. - fundusze akcyjne. Jeśli jesteś osobą, która akceptuje większy poziom ryzyka a horyzont inwestycyjny jest odpowiednio długi - min. 10 lat - możesz zwiększyć udział funduszy akcyjnych nawet do 80 proc., obniżając jednocześnie udział lokat i funduszy dłużnych.
5. Inwestując w fundusze wybieraj bezpłatne internetowe lub telefoniczne platformy, na których zakupisz jednostki uczestnictwa bez prowizji. W ten sposób zaoszczędzisz 5,5 proc. opłaty transakcyjnej.
6. Wybieraj taką instytucję finansową, która - poza bezpłatnym kanałem telefonicznym i Internetem - umożliwia bezpośredni kontakt z doradcami oraz dysponuje rozbudowaną bazą informacji o funduszach, dostępną bez ograniczeń czasowych, na przykład za pośrednictwem Internetu. Pamiętaj, że decyzje zakupu jednostek podejmujesz sam, a im bardziej kompleksowe informacje otrzymasz, tym większe będzie prawdopodobieństwo trafnej inwestycji.
7. Szukaj takich instytucji, które są w stanie przekazać Ci profesjonalne rekomendacje. Nie musisz być ekspertem, ale musisz oczekiwać tego od swego banku.
8. Kupuj jednostki funduszy tam, gdzie masz wybór z oferty wielu TFI, należących do różnych grup kapitałowych. Wtedy masz szansę wyboru produktu najlepszego w swojej klasie, a nie tego, który jest na "półce". Dzięki temu twój portfel oszczędności można optymalizować, biorąc pod uwagę oczekiwany zysk, stopień ryzyka, czy horyzont czasowy inwestycji.
9. W przypadku inwestycji długoterminowych nie przejmuj się przejściowymi jedno- lub nawet kilkutygodniowymi stratami. Dobrze określony cel i odpowiednio dobrana strategia powinny przynieść pozytywne efekty.
10. W inwestycjach staraj się być systematyczny. Często lepsze efekty osiągają Ci, którzy inwestują nawet niewielkie kwoty z żelazną konsekwencją i systematycznie niż osoby, które jednorazowo ulokowały nawet poważne pieniądze.