Drugi małżonek ma prawo do majątku

Moi dziadkowie prowadzili gospodarstwo rolne. W 2015 r. dziadek zmarł, nie pozostawiając po sobie żadnego testamentu. W związku z tym rodzina postanowiła przeprowadzić postępowanie spadkowe. Przy okazji okazało się, że w księdze wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości jako jedyny właściciel wpisany jest dziadek. Tak też wynika z Aktu Własności Ziemi wydanego w 1973 r. Czy to znaczy, że - poza spadkiem po dziadku - babcia nie ma żadnych praw do nieruchomości, na której pracowała niemal całe swoje życie? - zapytał Jan P.

W praktyce bardzo często spotyka się takie sytuacje, gdzie w Akcie Własności Ziemi, wydanym na podstawie przepisów ustawy z 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych, figuruje tylko jeden z małżonków. Jednak, jeżeli w dniu 4 listopada 1971 r., małżonkowie pozostawali w związku małżeńskim i nie mieli umowy, ustanawiającej rozdzielność majątkową małżeńską, to nieruchomości nabyte w trybie przepisów wymienionej ustawy, stanowią majątek wspólny małżonków. Dzieje się tak nawet, gdy akt własności ziemi wystawiony został tylko na jednego z nich.

Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale z 14 kwietnia 1994 r. (III CZP 45/94, Wokanda 1994/8/8), wskazując, że akt własności ziemi stwierdzający nabycie przez jednego z małżonków własności nieruchomości rolnej - na podstawie art. 1 ustawy z 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 27, poz. 250) - wraz z aktem małżeństwa stanowią podstawę wpisu w księdze wieczystej drugiego z nich, jeżeli 4 listopada 1971 r. pozostawali oni w ustawowej wspólności małżeńskiej.

W uzasadnieniu uchwały SN wyjaśnił, że powyższe stanowisko ma swoje oparcie w treści art. 32 § 1 kro, zgodnie z którym, dorobkiem małżonków są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności przez oboje małżonków lub przez jednego z nich.