Dobra kondycja polskich samorządów

Kryzys pandemiczny i gospodarczy dotknął polskie samorządy. Jednak, jak zauważa Włodzimierz Tomaszewski Minister ds. Samorządu Terytorialnego dochody samorządów, mimo trudnej sytuacji ciągle rosną.

- Bardzo bym chciał, żeby te czasy na początku odrodzenia samorządów, nawet przez te pierwsze 20 lat były takie jak obecnie. Oczywiście nie chciałbym tego co dzisiaj jest najbardziej niebezpieczne, czyli kryzys pandemiczny kryzys dotyczący energetyki, ale także i sama wojna militarna. To są wszystko elementy, które bardzo wpływają na gospodarkę, a także na finanse publiczne. Jednak ręczę, że żaden samorządowiec w ostatnich latach, także w 2022 roku, kiedy już weszła zmiana podatkowa, w łącznych dochodach nie stracił - podkreślał Minister. I stwierdził, że przed samorządami rodzi się dobra perspektywa, dzięki nowym kierunkom rozwoju.

- Trzeba przede wszystkim pokazać, że dochody samorządowe nawet w stosunku do 2000 roku, wzrosły pięciokrotnie. Chcę przypomnieć, że w 2000 roku ogółem dochody samorządowe wynosiły 72 miliardy złotych. W ubiegłym roku samorządy zamknęły rok dochodami 346 miliardów złotych - wyliczył Tomaszewski.

Największa dynamika przyrostu była od 2015 roku.

- Warto podkreślić, że mimo kryzysu, mamy sytuację, w której samorządy nie tracą. Przypomnę, że był taki moment w 2020 roku kiedy malały dochody wszędzie, ponieważ prawie zamarła gospodarka. Co w tej sytuacji robi rząd? Angażuje ponad 200 miliardów dla przedsiębiorstw i to natychmiast zwraca się do samorządów.

Kierunkiem zmian systemu finansów samorządowych są zmiany proinwestycyjne.

Tomaszewski uważa, że jeśli Polska weszła, zwłaszcza w obliczu pandemii, w ogólnoświatową sytuację kryzysową to najlepszym przeciwdziałaniem kryzysowi jest inwestować i wzmacniać gospodarkę. Należy także zrobić wszystko, by utrzymać miejsca pracy, a inwestycje temu służą.

- W latach ubiegłych nie odnotowaliśmy wielkiej dynamiki przyrostu inwestycji w samorządach. Owszem, pojawiało się to, ale wtedy kiedy dopływały pieniądze unijne. Jednak to była sinusoida - do góry, a potem gwałtowny spadek - tłumaczył Minister. - Ważna jest zatem systematyczność inwestowania.

Ważne, by samorządy zastanawiały się, na jakie inwestycje powinny być przeznaczone pieniądze i w jaki sposób wydatkowane.

- To jest druga część, czyli ta efektywnościowa. W moim przekonaniu musi być inwestowanie w celu zapewnienia taniej energii, wykorzystania odpadów jako paliwa, a zatem tworzenie lokalnych ciepłowni czy zakładów przetwarzania odpadów. Subwencją inwestycyjną trzeba także wzmocnić sektor budownictwa mieszkaniowego. To samorządy powinny być liderami w tej kwestii - podsumował Tomaszewski.

Efektywność to także udział obywateli w decyzjach związanych z samorządem.

- Dzisiaj tym lepiej się wydaje, im bardziej ludzie patrzą, jak pieniądze są wydawane - zauważył Minister ds. Samorządu Terytorialnego.

Zatem partycypacja mieszkańców danego regionu powinna być o wiele wyższa, ponieważ to właśnie oni najlepiej wiedzą co jest im najbardziej potrzebne jeśli chodzi o zakres inwestowania.

- Uważam, że samorządy powinny udostępnić jeden procent swoich wydatków własnych właśnie jednostkom pomocniczym, czyli na przykład radom osiedla czy sołectwa. Te jednostki powinny decydować, na jaką inwestycję czy remont przeznaczyć ten procent. Obywatele powinni mieć również większe możliwości wglądu w decyzje inwestycyjne samorządu, a także opiniowania podejmowanych decyzji inwestycyjnych. W ten sposób można by było uniknąć wielu nietrafionych czy przepłaconych projektów.

Przykładem wpływu mieszkańców na decyzyjność o inwestycjach jest Budżet Obywatelski (BO). Jednak, jak uważa Minister Tomaszewski, jest to plebiscyt wydatkowy, gdyż odbywa się na zasadach głosowania. Częstokroć pomysłodawcy zgłaszanych do BO projektów, organizują akcje namawiające do głosowania. Dlatego inwestycje realizowane z tego budżetu, nie do końca są popierane przez wszystkich mieszkańców.

Największym wyzwaniem, które według Ministra stoi przed samorządami to łączenie kierunku inwestycyjnego z efektywnością.

- 30 lat temu, kiedy samorząd odradzał się, wszyscy mieli wielką misję. Dziś ona odpłynęła, a zaczęło się duże upolitycznienie. Uważam, że najlepiej tego unikać, wtedy możemy mówić o konkretach, projektach, liczbach i efektach - podkreślił Włodzimierz Tomaszewski.

https://www.facebook.com/wlodzimierztomaszewskilodz

Zapraszamy do odsłuchania wywiadu z Ministrem Włodzimierzem Tomaszewskim.